© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 4/2002, s. 211-215
Andrzej Brodziak1, Eugenia Piotrowska2, Mirosław Seehawer2
Zdalna pomoc w naglących sytuacjach medycznych poprzez serwis Internetowy, dostępny także poprzez telefony komórkowe
Internet services related to health and emergency medicine, accessible by mobile telephones
1 Katedra i Oddział Kliniczny ląskiej Akademii Medycznej w Bytomiu
2 Biblioteka Główna ląskiej Akademii Medycznej w Katowicach
Streszczenie
Możliwoci nowych technologii komunikacyjnych zwiększają się szybko. W ostatnim dziesięcioleciu powstała sieć Internet i rozwinęła się telefonia komórkowa. Nowe typy telefonów komórkowych, działające w oparciu o tzw. Wireless Application Protocol (WAP) umożliwiają bezprzewodowy dostęp do częci zasobów Internetu. Jest wdrażana już nowa technologia zwana: Universal Mobile Telephone System (UMTS) umożliwiająca teletransmisję danych na telefon z ogromną szybkocią, co umożliwi przeglądanie zwykłych nieokrojonych", multimedialnych stron www, łącznie ze ledzeniem filmów.
Autorzy pracy dokonują więc przeglądu okolicznoci życiowych i innych uwarunkowań wykorzystywania przenonych urządzeń komunikacyjnych z powodów zdrowotnych. Są oni przekonani, że przenone, noszone przy sobie telefony będą użyteczne w naglących sytuacjach medycznych. Prócz zwykłych funkcji telefonu możliwe będzie odwoływanie są do automatycznych, półautomatycznych i osobowych Internetowych serwisów informacyjnych. Prócz automatycznych porad np. w trybie odpowiedzi na tzw. często zadawane pytania, człowiek, operator serwisu, pełniący dyżur może doradzać, odsyłając zainteresowanych do poszerzonych informacji, zamieszczonych na znanych mu stronach www.
Autorzy są zdania, że wkrótce poprzez telefony komórkowe będą dostępne także Internetowe automaty softwerowe opracowane w celu usprawnienia obsługi osób ubezpieczonych, poszukujących możliwoci np. konsultacji u specjalistów, możliwoci wykonania skomplikowanego badania, miejsca hospitalizacji, miejsca w sanatorium itp.
Autorzy prócz rysującej się wizji przyszłoci, wskazują także przykłady gotowych już systemów, opracowanych przez nich osobicie, łatwo dostępnych serwisów Internetowych.
Summary
Anybody experiences recently new possibilities of communication and data retrieval. The Internets develops very quickly. New mobile phones, using so called Wireless Application Protocol (WAP) have remote access to a part of Internet data. So called Universal Mobile Telephone System (UMTS) is just implemented. This technology afford enormous speed of data transfer, what will enable access to multimedia Internet files.
The authors of the paper review then implications and common living circumstances and limitations of the utilization of mobile, miniature communicative devices in relation to medicine and health care needs. They are convinced that mobile, personal phones or palmtop computers, having permanent access to the Internet will be useful especially in sudden, emergency medical situations.
Apart of common, usual telephone function, they will enable access to services generating advices automatically, semi-automatically or with participation of a living operators. A personal expert, apart of advices supplied in mode of answer for so called Frequently Asked Questions is able to suggest particular websites or www pages.
The authors argue, that in the near future, appropriate Internet software bots will be constructed, which will enable also the semi-automatic allocation (reservation) of medical services like consultations, hospitalizations, resort therapy on so on. It will improve attendance of membes of public or additional, private insurance company programs.
The authors, apart of the vision of the future present real, existing examples of Internet services related to health, accessible by mobile telephones. They mention also own achievements.
Wstęp
Współczenie istnieją już liczne technologie umożliwiające porozumiewanie się ludzi na odległoć i techniki umożliwiające dostęp do danych zgromadzonych w przeróżnych magazynach" wiedzy jak i dostęp do rozmaitych dwiękowych i obrazowych (multimedialnych) wytworów) kulturowych.
Zadziwia jednak impet z jakim rozwija się kolejna technika, jaką są telefony komórkowe, umożliwiające dostęp do Internetu.
Obecnie są to telefony działające w oparciu o tzw. Wireless Application Protocol (WAP). Telefony takie, jak wiadomo, umożliwiają dostęp jedynie do specjalnie przygotowanych, krótkich, niezbyt obszernych zbiorów danych zapisanych w sposób podobny, lecz nie identyczny jak tzw. strony www.
Treć takich zbiorów danych jest zapisywana przy pomocy języka programowania Wireless Make Up Language (WAL), który jest podobny do języka HTML. Nie jest to jednak ten sam język programowania. Osoby tworzące takie zbiory danych muszą opanować więc to nowe narzędzie software´owe. Utworzone zapisy są umieszczane na specjalnych serwerach. Aby odczytać te dane potrzebny jest włanie telefon wyposażony w oprogramowanie zwane WAP, bąd dostępne już emulatory tego software´u działające na platformie" zwykłych komputerów podłączonych do Internetu (np. http://komorki.onet.pl/0,1,4,wap.html).
Z tych ogólnych uwag wynika wniosek, iż w istocie telefony takie nie umożliwiają pełnego dostępu do Internetu, lecz jedynie do małego skrawka" tworzonych dopiero od 2-3 lat zasobów informacji.
Rozwój technologii komunikacyjnych, pozwala jednak już teraz przewidywać niewiarygodną, lecz możliwą już obecnie stałą, powszechną, niezależną od miejsca dostępnoć, przez przenone małe urządzenia, do dowolnego typu, utrwalonego zapisu informacji i co więcej ingerencję w te zapisy.
Wdrażana jest już bowiem technologia UMTS (Universal Mobile Telephone System) w oparciu o którą będą działać telefony komórkowe trzeciej generacji (5, 7, 8,11). Jak wiadomo, technologia ta umożliwia transmisję danych na telefon" z szybkocią 2 MB/sek. Przy takiej szybkoci transmisji danych będzie możliwe np. ledzenie filmu na ekranie telefonu jak i oczywicie czytanie zwykłych, rozbudowanych, nieokrojonych" stron www.
Powstaje jednak pytanie czy takie telefony będą rzeczywicie wykorzystywane do takich celów. Inne podobne pytanie to czy przyjmą się w użyciu telefony czytające" zwykłe, nieokrojone strony www.
Jak wiadomo około 1/3 wszystkich stron www dotyczy zdrowia, medycyny, bąd ogólniej samopoczucia. Wiele osób wykorzystuje więc już Internet dla uzyskania informacji bąd pomocy z zakresu problemów zdrowotnych i innych zagadnień medycznych.
Nasuwa się więc pytanie czy nowa technologia, którą omówilimy pokrótce powyżej będzie wykorzystywana w zakresie problematyki medycznej.
Wydaje się nam, że aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba się zastanowić nad okolicznociami używania przenonych telefonów komórkowych wyposażonych w malutki ekranik".
Okolicznoci życiowe i inne uwarunkowania wykorzystywania przenonych urządzeń komunikacyjnych
Okazuje się, że proporcje ciała i właciwoci naszego narządu wzroku narzucają następujące ograniczenia.
Jeli ekran urządzenia wizyjnego jest mniejszy niż 10x10 cm aparat taki trzeba przybliżać do oczu. Współczesne telefony komórkowe mają ekraniki o rozmiarach 2 na 3 cm. Można za to trzymać je w jednej ręce i wystukiwać" znaki na maleńkiej klawiaturze. Istniejące, nieco większe telefony komórkowe, takie jak Nokia 110 i Communicator (wielkoć portfela) posiadają co prawda wygodniejszą klawiaturę i większy ekran, lecz aby je używać trzeba je postawić i pisząc (wystukując znaki) mieć wolne ręce.
Być może częć przyszłych klientów telefonii komórkowej, opartej o technologię UMTS wybierze w przyszłoci co poredniego", a więc telefony jednoręczne nieco większe niż obecne o rozmiarach ekranu rzędu 4x6 cm czytające jednak zwykłe strony www.
Oczywicie trzeba mieć również na uwadze inne proponowane rozwiązania takie jak: nadawanie przez radio stale kilku tysięcy stron www (bąd stron o rozmiarach WAP-owskich) co jest nazywane i-mode oraz odczytywanie stron www i przekazów multimedialnych poprzez duży ekran" oglądany jednak przez małe urządzenie o kształcie maski-okularów", bąd podobne urządzenie ze słuchawką douszną", powiązaną" z nieco większym aparatem poprzez lokalną radiową technologię Bluetooth".
W miarę proste, jednoręczne telefony z małym ekranem zapewne jednak nie znikną. Częć z nich będzie miała zapewne dostęp do zwykłych stron www.
Należy przewidywać więc, że dla niektórych dziedzin będą przygotowywane jednak strony okrojone" o małych rozmiarach lecz czytelne. Do dziedzin takich należą różne serwisy użyteczne w życiu codziennym, związane z podróżami, usługami, zakupami, poszukiwaniem osób, dostępem do własnej skrzynki e-mailowej itp.
Przenone, noszone przy sobie telefony są predysponowane, jak się nam wydaje do odwołań na wypadek nagłych zachorowań, złego samopoczucia, najogólniej mówiąc na wypadek naglących sytuacji medycznych. Oczywiste jest, że telefon komórkowy może posłużyć do wezwania pogotowia ratunkowego, rozmowy z lekarzem domowym lub do umówienia się na wizytę u lekarza. Dotychczasowe dowiadczenia z Internetem wykazują jednak, że jego użytkownicy sięgają często do stron www niosących dodatkowe, uzupełniające informacje. Należy przewidywać więc, że ludzie którzy znajdują się w naglących sytuacjach medycznych" będą jednak chętnie sięgać do serwisów dostępnych poprzez telefony komórkowe, oferujących informacje dotyczące takich sytuacji.
Jak wynika z powyższych wywodów jest więc celowe opracowywanie treci takich okrojonych" stron, czytelnych po wywietleniu na ekranie. Opracowanie treci takich stron jest zagadnieniem niezależnym od problematyki implementacji internetowej.
Przewidywane zapotrzebowanie na dostęp do takich serwisów, zwłaszcza po uruchomieniu UMTS i i-mode, jest ważne dla osób i zespołów, które są zaangażowane już teraz w opracowywanie medycznych serwisów Internetowych. Zespoły te powinny już teraz przygotowywać owe okrojone" wyciągi dla opracowywanych normalnych" stron www. Takie skondensowane streszczenie opracowywanych treci tych serwisów stanie się zapewne wręcz niezbędne po uruchomieniu technologii UMTS i rozpowszechnieniu się i-mode.
Obecnie rysują się co najmniej dwa ważne zastosowania medyczne serwisów Internetowych, dostępnych także poprzez telefony komórkowe. Pierwszą z nich są (1) systemy pomocne w naglących sytuacjach medycznych. Telefony komórkowe mogą ustanawiać także dostęp do przeróżnych (2) systemów alokacji (rezerwacji) usług medycznych, które w przyszłoci powinny wypierać rozbudowane machiny urzędnicze". W niektórych okolicznociach usługi udzielane przez te dwa typy systemów mogą się zazębiać.
Wytyczne dla opracowywania serwisów pomocnych w naglących sytuacjach medycznych
Wydaje się, że serwisy Internetowe mogłyby być pomocne wielu osobom, a zwłaszcza rodzinom osób, które znalazły się w naglącej sytuacji medycznej" w tych sytuacjach, które mogą być skutecznie opanowane przez uzyskanie istotnych informacji medycznych i innych informacji ważnych dla rozwiązania nagłego problemu. Mamy tu na myli nie tyle zakres działań typowych dla działalnoci tzw. Pogotowia Ratunkowego, lecz raczej działania, rozkładające się zazwyczaj na przeciąg kilku godzin lub kilku dni od momentu zaistnienia problemu. Można tu wyróżnić bardzo liczne, możliwe problemy medyczne. Jest ich tak wiele, że konieczne byłoby, początkowo zawężenie tematyki takich serwisów.
Początkowo należałoby opracować serwisy, które dotyczyłyby: 1. Postępowania w nagłych sytuacjach internistycznych; 2. Postępowania w nagłych zaburzeniach psychicznych i neurologicznych – wytyczne dla rodziny (otoczenia) chorego; 3. Postępowania w powszechnych, dramatycznych sytuacjach emocjonalnych – okrelających porady nie tylko dla zainteresowanych osób ale i otoczenia.
Zakres tematyczny porad w zachowaniach internistycznych okrela wiele podręczników medycznych. Opracowywane serwisy zawierałyby jednak informacje ułatwiające podjęcie działań, które są celowe a) zanim możliwy stanie się kontakt z lekarzem oraz takich danych, które są b) pomocne w rozmowie z lekarzem w trakcie rozpoczętej już diagnostyki i leczenia. Przykładami mogą być: chwilowa utrata przytomnoci, znaczna dusznoć, szybkie bicie serca itp.
Zdalna pomoc w nagłych zaburzeniach psychicznych i neurologicznych jest także bardzo potrzebna. Pierwotną wytyczną do opracowania tego działu planowanej witryny może być np.: podręcznik znanego psychiatry prof. dr. hab. n. med. Andrzeja Kokoszki o takim włanie tytule. Powtórzenie za tym podręcznikiem okreleń takich naglących sytuacji uzmysłowi potrzebę takiego działu omawianego typu serwisu. Otóż profesor Kokoszka uważa że sytuacjami trudnymi dla rodziny, bąd dalszego otoczenia pewnego pacjenta jest np.: pacjent psychotyczny w umiarkowanym niepokoju. Pacjent nerwicowy w umiarkowanym niepokoju. Pacjent pobudzony, bardzo niespokojny – z nieznanych początkowo powodów. Pacjent depresyjny. Pacjent z objawami manii. Pacjent przejawiający tendencje samobójcze. Pacjent agresywny. Osoba pod znacznym wpływem alkoholu. Starsza osoba z otępieniem i majaczeniem. Atak histerii. Ostra reakcja na stres (w rodzinie, w miejscu pracy, powiadomienie o chorobie). Znaczna bezsennoć. Napad padaczki. Osoba pod wpływem narkotyków. Osoba pod wpływem leków psychotropowych.
Uzupełnieniem ww. tematyki powinny być zagadnienia okrelane jako nagłe, powszechne, dramatyczne sytuacje emocjonalne".
Mamy tu na myli takie sytuacje jak: mierć bliskiej osoby, porzucenie przez bliską osobę, powiadomienie o rozpoznaniu ciężkiej choroby. Oczywicie porady w tym zakresie opierają się o kanony praktycznej psychologii akademickiej (lekarskiej).
Opracowanie w pierwszej kolejnoci systemu informacyjnego" dla ww. trzech zagadnień sprawiłoby, że byłby on pomocny w najczęstszych sytuacjach, kiedy to odczuwamy potrzebę uzyskania pomocy.
Serwis powinien być powszechnie i stale dostępny. Jak wykazuje dyskusja prowadzona na konferencjach dotyczących tematyki Internetu medycznego, niezwykle ważne jest przemylenie i odpowiednie ustrukturalizowanie web-site´u tak aby nie wchodziła w grę możliwoć wnoszenia rozmaitych roszczeń ewentualnych użytkowników. Niemal każdy fragment witryny powinien zawierać odpowiednie zastrzeżenia i ostrzeżenia".
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Brodziak A. et al.: Medycyna holistyczna, behawioralna i psychosomatyczna a wspomaganie kondycji psychicznej poprzez zdalne serwisy internetowe. Referat wygłoszony na IV Kongresie Polonii Medycznej, Warszawa, 2.06.2000. Tekst dostępny także pod http://salve.slam.katowice.pl/Holistyczna.htm.
2. Brodzak A. et al.: Telediagnostyka dla pacjenta, lekarza i organizatora kasy chorych – serwis w trakcie rozwoju (http://salve.slam.katowice.pl/batoryA.htm). Tom streszczeń 5 konferencji Internetu Medycznego, Poznań 10-11 listopada 2000. Streszczenie dostępne także pod: http://salve.slam.katowice.pl/praktycznie.htm
3. Podstawowe informacje o serwisach WAP-owskich (http://www.mobile.net.pl/).
4. Dertouzus M.L.: wiat Nauki, 1999, 10.
5. Harvey F.: wiat Nauki, 2000, 12:22-27.
6. Bannan K.J.: wiat Nauki, 12:28-31.
7. Kahney L.: wiat Nauki, 2000, 12:34-37.
8. Bienias T.: Komórki przyszłoci. Gazeta Wyborcza, 2000, 9 czerwiec.
9. Brodziak A. et al.: Annales Academiae Medicine Silesiensis, 2002, 50-51, 101-108.
10. Rożyński P.: Jak odwlec start UMTS: Gazeta Wyborcza, 2002, 12 sierpnia.
11. Redakcja: Telefonia komórkowa – trzecia generacja idzie ze Wschodu. Gazeta Wyborcza, 2002, 30 lipca.