© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2013, s. 160-166
*Anna Jurczak, Jadwiga Ciepły, Iwona Gregorczyk-Maga, Iwona Kołodziej, Joanna Słowik, Dorota Kościelniak, Małgorzata Staszczyk
Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6-letnich z rejonu Krakowa
Caries prevalence and intencity in 6-year-old children from the Krakow region
Pracownia Stomatologii Dziecięcej, Instytut Stomatologii, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Kierownik Pracowni: dr n. med. Anna Jurczak
Summary
Introduction: A clinical examination of the state of the dentition amongst 6-year-old children was carried out in the region of Krakow in the years 2010-2012.
Aim: To evaluate the prevalence of caries and caries intensity measured by the average DMF number for secondary teeth and the average dmf number for primary teeth among 6-year-old children.
Material and methods: Examinations were carried out on 105 6-year-olds from the Krakow region, who were the patients of Pediatric Dentistry Clinic. The methodology was based on clinical examination according to WHO standards. The prevalence of caries, DMF and dmf average numbers were calculated.
Results: The incidence of caries in the examined population reached 63.81%. There was found a higher percentage of children afflicted with decay in rural areas (77.78%) in comparison with small towns (66.67%) and big towns (57.14%). Boys were more often afflicted with decay than girls in rural areas and in big towns. In small towns the situation was opposite. The average dmf number was 4.56 and the average DMF number was 0.43 mostly resulting from teeth with active decay (D = 0.31). There was found to be a higher intensity of caries in rural areas when compared with towns and higher in boys than in girls.
Conclusions: In order to improve the oral health of children it is essential to introduce more intensive prevention programs.
WSTĘP
Próchnica zębów zaliczana jest do chorób społecznych i stanowi duży problem kliniczny w pracy zawodowej lekarza dentysty. Brak leczenia choroby próchnicowej u dzieci i młodzieży wpływa na zaburzenia rozwoju układu stomatognatycznego. Nieleczona próchnica często prowadzi do utraty zębów i w konsekwencji do powstawania wad zgryzu oraz nie pozostaje bez wpływu na ogólny stan zdrowia dziecka. Częstość występowania próchnicy wyrażona wskaźnikiem frekwencji próchnicy, jak i jej intensywność zobrazowana liczbami puw, PUW są różne w zależności od wieku, miejsca zamieszkania, mogą także zależeć od płci dziecka. W Polsce wskaźniki próchnicy przybierają stosunkowo wysokie wartości. Pomimo edukacji w zakresie zapobiegania próchnicy, działań profilaktycznych oraz różnorodnych metod leczenia problem choroby próchnicowej pozostaje wciąż aktualny.
CEL PRACY
Ocena częstości występowania i intensywności próchnicy mierzonej średnią liczbą puw dla zębów mlecznych oraz średnią liczbą PUW dla zębów stałych u 6-latków z okolic Krakowa.
MATERIAŁ I METODY
Badaniem prowadzonym w latach 2010-2012 objęto 105 dzieci będących pacjentami Poradni Stomatologii Dziecięcej Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej w Krakowie, w tym 53 chłopców i 52 dziewczynki. Celem zgłoszenia się pacjentów do poradni było badanie pierwszorazowe, kontrolne oraz leczenie. W badaniu klinicznym jamy ustnej oceniano obecność ubytków próchnicowych w zębach mlecznych i stałych, ilość zębów usuniętych z powodu próchnicy oraz wypełnionych. Badanie wykonano zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia, odnoszącymi się do badań epidemiologicznych (Oral Health Surveys Basic Data) w oświetleniu sztucznym, używając lusterka stomatologicznego i zgłębnika. Badania przeprowadzili pracownicy Poradni Stomatologii Dziecięcej Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej w Krakowie. Dane zapisano w ankiecie i poddano analizie statystycznej. Projekt badań uzyskał akceptację Komisji Bioetycznej przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Otrzymane wyniki badań poddano analizom statystycznym. Użyto w tym celu testu chi-kwadrat oraz testu t-Studenta, oceniono zróżnicowanie danych za pomocą odchylenia standardowego (SD). Przeprowadzono również analizę wariancji testem ANOVA.
WYNIKI
Frekwencja próchnicy
W badanej grupie 6-latków próchnica występowała u 67 spośród 105 przebadanych 6-latków, czyli u 63,81%. Od próchnicy wolnych było 38 dzieci, czyli 36,19%. W tabeli 1 i na rycinie 1 przedstawiono frekwencję próchnicy z podziałem na płeć i miejsce zamieszkania. U chłopców frekwencja próchnicy wynosiła 71,70%, a u dziewcząt 55,77%. U dzieci z dużych miast frekwencja próchnicy wynosiła 57,14%, u dzieci z małych miast 66,67%, a u dzieci ze wsi 77,78%. Różnice te nie są istotne statystycznie (chi-kwadrat, p > 0,05).
Tabela 1. Frekwencja próchnicy z uwzględnieniem płci i miejsca zamieszkania.
| | Próchnica | Brak próchnicy | Test chi-kwadrat |
| n | % | n | % |
| Płeć | Chłopcy | 38 | 71,70% | 15 | 28,30% | χ2 = 2,884
p = 0,089 |
| Dziewczęta | 29 | 55,77% | 23 | 44,23% |
| Miejsce zamieszkania | Duże miasto | 36 | 57,14% | 27 | 42,86% | χ2 = 3,547
p = 0,17 |
| Małe miasto | 10 | 66,67% | 5 | 33,33% |
| Wieś | 21 | 77,78% | 6 | 22,22% |
Ryc. 1. Frekwencja próchnicy z uwzględnieniem płci i miejsca zamieszkania.
W tabeli 2 i na rycinie 2 przedstawiono frekwencję próchnicy u 6-letnich dziewcząt i chłopców w zależności od miejsca zamieszkania. W dużych miastach u chłopców frekwencja próchnicy wynosiła 69,70%, a u dziewcząt 43,33%, w małych miastach odpowiednio 62,50 i 71,43%, a na terenach wiejskich 83,33 i 73,33%. Nie stwierdzono różnic istotnych statystycznie (chi-kwadrat, p > 0,05).
Tabela 2. Rozkład procentowy frekwencji próchnicy w zależności od miejsca zamieszkania z podziałem na płeć.
| Miejsce zamieszkania | Próchnica | Chłopcy | Dziewczęta | Test chi-kwadrat |
| n | % | n | % |
| Duże miasto | Próchnica | 23 | 69,70% | 13 | 43,33% | χ2 = 4,46 |
| Brak próchnicy | 10 | 30,30% | 17 | 56,67% |
| Małe miasto | Próchnica | 5 | 62,50% | 5 | 71,43% | χ2 = 0,134
p = 0,714 |
| Brak próchnicy | 3 | 37,50% | 2 | 28,57% |
| Wieś | Próchnica | 10 | 83,33% | 11 | 73,33% | χ2 = 0,386
p = 0,535 |
| Brak próchnicy | 2 | 16,67% | 4 | 26,67% |
Ryc. 2. Rozkład procentowy frekwencji próchnicy w zależności od miejsca zamieszkania z podziałem na płeć.
puw i PUW
W grupie 105 przebadanych 6-latków średnia liczba zębów mlecznych z próchnicą (p) wynosiła 2,85, średnia liczba zębów mlecznych usuniętych z powodu próchnicy (u) wynosiła 1,15, a średnia liczba zębów mlecznych wypełnionych (w) 0,56. Daje to średnią liczbę puw na poziomie 4,56. W tabeli 3 i na rycinie 3 przedstawiono średnie wartości puw, uwzględniając podział na płeć i miejsce zamieszkania. U chłopców średni puw wynosił 5,25 (SD = 4,16), a u dziewcząt 3,87 (SD = 3,7). Brak różnic istotnych statystycznie (test t-Studenta, p > 0,05). U dzieci z dużych miast średni puw wynosił 4,54 (SD = 3,85), u dzieci z małych miast 4,07 (SD = 4,18), a u dzieci ze wsi 4,89 (SD = 4,28). Różnice nie są istotne statystycznie (ANOVA, p > 0,05). W tabeli 4 i na rycinie 4 przedstawiono puw w zależności od miejsca zamieszkania. Wśród chłopców zamieszkujących duże miasta średni puw wynosił 5,45 (SD = 3,71), u dziewcząt 3,53 (SD = 3,81). W małych miastach średni puw wśród chłopców wynosił 3,62 (SD = 3,81), a dziewcząt 4,57 (SD = 4,83), na wsi odpowiednio 5,75 (SD = 5,5) i 4,2 (SD = 3,03). Nie wykazano różnic istotnych statystycznie (test t-Studenta, p > 0,05).
Tabela 3. Średnie wartości puw dla badanych dzieci z uwzględnieniem płci i miejsca zamieszkania.
| Cecha | puw | Test t-Studenta/ANOVA |
| średnia | SD |
| Płeć | Chłopcy | 5,25 | 4,16 | t = 1,795
p = 0,076 |
| Dziewczęta | 3,87 | 3,7 |
| Miejsce zamieszkania | Duże miasto | 4,54 | 3,85 | F = 0,205
p = 0,815 |
| Małe miasto | 4,07 | 4,18 |
| Wieś | 4,89 | 4,28 |
Ryc. 3. Średnie wartości puw dla badanych dzieci z uwzględnieniem płci i miejsca zamieszkania.
Tabela 4. Średnie wartości puw w zależności od miejsca zamieszkania z podziałem na płeć.
| Miejsce zamieszkania | Płeć | puw | Test t-Studenta |
| średnia | SD |
| Duże miasto | Chłopcy | 5,45 | 3,71 | t = 2,026
p = 0,047 |
| Dziewczęta | 3,53 | 3,81 |
| Małe miasto | Chłopcy | 3,62 | 3,81 | t = -0,424
p = 0,678 |
| Dziewczęta | 4,57 | 4,83 |
| Wieś | Chłopcy | 5,75 | 5,5 | t = 0,932
p = 0,36 |
| Dziewczęta | 4,2 | 3,03 |
Ryc. 4. Średnie wartości puw w zależności od miejsca zamieszkania z podziałem na płeć.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Adamowicz-Klepalska B, Wierzbicka M, Strużycka I: Założenia i cele zdrowia jamy ustnej w kraju na lata 2006-2020. J Stoma 2005; LVII(6): 457-460. 2. Adamowicz-Klepalska B, Buczkowska-Radlińska J, Iracki J et al.: Konsensus grupy ekspertów pod auspicjami Fundacji Promocji Zdrowia Jamy Ustnej w sprawie promocji zdrowia jamy ustnej i profilaktyki fluorkowej próchnicy zębów. Warszawa, grudzień 2004. 3. Szymańska J, Szalewski L: Próchnica zębów mlecznych w populacji polskich dzieci w wieku 0,5-6 lat. Zdrowie Publiczne 2011; 121(1): 86-89.
4. Puacz P, Pilipczuk-Paluch K, Lempe B: Występowanie choroby próchnicowej zębów mlecznych u dzieci 6-letnich zamieszkujących środowisko wielkomiejskie. Art Of Dentistry 2012; 2: 50-55. 5. Stokowska W, Kassem KA, Cylwik D: Ocena stanu uzębienia dzieci 6-8-letnich. Magazyn Stomatologiczny 2005; 2: 34-37. 6. Szafrańska B, Waszkiel D: Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci w wieku 3 do 7 lat, mieszkających w Białymstoku. J Stoma 2008; 61(7): 480-487. 7. Bagińska J, Wilczyńska-Borawska M, Stokowska W: Frekwencja i intensywność próchnicy dzieci z klas zerowych z małych miejscowości województwa podlaskiego. Magazyn Stomatologiczny 2006; 6: 56-58. 8. Małkiewicz K, Kępa-Prokopienko J, Jodkowska E: Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6- i 12-letnich w województwie mazowieckim. Nowa Stomatologia 2006; 1: 11-14. 9. Rybarczyk-Townsend E, Hilt A, Lubowiedzka B, Wochna-Sobańska M: Stan uzębienia u dzieci 6-letnich w województwie łódzkim na podstawie badań z roku 2008. Nowa Stomatologia 2010; 1: 9-14. 10. Rybarczyk-Townsend E, Lubowiedzka B, Wochna-Sobańska M: Stan uzębienia u dzieci 6-letnich w województwie łódzkim w roku 2005. Przegląd Epidemiologiczny 2007; 61: 593-599. 11. Rybarczyk-Townsend E, Hilt A, Lubowiedzka-Gontarek M, Wochna-Sobańska M: Stan uzębienia dzieci w wieku 6 lat w województwie łódzkim na podstawie badań z roku 2010. J Stoma 2012; 65(6): 805-815. 12. Ganowicz M, Wierzbicka M, Pierzynowska E et al.: Występowanie próchnicy u dzieci w wieku 6 lat w Polsce w 2005 roku. Nowa Stomatologia 2007; 1: 3-7. 13. Bromblik A, Wierzbicka M, Szatko E: Wpływ uwarunkowań środowiskowych na zapadalność i przebieg próchnicy zębów u dzieci. J Stoma 2010; 63(5): 301-309. 14. Chłapowska J, Gerreth K, Pilipczuk-Palich K, Borysewicz-Lewicka M: Ocena dynamiki próchnicy u 6-letnich dzieci z województwa lubuskiego. Dent Med Probl 2012; 49(2): 166-172.
