Streszczenie
Ropne krwiopochodne zapalenie kości i stawów w okresie noworodkowym i niemowlęcym obarczone jest nadal znacznym odsetkiem odległych następstw pod postacią nierówności i zaburzeń osi kończyn. Uszkodzenie struktur anatomicznych stawu, a przede wszystkim chrząstek nasadowych, prowadzi do poważnych i wymagających wieloetapowego leczenia zniekształceń kończyny.
Cel pracy. Celem pracy jest prezentacja przebiegu i wyników leczenia nierówności kończyn i zaburzeń ich osi metodą Ilizarowa oraz pojawiających się w jego trakcie komplikacji.
Materiał i metody. Materiał obejmuje 27 chorych w wieku od 7 do 22 lat z nierównością kończyn dolnych od 1,5 do 15 cm oraz zaburzeniami osi kończyny w płaszczyźnie czołowej i/lub strzałkowej powstałych w następstwie ropnego zapalenia stawu kolanowego oraz kości udowej i piszczelowej w okresie noworodkowym i niemowlęcym.
Ocena kliniczna obejmuje dane dotyczące nasilenia zniekształceń (nierówność kończyn, zaburzenia osi, zakres ruchów w stawach, niestabilność). Analizie poddano również komplikacje występujące podczas leczenia, dzieląc je według Paleya na problemy, przeszkody i powikłania rzeczywiste. Wyniki końcowe poddano analizie klinicznej i radiologicznej.
Wyniki. U trzech spośród 27 chorych przeprowadzono leczenie dwukrotnie, ze względu na nawrót deformacji osiowej albo niemożność pełnej egalizacji długości z powodu zbyt dużej różnicy wyjściowej. Najczęstszymi problemami w trakcie wydłużania były powierzchowne infekcje oraz przejściowe ograniczenie zakresu ruchów w stawie kolanowym, przeszkodami – przedwczesny zrost oraz jego złamanie w trakcie wydłużania; powikłaniami – podwichnięcie stawu kolanowego i biodrowego oraz konieczność przedwczesnego zakończenia leczenia z powodu kłopotów psychologicznych i braku współpracy.
Wnioski. leczenie metodą Ilizarowa zniekształceń kończyn dolnych powstałych w następstwie ropnego krwiopochodnego zapalenia kości i stawów obarczone jest znacznym odsetkiem powikłań komplikujących przebieg postępowania. Wymagana jest dobra współpraca z chorym oraz jego rodzicami/opiekunami, niezbędne jest również odpowiednie zaplecze fizjoterapeutyczne, pozwalające na uniknięcie komplikacji związanych z ograniczeniem zakresu ruchów w stawach.

Summary
Septic hematogenous osteomyelitis and arthritis in neonates and newborns may be the source of many late complications leading to leg length discrepancies and axial deviations. The destruction of joint structures and especially of the growth plate leads to serious deformities of the skeleton requiring complicated surgical treatment.
Aim. The aim of the study is to present the course and results of lengthening and correction of axial deformities of lower extremities, as well as the complications appearing during the treatment. The material consists of 27 patients, aged between 7 and 22 years with leg length inequality ranging from 1.5 to 15 cm and axial deviations in the horizontal and/or sagittal plane.
Material and methods. Medical records with clinical data about leg length inequality, axial deviations, limited range of motion, joint instability were reviewed. Complication appearing during the treatment, divided into problems, obstacles and real complications, were also analyzed. Final clinical and radiographic results were presented as well.
Results. Three of 27 patients were operated twice, because of the recurrence of the axial deviation or the fact that the huge leg length discrepancy could not be managed in a single procedure. The most frequent problems during the elongation were superficial infections and transient limitation of the range of motion in the knee; the most frequent obstacles were premature consolidation of the elongated bone and fractures of the callus during lengthening. The complications included subluxation of knee and hip and too early ending of the treatment due to a total non-compliance with the patient.
Conclusions. During the management using the Ilizarov device many complications may appear. A good cooperation with the patient and his patients is necessary, as well as a proper physiotherapeutic support to avoid limitations of the range of movements in the joints.