© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2013, s. 195-199
*Izabela Strużycka1, Maria Wierzbicka2, Elżbieta Jodkowska3, Ewa Rusyan3, Michał Ganowicz4, Katarzyna Ziemiecka4
Wyniki Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji młodych dorosłych w Polsce w 2012 roku
Results of nation wide epidemiological surveys of oral health in young adults in Poland in 2012
1Zakład Stomatologii Zintegrowanej, Katedra Stomatologii Zachowawczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. Izabela Strużycka
2Katedra Zdrowia Publicznego, Collegium Mazovia w Siedlcach, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Katedry: dr n. med. Jacek Putz
3Zakład Stomatologii Zachowawczej, Katedra Stomatologii Zachowawczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Elżbieta Jodkowska
4Praktyka prywatna
Summary
Introduction: In 1978 in Poland a system for monitoring oral health was introduced. Selected index age groups are covered by the monitoring system.
Aim: The paper presents the results of epidemiological surveys performed in Poland in 2012 as part of the national monitoring of oral health of the population of young adults.
Material and methods: 1887 young adults were examined acc. to WHO.
Results: Percentage of subjects free from caries was very low at 3.9%, the average value of D3MFT in this age group was 8± 4.6. Number of teeth with dental caries averaged 3.1 ± 3.8. The index of conservative treatment in this age group averaged 0.62. Extraction requiring 5.8% of respondents. More than half of the subjects needed periodontal treatment disease. About 0.5% had severe periodontal disease requiring complex treatment. The results obtained in 2012 were compared with the results from 2008.
Conclusions: Results show that there is no significant improvement of state of oral health over last five years in this age group.
Wstęp
Instytucje i organizacje międzynarodowe funkcjonujące w Unii Europejskiej wskazują jednoznacznie na konieczność badania publicznych systemów zdrowia, rozwijania systemu monitorowania zdrowia jamy ustnej i dokonywania oceny wprowadzanych programów promocji zdrowia i zapobiegania chorobom jamy ustnej (1-5). Takie działania przyczyniły się do poprawy zdrowia jamy ustnej w wielu krajach. W roku 1997 w wyniku zaleceń konsultantów Światowej Organizacji Zdrowia wprowadzono w Polsce system monitorowania stanu zdrowia jamy ustnej. Zgodnie z przyjętymi przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) zasadami monitorowania stanu zdrowia jamy ustnej systemem monitorowania objęte zostały indeksowe grupy wiekowe (6, 7). Wyznaczone odstępy czasu pomiędzy badaniami określonych grup wiekowych związane są z dynamiką procesu próchnicy zębów, która jest najwyższa u dzieci w okresie kilku lat po wyrznięciu zębów i z upływem czasu ulega obniżeniu.
W roku 2012 badaniem została objęta m.in. grupa młodzieży w wieku 18 lat. Stanowi ona jedną z ważnych indeksowych grup wiekowych polskiej populacji. Ten przedział wiekowy odpowiada okresowi zakończenia dzieciństwa i dojrzewania oraz upływowi uprawnień do pełnej opieki stomatologicznej i rozpoczęcia pełnoletności. Ważna staje się odpowiedź na pytanie, z jaką sytuacją zdrowotną jamy ustnej młodzi ludzie w wieku 18 lat w Polsce wchodzą w dorosłe życie w 2012 roku.
Celem niniejszej pracy zawarto przedstawienie wyników Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej opisujących: częstość i nasilenie próchnicy u młodzieży w wieku 18 lat, częstość występowania zapaleń dziąseł o różnym stopniu zaawansowania i zapaleń przyzębia, potrzeby profilaktyczno-lecznicze badanej grupy młodzieży oraz stopień zaspokojenia potrzeb leczniczych.
Materiał i metody
W pracy wykorzystano raport końcowy z badań epidemiologicznych – Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej Polska 2012, prowadzonych na wybranych w losowaniu wielowarstwowym próbach populacji osób w wieku 18 lat, mieszkańców siedmiu województw (8). Badania prowadzono za zgodą Komisji Bioetycznej przy Warszawskim Uniwersytecie Medycznym Nr AKBE/551/12 z dnia 24.07.2012 r.
W roku 2012 w ramach krajowego programu monitorowania zdrowia jamy ustnej badaniem klinicznym objęto 1887 osób w wieku 18 lat.
Osobą organizującą i nadzorującą badania w danym regionie był specjalista wojewódzki w dziedzinie stomatologii zachowawczej lub dziecięcej. Badanie w terenie prowadziły na ogół dwuosobowe zespoły stomatologów. Osoby prowadzące badanie stomatologiczne odbyły odpowiednie szkolenie połączone z procesem kalibracji opartym o badanie co najmniej 20 osób przez cały zespół prowadzący badania terenowe oraz przez stomatologa o znanej i bardzo wysokiej powtarzalności ocen klinicznych. Wiarygodność ocen klinicznych osób prowadzących badanie stomatologiczne weryfikowano także przez powtórne badanie 10% próby losowej. Dopuszczalny błąd pomiaru określono na poziomie nieprzekraczającym 14%, zarówno w badaniu kalibracyjnym, jak i przy ocenie wyników badania kontrolnego 10% dzieci. Uzyskane wyniki badań analizowano statystycznie.
Badania kliniczne prowadzono w ujednoliconych warunkach, w oświetleniu sztucznym, przy użyciu lusterka dentystycznego i sondy WHO/FDI. Oceny klinicznej stanu zdrowia jamy ustnej badanych osób dokonano zgodnie z zaleceniami WHO i przy uwzględnieniu kryteriów proponowanych przez tę organizację (7).
Wyniki
Występowanie i zaawansowanie próchnicy
U badanych osób stwierdzono średnio około 28 zębów podlegających ocenie klinicznej. Badana populacja była w większości objęta próchnicą zębów. Odsetek osób wolnych od próchnicy był bardzo niski i wynosił 3,9%, przy znacznych różnicach występujących zależnie od płci i miejsca zamieszkania – w mieście lub na wsi (ryc. 1).
Ryc. 1. Odsetek osób w wieku 18 lat wolnych od próchnicy (D3MFT = 0).
Oceniając stan próchnicy zębów u badanej młodzieży, stwierdzono, że średnia wartość D3MFT w tej grupie wiekowej wynosiła 8 ± 4,6. Liczba zębów z ubytkiem kwalifikującym się do leczenia zachowawczego wynosiła średnio 3,1 ± 3,8, liczba zębów usuniętych 0,15 ± 0,54 i liczba zębów z wypełnionymi ubytkami próchnicowymi 4,7 ± 3,8 (ryc. 2). Wskaźnik leczenia zachowawczego próchnicy w tej grupie wiekowej wynosił średnio 0,62 i był nieco wyższy u kobiet oraz mieszkańców wsi niż u mężczyzn i ludności miejskiej.
Ryc. 2. Wartości wskaźnika D3MFT i jego składowych u osób w wieku 18 lat.
Wyniki badań wykazały, że odsetek osób w wieku 18 lat z zębami usuniętymi z powodu próchnicy wynosi 10,1% i ujawniły ogromne i trudne do akceptacji różnice między poszczególnymi województwami. W trzech spośród siedmiu województw (woj. lubuskie, kujawsko-pomorskie, dolnośląskie) objętych badaniem w 2012 roku odsetek osób z zębami stałymi usuniętymi z powodu próchnicy przekraczał 13,4%-14,4%. Rozkład badanej populacji z usuniętymi zębami z powodu próchnicy w siedmiu województwach objętych badaniem przedstawia rycina 3.
Ryc. 3. Odsetek osób w wieku 18 lat z usuniętym z powodu próchnicy co najmniej 1 zębem (MT ≥ 1) w poszczególnych województwach.
Potrzeby lecznicze badanej populacji
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Hobdell M, Petersen PE, Clarkson J, Johnson N: Global Goals for oral health 2020. Int Dent J 2003; 53: 285-288. 2. Petersen PE: The World Oral Health Report 2003: continuous improvement of oral health in the 21st century – the approach of the WHO Global Oral Health Programme. Comm Dent Oral Epidemiol 2003; 31 (Suppl. 1): 3-24. 3. Petersen PE, Kwan S: The 7th WHO Global Conference on Health Promotion – towards integration of oral health. Comm Dent Health 2010; 27 (Suppl. 1): 129-136. 4. Petersen PE: Improvement of global oral health – the leadership role of the WHO. Comm Dent Health 2010; 27: 194-199. 5. Petersen PE: World Health Organization global policy for improvement of oral health – World Health Assembly 2007. Int Dent J 2008; 58(3): 115. 6. Neko-Uwagawa Y, Joshihara A, Miyazaki H: Longterm caries preventive effects of school-Based fluoride Mouth Rinse Program in Adulthood. Open Dent J 2011; 5: 24. 7. WHO: Oral Health Surveys. Basic methods 1997. 4th edn. WHO, Geneva 1997. 8. Wierzbicka M, Szatko F, Strużycka I et al.: Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej 2012. Stan zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowania oraz potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci w wieku 6 i 12 lat oraz młodzieży w wieku 18 lat. WUM, Warszawa 2012. 9. Jodkowska E, Wierzbicka M, Szatko F et al.: Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej 2008. Stan zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży. WUM, Warszawa 2008. 10. Wierzbicka M (red.), Szatko F, Strużycka I et al.: Stan zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowania oraz potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci w wieku 5, 7 i 15 lat. WUM, Warszawa 2011.
