© Borgis - Nowa Pediatria 2/2013, s. 69-74
Karolina Rachwalska1, *Małgorzata Lesińska-Sawicka2
Najczęstsze choroby wieku dziecięcego na terenie gminy Kępice
The main disease of childhood in the commune Kępice
1Studenckie Koło Naukowe Sanologów, Akademia Pomorska w Słupsku
Opiekunowie Koła: dr Małgorzata Lesińska–Sawicka, dr Monika Waśkow
2Instytut Nauk o Zdrowiu, Akademia Pomorska w Słupsku
Dyrektor Instytutu: dr hab. med. Przemysław Kowiański, prof. nadzw.
Summary
Introduction. Every stage of human life is intimately connected with the concept of health and disease. Close observation of child’s behaviour enables to assess its development reliably. Any abnormalities can be corrected at the level of primary health care.
Aim. Acquiring knowledge about the incidence of diseases, pathogens and age groups most vulnerable to them.
Material and methods. The group of 366 people living in Kępice borough and aged from 0 to 18 constituted the object of my research. Medical records covering the period from 1st October 2010 to 30th September 2011 was thoroughly analyzed. In order to obtain reliable results Pearson’s Chi-Square and V-Cramer’s statistic tests were employed. With this end in view 10.0 Statistica program (Statsoft, Poland) was used. Data verification was performed at a significance level of p ≤ 0.05. The main objective of my research was to gain knowledge about the number of cases, the factors causing diseases and age groups susceptible to illnesses.
Results. Within the study period 649 cases (65 types of diseases) were reported. Younger children were diagnosed most frequently with disorders of either respiratory system or digestive system. Youth instead was diagnosed with disorders of skeletal system and muscular system. In addition they suffered from mechanical injuries as well. Chronic diseases were diagnosed in 13% of examined children.
Conclusions. Diseases in childhood are dependent on age. Children were diagnosed most frequently with disorders of respiratory system. Children at the age of 1 as well as in the period of adolescence use the primary health care most frequently.
Wstęp
Każda grupa wiekowa, od noworodka po młodzieńca, rozwija się w swoim określonym tempie. Do każdej z nich przypisane są pewne elementy, które muszą zaistnieć, by stwierdzono prawidłowy rozwój. Obrazuje się go w kilku płaszczyznach (1):
1) rozwój fizyczny – obejmuje etap wzrastania,
2) rozwój ruchowy – kształtowanie odruchów rozwojowych, szczególnie zauważalny w wieku 0-6 lat,
3) rozwój psychospołeczny – komunikacja interpersonalna, kształtowanie uczuć, emocji,
4) rozwój psychoseksualny – etap różnicowania płci i zmian osobowościowych związanych z popędem seksualnym,
5) rozwój poznawczy – kształtowanie myślenia.
Wszelkie odstępstwa od normy zdrowia nazywa się nieprawidłowościami, które zazwyczaj wynikają z zaburzeń interakcji pomiędzy dzieckiem a otoczeniem (2). Te, które powstają w wieku dziecięcym, są zależne od prawidłowego rozwoju danej osoby. W związku z niektórymi chorobami konieczna staje się hospitalizacja, która powoduje zagrożenie ufności u dziecka. Wywołuje ona ogromny dyskomfort w rozwoju młodego człowieka (3).
Choroby wieku dziecięcego najczęściej dotyczą układu oddechowego. Wynikają one przede wszystkim z różnic w jego budowie. W praktyce lekarza rodzinnego oraz pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej infekcje dróg oddechowych są przyczyną wizyt przez cały rok. Szczególne nasilenie infekcji zarówno górnych, jak i dolnych dróg oddechowych następuje w okresie jesienno-zimowym bądź też z początkiem wiosny (4). Infekcje, które są wynikiem ataku ponad 200 rodzajów patogenów, trwają około 3 dni (5). Niekiedy prowadzą do infekcji dolnych dróg oddechowych (6). Według badań podawanych przez literaturę przedmiotu choroby płuc i oskrzeli wywoływane są przez wirusy u dzieci do 3 roku życia, natomiast przez bakterie – powyżej 3 roku życia (7).
Zaburzenia ze strony układu krążenia u dzieci najczęściej dotyczą wrodzonych wad serca i naczyń krwionośnych. W ostatnich latach rośnie również liczba dzieci borykających się z problemem nadciśnienia tętniczego (8).
W początkowych okresach życia jako fizjologię traktuje się refluks żołądkowo-przełykowy. Zdarza się jednak, iż coraz częściej na tę chorobę cierpią osoby w wieku szkolnym oraz w wieku dojrzewania. Podejrzewa się, iż wywołują ją zaburzenia psychiczne (np. jadłowstręt) czy stres. Podaje się również, iż refluks żołądkowo-przełykowy powoduje nadwrażliwość błony śluzowej na sok żołądkowy (9).
W Polsce od wielu lat, ze względu na charakter chorób zakaźnych oraz powikłań po nich występujących (np. zmiany skórne), prowadzi się szczepienia ochronne. Według programu obowiązkowych szczepień przeciwko odrze i różyczce podaje się szczepionki żywe skojarzone. Pierwszą dawkę podaje się w 13 bądź 14 miesiącu życia, drugą zaś (przypominającą) w wieku 10 lat (10).
Zaburzenia neurologiczne mogą dotyczyć różnych segmentów organizmu ludzkiego. Najczęstszą spotykaną chorobą jest mózgowe porażenie dziecięce. Do grupy zaburzeń natury neurologicznej należą również zaburzenia zmysłów, czyli słuchu, wzroku, węchu i smaku (11).
Choroby układu moczowego u dzieci dotyczą głównie zakażeń, które powstają poprzez kolonizacje bakterii, wysokie ciśnienie w miedniczce nerkowej czy wady funkcjonalne dróg moczowych. Często u dzieci obserwuje się również refluks pęcherzowo-moczowy (12).
Ze względu na rozwój techniki, informatyki, łatwiejszy dostęp do komputerów, gier i internetu dzieci narażone są na zaburzenia związane z układem kostno-mięśniowym, zazwyczaj siedząc na źle wyprofilowanych fotelach czy krzesłach. Kifoza młodzieńcza czy inne wady postawy występują najczęściej u chłopców w wieku od 10 do 17 roku życia (13). Inne zaburzenia ze strony układu kostno-mięśniowego wywołane są urazami mechanicznymi bądź uwarunkowaniem genetycznym.
Według badań epidemiologicznych prowadzonych na świecie i w Polsce dzieci borykają się również z chorobami przewlekłymi (około 15% dziecięcej populacji) (14), które definiuje się jako zaburzenia o długim okresie trwania, które postępują i posiadają złe rokowania bądź związane są z relatywnie normalnym biegiem życia pomimo nieprawidłowości występujących w fizycznym lub psychicznym funkcjonowaniu (15). Według Władysławy Pileckiej dzieci przewlekle chore mają takie same potrzeby rozwojowe jak ich zdrowi rówieśnicy, jednak napotykają wiele trudności w ich realizacji. Mówiąc o nieprawidłowościach rozwoju poszczególnych grup wiekowych, należy pamiętać, iż dziecko chore to dziecko normalne w anormalnej sytuacji (16).
Dzieci z grup ryzyka to dzieci, u których stopień prawdopodobieństwa zachorowania stwierdza się w wywiadzie. Odpowiedzialność za ryzyko ponoszą wszelkie czynniki chorobotwórcze, środowiskowe, rodzinne, genetyczne, paragenetyczne. Opieka nad dzieckiem z grupy ryzyka jest opieką wzmożoną, która prowadzi szeroki zakres promocji zdrowia, profilaktyki i prewencji. Najliczniejszą grupę ryzyka stanowią najprawdopodobniej dzieci zamieszkujące tereny z wysokim wskaźnikiem zachorowania na AIDS. W Polsce najliczniejszą grupą ryzyka są dzieci pochodzące z rodzin o niskim statusie socjoekonomicznym, u których występuje m.in. dychawica oskrzelowa (14).
Cel pracy
Celem badań było zdobycie wiedzy na temat liczby zachorowań, czynników wywołujących choroby oraz grup wiekowych najczęściej podatnych na zachorowania w gminie Kępice.
Materiał i metody
W niniejszej pracy posłużono się metodą analizy dokumentacji medycznej. Dokumentację medyczną stanowiło 366 historii chorób sporządzonych przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Zbiorowość statystyczną, którą Wacława Starzyńska określa jako „zbiór dowolnych jednostek, które mają przynajmniej jedną wspólną właściwość, a różnią się z innych punktów widzenia” (17), w niniejszej pracy tworzy 366 osób w wieku od 0 do 18 roku życia. Ich cechą wspólną jest miejsce zamieszkania (gmina Kępice) oraz przynależność do podstawowej opieki zdrowotnej świadczonej przez Indywidualną Praktykę Lekarską Wiesław Leończuk i Indywidualną Praktykę Pielęgniarską Joanna Adamowicz.
Badana populacja to zbiór jednostek (366 osób) w poszczególnych grupach wiekowych: okres noworodkowy i niemowlęcy (9,29% badanych), wczesne dzieciństwo (13,66% badanych), okres przedszkolny (15,30% badanych), okres szkolny (23,77% badanych), okres dojrzewania (37,98% badanych). Badana populacja pod względem miejsca zamieszkania dzieli się na dwie grupy: osoby zamieszkujące miasto Kępice (30,3%), osoby zamieszkujące gminę Kępice z wyłączeniem miasta Kępice (69,7%). Podstawowa opieka zdrowotna w gminie Kępice ma pod opieką dziewczęta w wieku od 0 do 18 roku życia (47,0%) oraz chłopców w wieku od 0 do 18 roku życia (53,0%).
Do pozyskania wiarygodności wyników posłużono się testem statystycznym Chi2 Pearsona przy pomocy programu Statistica 10.0 (Statsoft, Polska). Weryfikację zależności pomiędzy danymi przeprowadzono na poziomie istotności p ≤ 0,05.
Wyniki
W wynikach pod uwagę wzięto wpisy do dokumentacji medycznej zamieszczone od 1 października 2010 do 30 września 2011 roku. Łącznie analiza objęła 366 kart pacjentów urodzonych nie później niż we wrześniu 2011 roku oraz nie wcześniej niż w styczniu 1994 roku. Przeprowadzone badania wykazały, iż dzieci zamieszkałe na terenie gminy Kępice borykały się w ciągu roku z 65 jednostkami chorobowymi. Podstawowa opieka zdrowotna pełniąca świadczenia w gminie Kępice odnotowała 649 przypadków zachorowań. W wynikach nie wzięto pod uwagę płci oraz dokładnego obszaru zamieszkania.
Najczęstsze zachorowania na terenie gminy Kępice dotyczą układu oddechowego – 46,37% wskazań. Drugimi pod względem częstości zachorowań są choroby skóry (10,78%), potem zaburzenia układu pokarmowego (10,32%), immunologiczne, alergiczne i reumatyczne (9,86% wszystkich zachorowań). Najrzadziej natomiast wystąpiły zaburzenia metaboliczne, gospodarki wodno--elektrolitowej, wewnątrzwydzielnicze (1,54%).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Muscari M: Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2005; 30-37. 2. Strassburg HM: Rozwój motoryczny i psychosocjalny. [W:] Bartels H: Diagnostyka i terapia w pediatrii. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 1999; 11. 3. Erikson EH: Dopełniony cykl życia. Wydawnictwo Rebis, Poznań 2002; 73. 4. Van Cauwenberge P, Berdeaux G, Morineau A et al.: Use of diagnostic clusters to assess the economic consequences of rhinopharyngitis in children in Italy and France during the winter. Clinic Therapy 1999; 21: 404-421. 5. Spock B: Dziecko – pielęgnacja i wychowanie. Wydawnictwo Rebis, Poznań 2010; 553. 6. Zieliński R, Zakrzewska A: Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci – podział morfologiczny, diagnostyka i terapia. Forum Medycyny Rodzinnej 2010; 5: 367. 7. Dutau G: Zakażenia układu oddechowego u dzieci. Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2002; 67. 8. Sandhage K: Układ krążenia. [W:] Bartels H: Diagnostyka i terapia w pediatrii. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 1999; 461. 9. Perek M: Refluks żołądkowo-przełykowy i choroba refluksowa. [W:] Cepuch G: Modele pielęgnowania dziecka przewlekle chorego. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2011; 159-160. 10. Czajka H, Wysocki J: Szczepienia w profilaktyce chorób zakaźnych. Wydawnictwo Help-Med, Kraków 2010; 160-162. 11. Ostoja-Chrząstowski W, Dziekiewicz M: Wybrane choroby układu nerwowego. [W:] Radzikowski A, Banaszkiewicz A: Pediatria. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2008; 455-470. 12. Ziółkowska H: Wybrane choroby układu moczowego. [W:] Radzikowski A, Banaszkiewicz A: Pediatria. Wydawnictwo MediPage, Warszawa 2008; 416-454. 13. Białkowska J, Piskorz-Ogórek K: Choroba Scheuermanna – problem diagnostyczny i leczniczy w wieku rozwojowym. Przegląd pediatryczny 2010; 4: 231-232. 14. Pilecka W: Psychospołeczne aspekty przewlekłej choroby somatycznej dziecka – perspektywa ekologiczna. [W:] Cytowska B, Winczura B: Dziecko chore. Wydawnictwo Impuls, Kraków 2007; 14. 15. Thompson R, Gustafson K: Adaptation to Chronic Childhood Illness. APA, Washington 1996; 28. 16. Pilecka W: Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Problemy psychologiczne. Wydawnictwo UJ, Kraków 2002; 169. 17. Starzyńska W: Podstawy statystyki. Wydawnictwo Defin, Warszawa 2006; 19. 18. Cepuch G, Krzeczowska B, Perek M, Twarduś K: Modele pielęgnowania dziecka przewlekle chorego. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2011; 47-271. 19. Kupryś I, Kuna P: Epidemia chorób alergicznych – nowy problem współczesnego świata. Pol Merkur Lekarski 2003; 14: 453-455. 20. Bousquet J: Undertreatment in nonselected population of adult patients with asthma. Allergy Clin Immunol 1996; 98: 514-521. 21. Samoliński B: Epidemiologia alergii i astmy w Polsce – doniesienie wstępne badania ECAP. Terapia 2008; 4: 127-131. 22. Piekarzewska M, Zajenkowska-Kozłowska A: Ogólny stan zdrowia ludności. Stan zdrowia ludności Polski w 2009 roku. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2011; 47-56. 23. Mazur J, Małkowska--Szkutnik A: Choroby przewlekłe a postrzeganie wymagań szkolnych przez uczniów 11-15-letnich w Polsce. Medycyna Wieku Rozwojowego 2010; 2: 160-168.
