© Borgis - Nowa Stomatologia 1-2/2009, s. 45-48
Renata Stawicka-Wychowańska, *Renata Górska
Wpływ leczenia periodontologicznego na poziom glikemii i hemoglobiny glikowanej u pacjentów z zapaleniem przyzębia i współistniejącą cukrzycą typu 2
The influence of periodontal treatment of glycemia and glycohemoglobin levels in patients with periodontitis and coexisting diabetes mellitus type 2
Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska
WSTĘP
Cukrzyca jest ogólnoustrojową chorobą metaboliczną charakteryzującą się bezwzględnym lub względnym niedoborem insuliny. Cukrzyca będąc edokrynopatią rzutuje na cały organizm i wpływa na stan tkanek przyzębia. Przewlekłe zapalenie przyzębia u chorych na cukrzycę jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych powikłań i przebiega dużo ciężej w porównaniu do osób bez tego schorzenia, co daje się zaobserwować na podstawie podwyższonych wskaźników krwawienia, głębokości kieszonek i utraty przyczepu łącznotkankowego.
Znany jest szereg zależności pomiędzy chorobą przyzębia a cukrzycą. Wiele mediatorów zapalnych powstających miejscowo w tkankach przyzębia czy wydzielanych do krwiobiegu, takich jak interleukina β (IL-β) i TNF- α wpływa na przebieg cukrzycy. TNF-α oraz IL-1 β zwiększają fosforylację seryn w białkach receptora insulinowego (IRS), znajdującego się na powierzchni komórek docelowych dla insuliny (1, 2). Konsekwencją tego procesu jest zaburzenie przekazywania sygnału i zmniejszone oddziaływanie insuliny na komórki. Wykazują one wówczas mniejszą wrażliwość na insulinę, zmniejsza się pobieranie glukozy z krwi oraz magazynowanie glukozy w tkankach. Prowadzi to do zaburzenia gospodarki cukrowej organizmu i hyperglikemii, ze wszystkimi opisanymi powyżej niekorzystnymi skutkami dla tkanek przyzębia.
Uważa się, że u pacjentów cierpiących na cukrzycę, już samo przyczynowe leczenie współistniejącej choroby przyzębia lub leczenie przyczynowe połączone z kuracją antybiotykową, może znacznie poprawić miejscowy stan tkanek przyzębia oraz polepszyć kontrolę cukrzycy, szczególnie 2 typu. Wydaje się bowiem, że w tej właśnie jednostce chorobowej udział czynników zewnętrznych w jej inicjowaniu i nasileniu jest niezmiernie ważny (3).
Dane na temat związku pomiędzy cukrzycą a zapaleniem przyzębia są nadal niezadowalające. Wiadomo jednak, że pomiędzy tymi dwiema jednostkami chorobowymi istnieje ścisła, dwukierunkowa zależność. Zarówno niewyrównana cukrzyca, jak i przewlekły stan zapalny w tkankach przyzębia, mają na siebie wzajemny, komplikujący przebieg wpływ. Zależności te powinny być nadal przedmiotem szczegółowych badań.
CEL PRACY
Wobec dyskutowanego od wielu lat związku pomiędzy zapaleniem przyzębia a cukrzycą typu 2 celem niniejszej pracy była ocena wpływu leczenia periodontologicznego na poziom glikemii i hemoglobiny glikowanej u pacjentów z chorobą przyzębia i współistniejącą cukrzycą.
MATERIAŁ I METODY
Do badań włączono 40 osób, które w latach 2003-2007 korzystały z opieki periodontologicznej Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie.
Podczas pierwszej wizyty lekarskiej, kwalifikującej do badań zbierano od pacjentów dokładny wywiad dotyczący:
– wieku pacjenta,
– chorób przebytych i obecnych oraz przyjmowanych leków,
– występowania cukrzycy typu 2 i czasu trwania choroby,
– występowania zapalenia przyzębia,
– przyczyny utraty zębów,
– przebiegu dotychczasowego leczenia periodontologicznego.
Ponadto w dniu badania od pacjentów pobierano 10 ml próbkę krwi żylnej na skrzep służącą do oznaczeń laboratoryjnych:
– glukozy,
– hemoglobiny glikowanej (HgA1c).
Następnie przeprowadzano leczenie periodontologiczne, które obejmowało profesjonalny skaling nad i poddziąsłowy oraz polerowanie powierzchni korzeni.
Po trzech miesiącach ponownie pobierano od pacjentów 10 ml próbkę krwi żylnej na skrzep służącą do oznaczeń laboratoryjnych:
– glukozy,
– hemoglobiny glikowanej (HgA1c).
Krew pobierano na czczo. Po uzyskaniu skrzepu próbkę krwi wirowano 5 minut z prędkością 3000 obrotów na minutę w celu uzyskania surowicy, którą wykorzystywano do oznaczeń biochemicznych. Wszystkie oznaczenia wykonywane były w Laboratorium CSK MSWiA w Warszawie.
Wyniki dla poszczególnych grup porównywano testem t-Studenta, przyjmując wartość p=0,05 jako graniczną dla wyników różniących się istotnie statystycznie, oraz p=0,10 dla tendencji do różnienia się.
WYNIKI
Rycina 1 przedstawia wpływ leczenia periodontologicznego na poziom hemoglobiny glukowanej. Z danych zawartych w tej rycinie wynika, że po usunięciu złogów nad i poddziąsłowych zmniejszyła się średnia wartość hemoglobiny glikowanej w grupie z zapaleniem przyzębia i cukrzycą. Większe zmiany zaobserwowano jednak w zakresie wyższych początkowych wartości badanego parametru, przekraczających 8% (ryc. 1).
Ryc. 1. Zmiana średniej wartości HbA1c po leczeniu.
Po przeprowadzonym leczeniu nie zaobserwowano istotnej statystycznie zmiany średniej glikemii na czczo w grupie z zapaleniem przyzębia i cukrzycą. Można jedynie mówić o ujednoliceniu wyników i zmniejszeniu ich rozrzutu do wartości od 100 do 150 mg/ml (ryc. 2).
Ryc. 2. Zmiana średniej wartości glikemii po leczeniu.
DYSKUSJA
Profesjonalny skaling nad i poddziąsłow jest podstawowym postępowaniem w leczeniu chorób przyzębia. Celem leczenia niechirurgicznego jest usunięcie pierwotnych i wtórnych czynników etiologicznych mogących prowadzić do powstania czy nasilenia obecnej już choroby przyzębia, często leczenie wsparte jest miejscową lub ogólną chemio- lub antybiotykoterapią. Ta faza leczenia chorób przyzębia jest podstawą do dalszego, długoterminowego postępowania lekarskiego. Przy ścisłej współpracy lekarza i pacjenta postępowanie to może być traktowane jako jedyny rodzaj terapii powtarzany od 2 do 4 razy w roku, bez leczenia chirurgicznego. Może być też postępowaniem zmierzającym do przygotowania pacjenta do leczenia chirurgicznego. Wybór metody leczenia nie jest prosty i zależny jest od wielu czynników, takich jak: ogólny stan zdrowia pacjenta, zaawansowanie choroby przyzębia, możliwość skutecznej współpracy pacjenta czy możliwość zredukowania czynników ryzyka choroby.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Greenstein G, Lamster I: Changing periodontal paradigms: Therapeutic implications. Int J Periodontics Restorative Dent 2000; 20: 337-357. 2. Steward JE et al.: The effects of periodontal treatment on glycemic control in patients with type 2 diabetes mellitus. J Clin Periodontol 2001; 28: 306-310. 3. Mealey BL: Managing Patients with Diabetes: First, do no harm. Commentary, J Periodontol 2007. 78(11), 2072-2076. 4. Barrett-Connor E, Wingard DL: Sex differential in ischemic heart disease mortality in diabetics. Am J Epidemiol 1983; 118: 489-495. 5. James RW, Pometta D: The distribution profiles of very low density and low density lipoproteins in poorly-controlled male, typ 2 (non-insulin-dependent) diabetic patients. Diabetologia 1997; 34: 246-252. 6. Grossi SG, Genco R: Periodontal disease and diabetes mellitus: A two-way relationship. Ann Periodontol 1998; 3: 51-61. 7. Nishimura F et al.: Periodontal disease as a complication of diabetes mellitus. Ann Periodontol 1998; 3: 20-29. 8. Promsudthi A et al.: The effect of periodontal therapy on uncontroled type 2 diabetes mellitus in older subjects. Oral Diseases 2005; 11: 293-298. 9. Faria-Almeida R, Navarro A, Bascones A: Clinical and metabolic changes after conventional treatment of type 2 diabetic patients with chronic periodontitis. J Periodontol 2006; 77: 591-598. 10. Navarro-Sanchez AB, Faria-Almeida R, Bascones-Martinez A: Effect of non-surgical periodontal therapy on clinical and immunological response and glycaemic control in type 2 diabetic patients with moderate periodontitis. J Clin Periodontol 2007; 34: 835-843. 11. Machado ACP, Quirino MR, Nascimento LFC: Relation between chronic periodontal disease and plasmatic levels of triglycerides, total cholesterol and fractions. Braz Oral Res 2005; 19(4): 284-298. 12. Krajewski J: Wpływ przewlekłego zapalenia przyzębia na układ sercowo-naczyniowy u chorych na cukrzycę - przegląd piśmiennictwa. Czas Stom 2006; 5: 323-328.
