© Borgis - Postępy Fitoterapii 3/2012, s. 197-202
*Natalia Derebecka, Małgorzata Kania, Justyna Baraniak
Liść orzecha włoskiego (Juglandis folium) – działanie przeciwdrobnoustrojowe oraz bezpieczeństwo stosowania w chorobach skórnych
Antimicrobial activities of common walnut leaf (juglandis folium) and its safety in skin diseases
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Grzegorz Spychalski
Summary
Walnut (common walnut, English walnut) – Juglans regia L. is the member of Juglandaceae family. This large, deciduous tree is native to Central Asia and is cultivated for edible nuts in many regions of Europe, North America and South America. Walnut leaves are used in pharmaceutical and cosmetic industries. Common walnut leaf has been used for years in traditional medicine for treatment of skin diseases and other illnesses such us digestive system problems, intestinal parasites, diabetes, tuberculosis and many others. Actually walnut leaves are the compounds of so-called traditional herbal drugs used for treatment of mild dermatological problems. Herbal material (Juglandis folium) consists of the dried leaf of Juglans regia L. and its main active constituents are the tannins and juglone (5-hydroxy-1,4-naphtoquinone). Walnut leaf preparations possess astringent, antibacterial, antifungal and anti-inflammatory activities. There are no data available from clinical tests in dermatological diseases, so aforementioned activities are confirmed only by prolonged, traditional usage and by the results of animal tests and in vitro studies. External usage of common walnut leaf is approved by Commission E for mild, superficial inflammation of the skin and in excessive perspiration. Dosage recommended by Commission E is 2-3 g of dried Juglandis folium/100 ml water for compresses and bathing; average daily dose according to “PDR for Herbal Medicines” is 3-6 g of dried leaves. External usage of walnut leaf in designated dosage is considered to be safe, no serious side effects as well as no interactions are known to date.
Wstęp
Liść orzecha włoskiego (Juglandis folium) jest surowcem zielarskim tradycyjnie stosowanym w chorobach skórnych. Rośliną macierzystą, z której pozyskuje się surowiec, jest orzech włoski – Juglans regia L. (ang. walnut, English walnut, common walnut; niem. Edel-Walnuss). Jest to drzewo liściaste z rodziny orzechowatych (Juglandaceae), rzędu orzechowców (Juglandales), występujące i uprawiane w Azji, Ameryce Północnej i Południowej oraz w Europie na wschodnich wybrzeżach Morza Śródziemnego. Orzech włoski jest uprawiany w celach spożywczych ze względu na jadalne nasiona, nazywane orzechami włoskimi, a także w celach leczniczych oraz kosmetycznych (1-3). Komisja E Niemieckiego Urzędu Zdrowia zaakceptowała liść orzecha włoskiego do stosowania zewnętrznego w lekkich, powierzchniowych stanach zapalnych skóry i nadmiernym poceniu się, np. dłoni i stóp. Surowiec stanowi liść orzecha złożony z wysuszonych listków nieparzystopierzastych liści Juglans regia L. (4). Zarówno liść orzecha włoskiego, jak i jego przetwory wykazują m.in. działanie ściągające, przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne. Nie prowadzono do tej pory badań klinicznych z zastosowaniem surowca Juglandis folium w chorobach skórnych; wymienione działania potwierdzone są więc głównie wieloletnim, tradycyjnym stosowaniem tego surowca (1, 2, 5, 6).
Składniki aktywne
Głównymi składnikami aktywnymi świeżego surowca Juglandis folium są garbniki galotaninowe (elago- i galotaniny) oraz 1,4,5-trihydroksynaftaleno--4-beta-D-glukozyd, który podczas suszenia ulega przemianie w pochodną naftochinonu – juglon (5-hydroksy-1,4-naftochinon). Średnia zawartość tanin w liściu wynosi 4-5% (2). Juglon (ryc. 1) jest barwnikiem chinonowym, pełniącym w roślinie rolę związku allelopatycznego, który powoduje spowolnienie wzrostu lub nawet obumieranie innych roślin. Występuje w liściu, korzeniu oraz łupinie Juglans regia L. Ponadto liść orzecha włoskiego zawiera: flawonoidy (pochodne kwercetyny i kemferolu, hyperozyd); fenolokwasy (kawowy, p-kumarowy); od 0,2 do 0,04% olejku lotnego (zawiera ok. 40 różnych związków, z czego 25% stanowią seskwiterpeny), do 1,3% kwasu askorbinowego, karotenoidy, triterpeny i inne związki (1, 2, 5-10).
Ryc. 1. Wzór strukturalny juglonu.
Zastosowania lecznicze
Według monografii Komisji E surowiec Juglandis folium wykazuje działanie ściągające (4). Zaobserwowano również, że odwary z liści orzecha włoskiego hamują krwawienia, działają przeciwdrobnoustrojowo, przeciwzapalnie, a także hipoglikemicznie. W medycynie ludowej odwary te były stosowane m.in. w krzywicy, cukrzycy, gruźlicy płuc, w krwawieniach z przewodu pokarmowego, w skazie moczanowej i w robaczycach (2, 9). W medycynie chińskiej liść orzecha włoskiego stosuje się do leczenia astmy, choroby beri-beri, impotencji i zaparć, w medycynie indyjskiej natomiast jest stosowany w reumatyzmie (9). Wykazano, że obecność w surowcu juglonu i olejku eterycznego odpowiada za działanie przeciwdrobnoustrojowe surowca, natomiast taniny działają ściągająco (9).
Opisywane działania opierają się na tradycyjnym, wieloletnim stosowaniu surowca, nie prowadzono bowiem do tej pory badań klinicznych z zastosowaniem Juglandis folium w chorobach skórnych. Surowiec ten jest obecnie stosowany w tzw. tradycyjnych roślinnych produktach leczniczych, dla których przeprowadzenie badań klinicznych i wykazanie skuteczności i bezpieczeństwa nie jest wymagane. Obecnie w sprzedaży dostępne są tradycyjne roślinne produkty lecznicze, zawierające liść orzecha włoskiego, dostępne bez recepty (grupa OTC). Są one sprzedawane jako produkty jednoskładnikowe, w formie ziół do zaparzania. Przeznaczone są do stosowania zewnętrznego (do przemywań) w niewielkich powierzchniowych zapaleniach skóry i w nadmiernym poceniu dłoni i stóp. Przyjmuje się, że wieloletnia tradycja w wystarczający sposób dowodzi zarówno skuteczności, jak i bezpieczeństwa stosowania surowca.
Dawkowanie
Komisja E zaleca stosowanie do okładów i kąpieli częściowych 2-3 g surowca Juglandis folium na 100 ml wody. Przetwory z tego surowca stosuje się w takich samych dawkach (4). Według „PDR for Herbal Medicines” średnia dawka dzienna dla podania zewnętrznego wynosi od 3 do 6 g suchego surowca (9).
Inne zastosowania
Poza produktami leczniczymi liść orzecha włoskiego i jego przetwory są stosowane zewnętrznie jako naturalna substancja brązująca w kosmetykach (samoopalacze) i w farbach do włosów (1, 2). Za działanie brązujące odpowiada juglon, który wchodząc w reakcję z keratyną naskórka tworzy związek o charakterze chromoforu (11). W przemyśle spożywczym nie stosuje się liścia orzecha włoskiego. Wykorzystywane są nasiona (orzechy) do spożycia bezpośredniego lub jako dodatek do słodyczy i różnych potraw, produkuje się z nich również olej orzechowy (2, 3). Niedojrzałe owoce orzecha są wykorzystywane do sporządzania nalewek. Nalewka nazywana orzechówką, jest wpisana na listę produktów regionalnych dla województwa kujawsko-pomorskiego. Orzechówka ta zawiera 35-45% alkoholu. Do sporządzenia nalewki wykorzystuje się niedojrzałe orzechy, wraz z zieloną łupiną. Orzechy zbierane są w dwa tygodnie po św. Janie, czyli na początku lipca, kiedy nie wytworzy się jeszcze skorupka. Nalewka ta jest szczególnie polecana przy dolegliwościach żołądkowych*.
Działanie farmakologiczne
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Kohlmünzer S. Farmakognozja. Folium Juglandis – Liść orzecha włoskiego. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydanie V unowocześnione. Wyd Lek PZWL, Warszawa 1998; 252. 2. Strzelecka H, Kowalski J. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Orzech włoski (Juglans regia). PWN, Warszawa 2000; 397-8. 3. Podbielkowski Z, Sudnik-Wójcikowska B. Słownik roślin użytkowych. Wyd. VII poprawione i uzupełnione. PWRiL, Warszawa 2003; 331-2. 4. Borkowski B, Lutomski J, Skrzydlewska E i wsp. (zespół redakcyjny wydania polskiego). Rośliny lecznicze w fitoterapii. Kompendium roślin leczniczych uszeregowanych według zakresów stosowania na podstawie monografii opracowanych przez Komisję E Federalnego Urzędu Zdrowia RFN. Wydanie II. Juglandis folium (liść orzecha). Bundesanzeiger nr 101 z 01.06.1990. IRiPZ, Poznań 2000; 375. 5. Ożarowski A. Juglans regia – orzech włoski. Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. PZWL, Warszawa 1982; 105-6. 6. Ożarowski A, Jaroniewski W. Orzech włoski. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Inst Wyd Zw Zawod, Warszawa 1987; 277-9. 7. Lemberkovics E, Héthelyi E, Hetesi E. Some phytochemical characteristics of Juglans regia L. Acta Pharm Hung 1987; 57(3-4):133-42. 8. Olszewski Z. Juglans regia L. leaves as a source of tannin. Acta Pol Pharm 1954; 1(1):77-86. 9. Physician’s Desk Reference (PDR) for herbal medicines. The information standard for complementary medicine. Walnut monograph. Second edition 2000; 793-94. 10. Pereira JA, Oliveira I, Sousa A i wsp. Walnut (Juglans regia L.) leaves: phenolic compounds, antibacterial activity and antioxidant potential of different cultivars. Food Chem Toxicol 2007; 45(11):2287-95. 11. Neri I, Bianchi F, Giacomini F i wsp. Acute irritant contact dermatitis due to Juglans regia. Cont Dermat 2006; 55(1):62-3. 12. Qa’dan F, Thewaini AJ, Ali DA i wsp. The antimicrobial activities of Psidium guajava and Juglans regia leaf extracts to acne-developing organisms. Am J Chin Med 2005; 33(2):197-204. 13. Ali-Shtayeh MS, Abu Ghdeib SI. Antifungal activity of plant extracts against dermatophytes. Mycoses 1999; 42(11-12):665-72. 14. Cruz-Vega DE, Verde-Star MJ, Salinas-González N i wsp. Antimycobacterial activity of Juglans regia, Juglans mollis, Carya illinoensis and Bocconia frutescens. Phytother Res 2008; 22(4):557-9. 15. Erdemoglu N, Küpeli E, Yeşilada E. Anti-inflammatory and antinociceptive activity assessment of plants used as remedy in Turkish folk medicine. J Ethnopharmacol 2003; 89(1):123-9. 16. Carvalho M, Ferreira PJ, Mendes VS i wsp. Human cancer cell antiproliferative and antioxidant activities of Juglans regia L. Food Chem Toxicol 2010; 48(1):441-7. 17. Mohammadi J, Delaviz H, Malekzadeh JM i wsp. The effect of hydro-alcoholic extract of Juglans regia leaves in streptozotocin-nicotinamide induced diabetic rats. Pak J Pharm Sci 2012; 25(2):407-11. 18. Saad B, Dakwar S, Said O i wsp. Evaluation of medicinal plant hepatotoxicity in co-cultures of hepatocytes and monocytes. Evid Based Complement Alternat Med 2006; 3(1):93-8. 19. Tikkanen L, Matsushima T, Natori S i wsp. Mutagenicity of natural naphthoquinones and benzoquinones in the Salmonella/microsome test. Mutat Res 1983; 24(1):25-34. 20. Inbaraj JJ, Chignell CF. Cytotoxic action of juglone and plumbagin: a mechanistic study using HaCaT keratinocytes. Chem Res Toxicol 2004; 17(1):55-62. 21. Bonamonte D, Foti C, Angelini G. Hyperpigmentation and contact dermatitis due to Juglans regia. Cont Dermat 2001; 44(2):101-2.
