Halina Strugała-Stawik¹, Tomasz Pietraszkiewicz²
Profilaktyka i leczenie mikrointoksykacji ołowiowej u dzieci legnickich
Prophylaxis and treatment of children´s lead microintoxication in legnica district
¹ Fundacja na Rzecz Dzieci Zagłębia Miedziowego w Legnicy
Prezes Fundacji: dr n. med. Halina Strugała-Stawik
² Katedra i Zakład Fizjologii AM we Wrocławiu
Kierownik Katedry: dr hab. Ludmiła Borodulin-Nadzieja
Streszczenie
The paper presents the programme of prophylaxis and treatment of children´s lead microintoxication, which the Foundation for Children from Copper Basin Legnica has developed and executed in years 1991-2000 in Legnica district.
Narażenie on ołów dziecka jest współcześnie najczęściej określane jako tzw. mikrointoksykacja, czyli niewielkie przekroczenie tzw. dopuszczalnej wartości stężenia ołowiu we krwi, wynoszącej 10 ug/dL, które wymaga nie tyle leczenia farmakologicznego (z użyciem środków chelatujących), co szerokiego prowadzenia działań profilaktyczno-zapobiegawczych w narażonej populacji (1, 7, 9). Działania te mogą uchronić dziecko przed takimi następstwami mikrozatrucia jak zaburzenia percepcyjno-poznawcze, zaburzenia zachowania obniżony poziom inteligencji, upośledzenie słuchu, gorszy rozwój fizyczny i inne (1, 2, 7). Tego typu uszkodzenia zdrowia są zazwyczaj dyskretne ale raczej nieodwracalne, szczególnie jeśli mikrointoksykacja miała miejsce w wieku płodowym i w pierwszych latach życia (2, 7). W Zagłębiu Miedziowym mikrointoksykacja ołowiowa stanowi ciągle jeszcze istotny problem (6, 8, 9, 10). Wynika to z obecności dużych depozytów ołowiu w środowisku przyrodniczym, zwłaszcza wokół hut miedzi, gdzie dopiero w latach 1980-1990 zaczęto intensywnie ograniczać emisję zanieczyszczeń. Eliminacja ołowiu ze środowiska przebiega jednak bardzo powoli (12). Dodatkowo na terenie miast i wzdłuż szlaków komunikacyjnych (tak jak wszędzie w Polsce) znaczne ilości ołowiu emitują do atmosfery pojazdy samochodowe. Wszystko to sprawia, że na terenie byłego woj. legnickiego stwierdza się nadal w badaniach przesiewowych dzieci wysoki odsetek przekroczeń dopuszczalnej zawartości ołowiu we krwi (9). W związku z tym konieczna jest tam kontynuacja zorganizowanych działań profilaktyczno-leczniczych (6, 7, 8, 9).
Celem pracy było przedstawienie działań profilaktyczno-leczniczych w mikrointoksykacji ołowiowej realizowanych przez Fundację na Rzecz Dzieci Zagłębia Miedziowego z siedzibą w Legnicy.
Fundacja powstała w 1991 roku w celu niesienia wszechstronnej pomocy dzieciom mieszkającym na terenie Zagłębia Miedziowego. Pomoc ta była od początku działania Fundacji ukierunkowana na zmniejszenie szkodliwych następstw wpływów środowiskowych, szczególnie wynikających ze skażeń przemysłowych i komunikacyjnych związkami ołowiu. Wzorując się na programie CDC USA Preventing Lead Poisoning in Children and Adolescent (7) założono, że działania profilaktyczno-lecznicze muszą mieć charakter ciągły i wielokierunkowy i muszą obejmować większość populacji. W tym celu Fundacja utworzyła Centrum Profilaktyczno-Diagnostyczno-Lecznicze, zwane dalej Centrum. Centrum od 1993 r. wpisane jest do rejestru ZOZ jako poradnia ekologiczna. Do głównych zadań Centrum należy:
1. Prowadzenie badań przesiewowych stężeń ołowiu we krwi u dzieci zamieszkałych na terenach zagrożonych skażeniami przemysłowymi, komunikacyjnymi i komunalnymi. Zawartość ołowiu we krwi oznaczana jest metodą spektrofotometrii atomowej w Laboratorium Fundacji, które z dobrym skutkiem uczestniczy w programach międzylaboratoryjnej kontroli jakości. Obecnie oznaczenia te są wykonywane nie tylko dla dzieci legnickich ale (jako zadanie zlecone lub umowa) również dla dzieci z innych rejonów Polski a ostatnio z Białorusi.
2. Organizacja leczenia z uwzględnieniem leczenia sanatoryjnego, stacjonarnego i apiterapii.
3. Wykonywanie opracowań zbiorczych i indywidualnych wielkości narażenia na ołów.
4. Edukacja prozdrowotna.
5. Działalność edytorska.
6. Organizacja sympozjów i konferencji poświęconych problematyce zdrowia dziecka w skażonym środowisku.
Badaniami przesiewowymi objęto od początku działania Fundacji około 80 tysięcy dzieci. Program tych badań obok oznaczeń hematologiczno-toksykologicznych (morfologia krwi, stężenie ołowiu, miedzi, magnezu i kadmu we krwi) obejmuje również wywiad środowiskowo-zdrowotny (rozmowy indywidualne z rodzicami i ankieta), badanie ogólnopediatryczne, oraz specjalistyczne badania uzupełniające (biochemiczne, psychologiczne, neurologiczne i elektroencefalograficzne), które wykonuje się u dzieci z podwyższonym stężeniem ołowiu we krwi. Dzieci te pozostają w systematycznej kontroli Poradni Medycyny Środowiskowej (leczenie stacjonarne) i kierowane są na trzytygodniowe wyjazdowe turnusy rehabilitacyjono-lecznicze. Od 1991 r. z tej formy leczenia skorzystało ok. 12000 dzieci.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Andrzejak R. i wsp.: Współczesne problemy ekspozycji na ołów ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w Polsce. Prace KTN 1966, 12. 2. Belinger. D et al.: Pre- and postnatal lead exposure and behavior problems in school aged children. Env. Res. 1994, 66, 12. 3. Chalcarz W. i wsp.: Wpływ wybranych czynników środowiskowych na sposób żywienia dzieci z Zagłębia Legnicko-Głogowskiego. Ped. Pol., 74, (11S), 83. 4. Chorąży W. i wsp.: Żywienie jako czynnik ochronny w skażonym środowisku. Materialy źródłowe do Raportu dla Ministra Ochrony Środowiska., Warszawa 1991,t. 2, 9, 161. 5. Ignasiak Z. i wsp.: Zmienność rozwoju funkcjonalnego dzieci wiejskich z regionu przemysłowego. Ped. Pol.1999, 74, (11S), 123. 6. Pietraszkiewicz T. i wsp.: Stężenie ołowiu we krwi u dzieci legnickich leczonych sanatoryjnie. Ped. Pol. 1999, 74, (11S), 79. 7. Preventing lead poisoning in young children. A Statement by the CDC USA, Atlanta 1991. 8. Strugała-Stawik H. et al.:The investigation of blood lead concentrations in children from the copper smelting area of Legnica. Pol. J. Env. Stud. 1997, 6S, 180. 9. Strugała-Stawik H. i wsp.: Monitoring biologiczny stopnia narażenia na ołów u dzieci z Legnicy i Głogowa badanych w latach 1991-1999. Materiały Konferencji Naukowej Dziecko w Środowisku Zagrożonym Ekologicznie. Legnica 2000, 81. 10. Zaręba A. i wsp.: Przegląd wyników badań ołowiu we krwi dzieci w LGOM w latach 1974 – 1994. Ped. Pol. 1996, 71, (4S), 73. 11. Żechałko A. i wsp.: Ocena sposobu żywienia wybranej grupy młodzieży z Zagłębia Miedziowego. Materiały Konferencji, Legnica,1994. 12. Żechałko A. i wsp.: Ocena skażenia metalami ciężkimi produktów żywnościowych z rejonu oddziaływania Huty Miedzi Głogów. Materiały Konferencji Dziecko w Skażonym Środowisku, Legnica, 1997, 164.
