© Borgis - Postępy Fitoterapii 1/2010, s. 42-45
*Anna Grys1, Zdzisław Łowicki1, Anna Parus2
Właściwości lecznicze imbiru ( Zingiber officinale Roscoe)
Medicinal properties of ginger (Zingiber officinale Roscoe)
1Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Grzegorz Spychalski
2Politechnika Poznańska, Instytut Technologii i Inżynierii Chemicznej, Zakład Chemii Organicznej
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. inż. Adam Voelkel
Summary
Ginger (Zingiber officinale Roscoe) is a well known plant, utilized and studied for many years. In ancient times it was used as spice and medicament, being used, for example, against nausea and rheumatism. Ginger was also used to treat respiratory diseases or as an antidote for snake bite. It is also considered a strong aphrodisiac. Currently, studies have confirmed the healing effects of this plant. Several discoveries and clinical studies prove that ginger is a plant with a broad medicinal use. In the last few years many studies about antioxidant features and anti-emetic effects of ginger were published. Moreover, the species has low toxicity, what provides safe usage. Because of its healing properties, new studies and researches are conducted constantly, focusing on the potential therapeutic application of the species.
Wprowadzenie
Siedliskiem imbiru są Chiny, Indie, Jawa, Filipiny i Afryka (1, 2, 3). W mitologii hinduskiej imbir przedstawiany jest jako roślina, która ma pomagać ludziom, zwierzętom i roślinom. Sądzono, iż uprawa imbiru w ogrodzie pobudza wzrost i płodność wszystkich organizmów. Dobrze pielęgnowana roślina wytwarza pole energetyczne, które działa pobudzająco na zdrowie. Rośliny rosnące w pobliżu imbiru mają wyraźną barwę. Imbir sprzyja symbiozie pomiędzy całym światem organizmów żywych. Chińczycy wierzyli, że imbir sprzyja zachowaniu szczęścia (1).
Imbir jest jedną z najstarszych roślin przyprawowych i leczniczych (4). Roślina ta obecnie nie występuje w stanie dzikim. Uprawiana jest w wielu krajach i regionach o klimacie tropikalnym, takich jak południowe Chiny, Indonezja, Floryda, Meksyk, Brazylia, Australia. Wymaga gleb żyznych i wilgotnych. Rozmnaża się przez podział kłączy (5). Po 9-10 miesiącach można przystąpić do zbioru. Te kłącza, które nie nadają się do przeróbki można z powrotem wsadzić do gleby w celu dalszej uprawy (6).
Opis rośliny
Imbir to roślina o podziemnym, widlasto rozgałęzionym kłączu, tworzącym szereg bulwiastych odcinków o długości do 10 cm. Wyrastają z nich 1 m łodygi, a z nich długie liście obejmujące łodygę. Pędy zawierające kwiaty są znacznie krótsze, pokryte liśćmi. Kwiaty imbiru są duże, tworzą kłosokształtne kwiatostany o barwie żółtej lub fioletowej. Owoce mają kształt torebki (6, 7). Warstwa korowa rośliny ma grubość 1,5-3,0 mm. Otoczona jest grubym walcem osiowym. W walcu tym rozmieszczone są wiązki przewodzące. Komórki miękiszu kory i walca zawierają skrobię. Surowcem jest kłącze imbiru – Rhizoma Zingiberis. Imbir poddaje się obróbce i dlatego otrzymuje się różne gatunki surowca handlowego, np. imbir brunatny, który powstaje podczas suszenia na słońcu lub w suszarniach. Surowiec można częściowo lub całkowicie okorować – usunąć nożem część warstwy korowej. W wyniku skrobania rośliny nożem, na powierzchni powstają brunatne plamy. Dlatego też surowiec poddaje się bieleniu za pomocą dwutlenku siarki, kredy, gipsu – w ten sposób powstaje imbir biały (8).
Skład chemiczny
Najważniejszym składnikiem kłączy imbiru jest olejek eteryczny. Jego zawartość mieści się w granicach 0,6-3,5%, a jego głównym składnikiem jest seskwiterpen zingiberen – do 50% (7, 8, 9). Charakterystyczny imbirowy aromat wywołany jest alkoholem seskwiterpenowym zingiberolem o masie cząsteczkowej C15H26O. Inne składniki olejku to aldehydy – gingerol, szogaol, zingeron. W olejku stwierdzono także obecność 1,8-cyneolu, borneolu, cytralu, felandrenu, kamfenu, limonenu. Do składników drugorzędowych należy skrobia (15-50%) oraz kwasy organiczne, takie jak szczawiowy, jabłkowy, bursztynowy (8).
Możliwości zastosowania w lecznictwie
Imbir znany jest ze swych walorów smakowych – stosowany powszechnie w kuchni, a także jako roślina o potencjalnych właściwościach leczniczych (7, 10).
Działanie przeciwbólowe imbiru znane jest od wieków. Na początku 1980 roku stwierdzono, że imbir ma także działanie przeciwzapalne, o czym świadczy jego hamujący wpływ na syntezę prostaglandyn. Wykazano także, że imbir zawiera składniki, które mają właściwości farmakologiczne, naśladujące leki przeciwzapalne. Pojawiły się doniesienia, iż imbir jest skuteczny wobec cytokin syntetyzowanych i wydzielanych w miejscu zapalenia. Cytokiny to małe cząsteczki białkowe wydzielane przez limfocyty, makrofagi, fibroblasty i inne komórki. Mogą one działać jako cząsteczki pośredniczące między komórkami uczestniczącymi w odpowiedzi immunologicznej i zapalnej. Badania dowodzą, że składniki imbiru hamują działanie kilku genów biorących udział w reakcji zapalnej. Badania z hodowlą THP-1 monocytów wykazały, że ekstrakt imbirowy może hamować β-amyloid. Mechanizm działania składników imbiru był studiowany przez wielu naukowców. Gingerole i ich pochodne, zwłaszcza 8-paradol, zostały uznane jako bardziej skuteczne niż aspiryna (11).
Aktywność przeciwzapalna składników imbiru badana była także przez Mascolo i wsp. (12). Porównali oni działanie imbiru i kwasu acetylosalicylowego. Badali wpływ tych składników na obrzęk, oraz działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Aby zmniejszyć obrzęk łap u szczurów podawano zwierzętom imbir i kwas acetylosalicylowy w dawce 50 i 100 mg/kg. Po 3 godz. od podania stwierdzono, iż procent względnego hamowania przeciwzapalnego wynosił 22 i 38% dla dawek 50 i 100 mg/kg ekstraktu roślinnego i odpowiednio 23 i 39% po podaniu kwasu acetylosalicylowego w dawkach odpowiednio 50 i 100 mg/kg. Badania wykazały także, że podanie wyciągu zmniejszyło temperaturę ciała u 38% szczurów, podczas gdy ta sama dawka kwasu acetylosalicylowego była skuteczna w 44%.
Szereg badań potwierdziło przeciwwymiotne działanie imbiru (9, 13). Badania dotyczyły nudności wywołanych chorobą lokomocyjną, ciążą, chemioterapią przeciwnowotworową. Badania kliniczne dotyczące nudności wywołanych chorobą lokomocyjną pojawiły się w 1982 roku. Mowrey i Clayson (cyt. za 14) badali 36 ochotników w wieku 18-20 lat. Wymioty wywoływane były przy użyciu krzesła obrotowego. Ochotnikom podawano 2 razy 940 mg sproszkowanego imbiru. W efekcie zaobserwowano zmniejszenie nudności i wymiotów wywołanych bodźcami lokomocyjnymi. W badaniach klinicznych nudności spowodowane chorobą lokomocyjną były wywoływane w różnoraki sposób: ochotników poddawano testom optokinetycznym, powodując oczopląs, poddawano ich rotacji, np. na krześle obrotowym, czy też umieszczano w urządzeniu obrotowym. Badano ochotników w różnym przedziale wiekowym, podając dawki świeżego lub sproszkowanego imbiru w zróżnicowanych ilościach. W większości przypadków obserwowano zmniejszenie występowania wymiotów i nudności. Badaniom poddano również kobiety w ciąży. Zaobserwowano zmniejszenie procesów wymiotnych, niemniej jednak nastąpiło 1 poronienie w 12 tygodniu ciąży (10). Badania prowadzone przez Portnoi i wsp. (14) sugerują, że imbir nie wydaje się mieć istotnego wpływu na główne wady rozwojowe i że ma łagodne działanie w leczeniu nudności i wymiotów w ciąży. Bardzo obiecujące są badania nad zmniejszeniem nudności i wymiotów pooperacyjnych. We wszystkich przypadkach nastąpiło zmniejszenie tych objawów (10, 15, 16).
Duże nadzieje wiąże się z badaniami przeprowadzonymi na pacjentach ze zdiagnozowanym zapaleniem kości i stawów (7, 17). Pacjentów podzielono na dwie grupy. Pierwsza grupa to pacjenci, którzy otrzymywali jako pierwsi ekstrakt z kłącza imbiru, druga grupa otrzymywała placebo. W drugiej fazie badań – po 12 tygodniach, pierwsza grupa badanych dostawała placebo, druga zaś grupa otrzymywała ekstrakt z kłącza imbiru (przez okres 12 tygodni). W trzeciej fazie badań, wszystkim ochotnikom podawano ekstrakt z kłącza imbiru. W wyniku badań stwierdzono, iż u grupy pacjentów otrzymującej ekstrakt z imbiru odnotowano zmniejszenie bólu w porównaniu z grupą otrzymującą placebo. Jedyne efekty uboczne jakie odnotowano, to dwa przypadki zgagi na 29 badanych pacjentów. Badania te potwierdziły możliwość wykorzystania ekstraktu z kłącza imbiru w leczeniu stanów zapalnych kości i stawów (7).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Faber S. 100 receptur samoleczenia roślinami w medycynie naturalnej. Warszawa, Astrum 1999; 60-2. 2. Nartowska J. Imbir lekarski. Panacea 2008; 3(24) http:/www.panacea.pl/articles. 3. Griggs B. Zielona czarownica. Zielnik współczesnej kobiety. Książka i Wiedza, Poznań 1995; 60-2. 4. Stelmach W. Niezwykle dzieje kłącza imbiru jako rośliny przyprawowej i leczniczej. Cz I. Zdrowie i Farmacja 2004; 4:36-7. 5. Rumińska A, Ożarowski A. Leksykon roślin leczniczych. PWRiL, Warszawa 1990; 177. 6. Rajewski M. Rośliny przyprawowe i używki roślinne. PWRiL, Warszawa 1992; 198-201. 7. Stelmach W. Niezwykłe dzieje kłącza imbiru jako rośliny przyprawowej i leczniczej. Cz II. Zdrowie i Farmacja 2004; 5:37-40. 8. Muszyński J. Farmakognozja. PZWL, Warszawa 1957; 318-20. 9. Kohlmünzer ST. Farmakognozja, Wyd V, Wyd Lek, PZWL, Warszawa 589. 10. Blecharz-Klin K, Piecha A, Widy-Tyszkiewicz E. Imbir ( Zingiber officinale) we współczesnej terapii. Przew Lek 2004; 5:34-43. 11. Badreldin HA, Blunden G, Musbah OT. Some phytochemical, pharmacological and toxicological properties of giger ( Zingiber officinale Roscoe): A review of recent research. Ford Chem Toxicol 2008; 46:409-20. 12. Mascolo N, Jain R, Jain SC i wsp. Ethnopharmacologic investigation of ginger ( Zingiber officinale), J Ethnopharmacol 1989; 27:129-40. 13. Fischer-Rasmussen W, Kjaer SK, Dahl C i wsp. Ginger treatment of hyperemesis gravidarum. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 1991; 38:19-24. 14. Portnoi G, Chng Lu-Ann i wsp. Prospective comparative study of the safety and effectiveness of ginger for the treatment of nausea and vomiting in pregnancy. Am J Obstet Gynecol 2003; 189:1374-7. 15. Vislyaputra S, Petchpaisit N, Somcharoen K i wsp. The efficacy of ginger root in the prevention of posperative nausea and vomiting after outpatient gynaecological laparoscopy. Anaesthesia 1998; 53:506-10. 16. Arfeen Z, Owen H, Plimmer Jl. A double-blind randomized controlled trial of ginger for the prevention of postoperative nausea and vomiting. Anaesth Intensive Care 1995; 23: 449-52. 17. Srivastava KC, Mustafa T. Ginger ( Zingiber officinale) in rheumatism and musculoskeletal disorders. Med Hypotheses 1992; 39:342-8. 18. Stelmach W. Niezwykłe dzieje kłącza imbiru jako rośliny przyprawowej i leczniczej. Cz III, Zdrowie i Farmacja 2004; 6: 44-7. 19. Lin RJ, Chen C-Y, Chung L-Y i wsp. Larvicidal activities of ginger ( Zingiber officinale) against Angiostrongylus cantonensis. Acta Tropica 2010 (in press). 20. Rong X, Peng G, Suzuki T i wsp. Regul Toxicol Pharmacol 2009; 54:118-23.
