© Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2007, s. 7-9
*Edyta Kwiatkowska
Składniki czerwonego wina w prewencji chorób układu krążenia
Components of the red wine in the prevention of cardiovascular diseases
SGGW Katedra Organizacji i Ekonomiki Konsumpcji
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji
Summary
Cardiovascular diseases are a major cause of death on the world. Compounds contain in red wine show preventive properties in cardiovascular diseases. Connected this is with an occurrence in red wine of polyphenols compounds which are an important group of antioxidants. Research show that the moderate drinking red wine diminishes the risk of the death on cardiovascular diseases.
Wstęp
Z danych Światowej Organizacji Zdrowia – WHO, wynika, że w krajach rozwiniętych główną przyczyną zgonów są choroby układu krążenia. Większość nagłych zgonów związana jest z powstawaniem zakrzepów w świetle naczyń zmienionych miażdżycowo.
W Polsce zgony z powodu chorób układu krążenia stanowią 48%, z tego na niedokrwienną chorobę serca – 31%, choroby naczyń mózgowych – 24%, inne choroby serca – 20%, miażdżyca – 17%.
Jedną z najważniejszych i najczęściej występujących chorób układu krążenia jest nadciśnienie tętnicze oraz miażdżyca. Szacuje się, że w Polsce prawie jedna czwarta dorosłych obywateli i co drugi 65-latek cierpi na tę chorobę. Nadciśnienie tętnicze jest zatem jedną z plag współczesnej cywilizacji. Miażdżyca jest chorobą na którą w różnym stopniu cierpi prawie 80% ludności państw wysokorozwiniętych, a dotyczy całej populacji zachodniej. W poszukiwaniu patogenezy miażdżycy wyodrębniono czynniki wewnątrzustrojowe i zewnątrzustrojowe. Czynniki wewnątrzustrojowe to: dziedziczność, wiek, płeć, gruczoły wydzielnicze, układ nerwowy, zaburzenia krzepnięcia krwi, metabolizm ściany naczyniowej.
Czynniki zewnątrzustrojowe to: zbyt kaloryczna dieta, obfitująca w tłuszcze nasycone i cukier, używki, palenie papierosów, niska aktywność fizyczna w pracy i w czasie wolnym.
Istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój miażdżycy i innych chorób układu krążenia jest niewątpliwie styl życia a w tym niewłaściwa dieta.
Udowodniono, że nadmierne spożywanie pokarmów i istniejąca nadwaga i otyłość są ściśle związane z występowaniem miażdżycy. Coraz więcej jest dowodów na to, że za patogenezę wielu chorób, między innymi chorób układu krążenia odpowiedzialne są wolne rodniki (Wartanowicz, Ziemlański, 1999). Za czynnik ryzyka chorób układu krążenia uznaje się również brak spożycia alkoholu.
Wiele badań wskazuje, że umiarkowane picie wina zmniejsza ryzyko śmierci z powodu układu krążenia. Odpowiedzialne za to są między innymi wtórne metabolity roślin występujące w czerwonym winie.
Przegląd piśmiennictwa
Liczne badania wskazują, że obecne w czerwonym winie wtórne metabolity roślin wykazują wysoką aktywność antyoksydacyjną. Są to głównie związki polifenolowe, w których zawartość w mg/100 g ukazuje tabela 1.
Tabela 1. Związki polifenolowe zawarte w winie czerwonym.
| Związek | | Zawartość mg/100 g |
| Antocyjany | Cyjanidyna
Delfinidyna
Malwidyna | 0,27
0,68
5,68 |
| Flawanole | Epikatechina
Katechina | 4,29
7,61 |
| Flawonole | Kempferol
Myrycetyna
Kwercetyna | 0,05
0,73
0,84 |
Badania wskazują, że w krajach śródziemnomorskich, gdzie wino jest często konsumowane, mieszkańcy chorują rzadziej na choroby układu krążenia. Zjawisko to nazywane jest tzw. paradoksem francuskim. Zjawisko to zostało potwierdzone w badaniu MONICA, w którym porównano częstość występowania zawału serca u osób w średnim wieku w Belfaście i trzech miastach francuskich (Lille, Strasburg, Tuluza). Z badań tych wywnioskowano, że ilość zawałów we Francji stanowi 1/3-1/4 zawałów w północnej Europie (Drouet, 2001).
Inne badanie (Renard, 1999) przeprowadzone wśród mężczyzn w średnim wieku we wschodniej części Francji, wykazało, że umiarkowane picie wina zmniejsza ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia. Liczne badania udowadniają iż odpowiedzialne za to są substancje zawarte w czerwonym winie – związki polifenolowe.
Wykazują one wysoką aktywność antyoksydacyjną, a to wiąże się z ich działaniem prewencyjnym w chorobach układu krążenia.
Na aktywność przeciwutleniającą polifenoli zasadnicze znaczenie mają: miejsce i stopień hydroksylacji. Najbardziej korzystna jest obecność w pierścieniu dwóch grup hydroksylowych w pozycji orto. Wszystkie flawonoidy z konfiguracją 3´, 4´-dihydroksy mają aktywność przeciwutleniającą, natomiast dodatkowa grupa hydroksylowa w pozycji 5´ zwiększa aktywność przeciwutleniającą związku (Pratt i Hudson, 1990).
Polifenole mogą oddziaływać na kilka sposobów, tj.: (Oszmiański, 1995)
– Jako substancje redukujące,
– Jako związki blokujące wolne rodniki,
– Tworzące kompleksy z metalami katalizującymi reakcje utleniania (polifenole mogą wiązać metale przejściowe takie jak: Cu i Fe),
– Zapobiegając reakcjom powodowanym przez pojedynczy aktywny atom tlenu,
– Hamując aktywność enzymów utleniających, jak np. lipooksygenaz,
– Zmiatając wolne rodniki, np. alkilowy, ponadtlenkowy, hydroksylowy, azotowy.
Związki polifenolowe łatwo oddają wodór grupy hydroksylowej, ulegają utlenieniu działając jako przewutleniacz (ryc. 1).
Ryc. 1. Schemat reakcji blokowania rodników nadtlenowych przez kwercetynę, (Yanishlieva-Maslarowa, 1984).
Redukują one nadtlenki i wodorotlenki oraz unieczynniają wolne rodniki (ryc. 2).
Ryc. 2. Schemat blokowania wolnych rodników przez kwercetynę (Yanishlieva-Maslarova, 1984).
Polifenole reagując z wolnymi rodnikami przerywają fazę propagacji w reakcji łańcuchowej. Poprzez grupy funkcyjne flawonoidy mogą tworzyć kompleksy z metalami. Hamują one w ten sposób zdolność metali ciężkich do katalizowania reakcji utleniania i proces powstawania wolnych rodników (ryc. 3).
Ryc. 3. Schemat tworzenia kompleksów kwercetyny z metalami (Yanishlieva-Maslarova, 1984).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Drouet L.: Paradoks francuski – przeciwmiażdżycowe działanie fenoli obecnych w winie czerwonym. Żywność Żywienie Prawo a Zdrowie, 2001, 1, 93-94. 2. Serge C., et al.: Wine, Beer, and Mortality in Middle-aged Men Forum Eastern France, Arch. Intern. Med. 1999, 159: 1865-1870. 3. Pratt D.E., Hudson B.J.F.: Natura antioxidants not exploited commercially. In food antioxidant. Elsev Sci. Pub. LTD, New York, 1990, 171. 4. Wartanowicz M., Ziemlański Ś.: Stres oksydacyjny oraz mechanizmy obronne. Żywienie Człowieka i Metabolizm, 1999, 1, 67-80. 5. www.nal.usda.gov/fnic/foodcomp.pdf. 6. Yanishlieva-Maslarova N.V.: Groupe Polyphenols. Biol. Pharm. Bull., 1984, 12, 470-495. 7. Noroozi M., et al.: Effects of flavonoids and vitamin C on oxidative DNA damage in human lymphocytes. Am. J. Clin. Nutr., 1998, 67, 1210. 8. Gawlik M., Bialik J.: Wartości zdrowotne substancji zawartych w winie. Bromatologia Chemia i Toksykologia, 1998, 4, 419-422. 9. Stoclet J.C.: Wpływ pośredni i bezpośredni działania polifenoli wina na komórki śródbłonka naczyń. Żywność, Żywienie, Prawo a Zdrowie, 2001, 1, 95. 10. Lutomski J., Mścisz A.: Znaczenie prewencyjne związków polifenolowych zawartych w winogronach. Postępy Fitoterapii, 2003, 1, 6-9.
