© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2013, s. 205-210
*Michał Szadowski1, Andrzej Wojtowicz1, Ewa Iwanicka-Grzegorek2
Analiza wybranych czynników klinicznych i anatomicznych w podjęciu decyzji: ząb czy implant. Przegląd piśmiennictwa. Część II. Aspekty implantologiczne i protetyczne
The analysis of selected clinical and anatomical factors in decision making: the tooth or implant. Review of the literature. Part II. Implant and prosthetic aspects
1Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Instytut Stomatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Andrzej Wojtowicz
2Zakład Stomatologii Zachowawczej, Instytut Stomatologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jodkowska
Summary
Implant treatment is a reliable and acceptable solution for the reconstruction of the lost tooth. It is caused by the development of implants and its high survival rate. The success of treatment depends on the regeneration of architecture and location of the lesion, tooth mobility, and other factors. This paper is intended to help in the creation of an treatment algorithm of teeth with uncertain prognosis with particular emphasis on implant and prosthetic aspect. In the process of decision-making one of the most important factors is a comprehensive approach to the treatment plan. Most of the failures of implantation is associated with impaired osseointegration and requires the removal of the implant. Prevention of periimplantitis is crucial for the result of implant rehabilitation. The main reason of periimplantitis is bacterial infection. Bacterial flora of the peri-implant sulcus in case of periimplantitis is similar to that seen in gingival crevices of adjacent teeth. In cases where an increased risk of implantation failure occurs, the best solution is to keep patients own teeth as long as possible to avoid of extraction and subsequent implantation. From the prosthetic point of view the main factor of tooth salvage or its extraction is the remaining amount of crown tissue and its strategic value in relation to the rest of the teeth and the patient’s expectations. When planning only a single crown on the tooth with uncertain prognosis, and the whole arch is intact, it may be acceptable solution, especially when the alternative treatment would require implant placement with additional augmentation procedures. When a tooth with uncertain prognosis is in a strategic position of the long-span reconstruction a change of treatment plan should be considered. In this case extraction of uncertain tooth and treatment with single crowns and short span bridges supported by implants or patients own teeth will be a better solution.
Wstęp
Powodzenie leczenia implantologicznego decyduje o planowaniu dalszego leczenia protetycznego. W związku z pojawieniem się implantów istotnym zmianom uległy strategie leczenia za pomocą protez wyjmowanych (gdzie dzięki implantom można zmniejszać ich zasięg) oraz za pomocą mostów (gdy zęby przylegające pozbawione są próchnicy lub dobrze odbudowane, a przy niezastosowaniu implantu musiałyby być oszlifowane jako filary protetyczne). Dodatkowo implanty są coraz częściej stosowane do zastąpienia zębów o wątpliwej prognozie. Niektórzy autorzy nazywają implanty „lepszymi zębami” lub „bardziej niezawodnymi filarami” i proponują ekstrakcję zęba rokującego niepewnie. Wybór: leczyć czy usunąć ząb i zastąpić go implantem niejednokrotnie bywa kontrowersyjny. Umieszczenie implantu w strefie estetycznej często jest wyzwaniem niosącym ze sobą ryzyko z powodu obecności wielu czynników mających wpływ na końcowy efekt. Rozwój implantologii i wysoki odsetek przetrwania implantów spowodował, że stały się one pewnym i akceptowalnym rozwiązaniem w przypadku odbudowy utraconego zęba. Ważna jest długoterminowa stabilność periodontologiczna. Procedury sterowanej regeneracji kości oraz sterowanej regeneracji tkanek dają dobre efekty w przypadku wielu typów ubytków periodontologicznych. Powodzenie zabiegów regeneracyjnych zależy od architektury i lokalizacji zmiany, ruchomości zęba i innych czynników (1). Rozpoznanie opierające się na parametrach periodontologicznych i endodontycznych zawsze skutkuje odpowiednim prognozowaniem i sposobem leczenia. Ząb jest kwalifikowany jako dobry, wątpliwy, ale dobrze rokujący oraz jako rokujący źle z koniecznością ekstrakcji. Chociaż lekarze w codziennej praktyce wielokrotnie mają do czynienia z koniecznością podjęcia decyzji: leczyć czy usunąć wątpliwy ząb, to konieczne jest przeprowadzenie badań kontrolnych. W przypadku obu typów leczenia szerokie zastosowanie ma rentgenodiagnostyka. W endodoncji są to zdjęcia zębowe wykonane przed leczeniem, w jego trakcie i po leczeniu. W implantologii radiologia stosowana jest podczas planowania leczenia i podczas wizyt kontrolnych. Głównie stosuje się zdjęcia pantomograficzne oraz tomografię komputerową CBCT. Choć zarówno leczenie endodontyczne, jak i implantologiczne mają na celu odbudowę i rehabilitację narządu żucia, to planowanie odbudowy na zębach leczonych endodontycznie jest o wiele prostsze. W przypadku planowania wszczepienia implantu potrzebne są diagnostyczne wax-upy w celu oceny okluzji, estetyki, profilu wyłaniania i innych aspektów dotyczących funkcjonowania odbudowy protetycznej. Dopiero wtedy można zaplanować pozycję implantu oraz rozpocząć planowanie chirurgiczne przy użyciu szablonów radiologicznych i badań klinicznych uwzględniających wszystkie czynniki mogące mięć wpływ na podjęcie decyzji. W bardziej skomplikowanych przypadkach wybór metody leczenia oparty jest raczej na doświadczeniu klinicysty i oczekiwaniach pacjenta niż na dowodach z literatury.
Cel pracy
Celem niniejszej pracy jest zebranie i podsumowanie czynników prognostycznych kluczowych z punktu widzenia implantologii i protetyki w podjęciu decyzji, kiedy leczyć i pozostawić wątpliwy ząb, a kiedy usunąć go i zastąpić implantem. Klinicyści często opracowują swoje własne strategie w podejmowaniu decyzji: leczyć czy usunąć ząb. Nie ma natomiast określonego algorytmu postępowania w przypadku zębów niepewnie rokujących (2, 3). Niniejsza praca ma pomóc w stworzeniu algorytmu postępowania w przypadku niepewnie rokujących zębów ze szczególnym uwzględnieniem leczenia implantologicznego i protetycznego.
Materiał i metody
Tkanki otaczające miejsce wszczepiania implantu są zazwyczaj zdrowe. Jest to oczywiście inna sytuacja niż w przypadku zębów ze zmianami endo-perio leczonych endodontycznie i wymagających oceny leczenia innego typu. Po udanej osteointegracji implantu rokowania definiuje się jako dobre, gdy implant jest funkcjonalny i nie występują kliniczne i radiologiczne objawy utraty kości i mobilności wszczepu (tab. 1). Pierwotna stabilizacja implantu jest zjawiskiem czysto mechanicznym, osteointegracja natomiast związana jest z bezpośrednim kontaktem pomiędzy żywą kością a powierzchnią tytanu i wymaga kilku tygodni dla bezpośredniej przebudowy kości na jego powierzchni, a następnie adaptacji do obciążenia mechanicznego. Wczesna utrata implantu występuje przede wszystkim w pierwszych tygodniach lub miesiącach po implantacji i jest często związana z urazem chirurgicznym, złym gojeniem rany, niewystarczającą stabilizacją pierwotną i/lub początkowym przeciążeniem. Późna utrata implantu występuje po początkowej prawidłowej osteointegracji i jest spowodowana przez infekcję bakteryjną, przeciążenie, reakcję toksyczną na zanieczyszczenia na powierzchni implantu, takie jak pozostałości kwasu (4).
Tabela 1. Czynniki implantologiczne i protetyczne warunkujące rokowanie (Zitzmann i wsp.).
BoP – bleeding on probing/krwawienie podczas sondowania
| Rokowanie | Dobre | Wątpliwe | Złe |
| implantologiczne | BoP- , brak utraty kości, brak wysięku ropnego | BoP+, z utratą kości lub bez utraty kości | rozchwianie/ruchomość |
| protetyczne | wystarczająca ilość tkanek zęba, odpowiednia retencja i wytrzymałość, optymalnie wysokość ściany zęba
> 4 mm) | zmniejszona retencja i wytrzymałość, wysokość ściany < 3 mm | niewystarczająca ilość tkanek twardych zęba, niemożliwe wydłużenie lub ekstruzja |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Derhalli M: Clinical Decision Making Regarding Endodontics Versus Implants. Compend Contin Educ Dent 2011; 32: 24-26. 2. Gotfredsen K: A 10-Year Prospective Study of Single Tooth Implants Placed in the Anterior Maxilla. Clin Implant Dent Relat Res 2012; 14(1): 80-87. 3. Laviv A: Survival of Immediately Provisionalized Dental Implants. A Case-Control Study with up to 5 Years Follow-Up. Clin Implant Dent Relat Res 2010;1 2(1): 23-27. 4. Baqain ZH, Moqbel WY, Sawair FA: Early dental implant failure: risk factors. British Jour of Oral and Maxillofacial Surg 2012; 50: 239-243. 5. Safii SH, Palmer RM, Wilson RF: Risk of Implant Failure and Marginal Bone Loss in Subjects with a History of Periodontitis: A Systematic Review and Meta-Analysis. Clin Implant Dent Relat Res 2010; 12(3): 165-174. 6. Gattani D, Ansari ST: Peri-implant Diseases: Pathogenesis and Treatment. Int Jour Clin Implant Dent 2010; 2(1): 23-30. 7. Sahrmann P: Regenerative Treatment of Peri-Implantitis Using Bone Substitutes and Membrane. A Systematic Review. Clin Implant Dent Relat Res 2011; 13(1): 46-57. 8. Aoki M, Takanashi K, Matsukubo T et al.: Transmission of Periodontopathic Bacteria from Natural Teeth to Implants. Clin Implant Dent Relat Res 2012; 14(3): 406-411. 9. Rass MA: Interim Endodontic Therapy for Alveolar Socket Bone Regeneration of Infected Hopeless Teeth Prior to Implant Therapy. Jour of Oral Implantology 2010; 36(1): 37-59. 10. Hannahan JP, Eleazer PD: Comparison of Success of Implants versus Endodontically Treated Teeth. J Endod 2008; 34(11): 1302-1305. 11. Ricci G, Ricci A, Ricci C: Save the natural tooth or place an implant? Three periodontal decisional criteria to perform a correct therapy. Int J Periodontics Restorative Dent 2011; 31: 29-37. 12. Pennington MW: Evaluation of the cost-effectiveness of root canal treatment using conventional approaches versus replacement with an implant. Int Endod J 2009; 42: 874-883. 13. Aghaloo TL, Moy PK: Which hard tissue augmentation techniques are the most successful in furnishing bony support for implant placement? Int J Oral Maxillofac Implants 2007; 22: 49-70. 14. Serota KS: An Evidence-Based Endodontic Implant Algorithm. Back to the Egg. Part II Oral Health 2010; 100(2): 86-96. 15. Tözüm TF, Turkyilmaz I, Bal BT: Initial Stability of Two Dental Implant Systems. Influence of BuccolingualWidth and Probe Orientation on Resonance Frequency Measurements. Clinical Implant Dentistry and Related Research 2010; 12(3): 194-201. 16. Telleman G, Raghoebar GM, Vissink A et al: A systematic review of the prognosis of short (o10 mm) dental implants placed in the partially edentulous patient. J Clin Periodontol 2011; 38: 667-676. 17. De Backer H, Van Maele G, De Moor N, Van den Berghe L: Long-term results of short-span versus long-span fixed dental prostheses: an up to 20-year retrospective study. Int J Prosthodont 2008; 21: 75-85. 18. Walton TR: Changes in the outcome of metal ceramic tooth-supported single crowns and FDPs following the introduction of osseointegrated implant dentistry into a prosthodontics practice. Int J Prosthodont 2009; 22: 260-267. 19. Wang CH, Chueh LH, Chen SC: Impact of diabetes mellitus, hypertension, and coronary artery disease on tooth extraction after nonsurgical endodontic treatment. J Endod 2011; 37: 1-5. 20. Salinas TJ, Eckert SE: In patients requiring single-tooth replacement, what are the outcomes of implant- as compared to tooth-supported restorations? Int J Oral Maxillofac Implants 2007; 22: 71-95. 21. Atieh MA, Atieh AH, Payne AG, Duncan WJ: Immediate loading with single implant crowns: a systematic review and meta-analysis. Int J Prosthodont 2009; 22: 378-387. 22. Gallucci GO, Grutter L, Chuang SK, Belser UC: Dimensional changes of peri-implant soft tissue over 2 years with single-implant crowns in the anterior maxilla. J Clin Periodontol 2011; 38: 293-299. 23. Laurell L, Lundgren D: Marginal Bone Level Changes at Dental Implants after 5 Years in Function: A Meta-Analysis. Clinical Implant Dentistry and Related Research 2011; 13(1): 19-28. 24. Bahat O: Parameters for Successful Implant Integration Revisited Part I. Immediate Loading Considered in Light of the Original Prerequisites for Osseointegration. Clinical Implant Dentistry and Related Research 2010; 12(1): 2-12. 25. Bahat O, Sullivan RM: Parameters for Successful Implant Integration Revisited Part II. Algorithm for Immediate Loading Diagnostic Factors. Clinical Implant Dentistry and Related Research 2010; 12(1): 13-22.
