© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2014, s. 84-90
Sylwia Majewska-Beśka1, *Joanna Szczepańska2
Ocena struktury oraz utrzymania wypełnień kompomerowych w zębach trzonowych mlecznych po zastosowaniu systemu wiążącego self-etch i total-etch – 6-miesięczne obserwacje**
Assessment of structure and retention of compomer fillings in primary molars after application of self-etch and total-etch adhesive systems – 6-month observations
1Studia doktoranckie, Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny, Łódź
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Joanna Szczepańska
2Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny, Łódź
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Joanna Szczepańska
Summary
Introduction: Light-cured fillings in primary teeth do not present as good retention as in permanent. Thinner hard tissue structure, it’s weaker mineralization and often difficult cooperation with the patient affects adhesion quality.
Aim: Assessment of structure and retention of light-cured restorations – Compoglass F, in primary teeth after application of Opti Bond Solo Plus – total-etch, and self-etch adhesive system – Xeno V, 6 months after filling the cavities.
Material and methods: 28 children at age of 2.5 to 8 underwent treatment. Carious cavities were filled in the 21 first primary molars and 30 second primary molars and one canine. Overall 52 carious cavities of classes I, II and V according to Black were prepared and filled with the Compoglass F, after previous application of Opti Bond Solo Plus or Xeno V. Ryge's scale was adopted for the estimation.
Results: After applying Opti Bond Solo Plus 84.6% were estimated for “0”. In case of Xeno V “0” was reported in 38.5%. Total loss of retention concerned 2 among 52 examined restorations. In none of preserved fillings symptoms of secondary caries were detected.
Conclusions: When Xeno V was used porosity of the compomer’s margin was more often observed compared to the Opti Bond Solo Plus. Marginal adaptation of compomer light – cured fillings was improved after additional etching the edge of the enamel in total-etch technique.
WSTĘP
Występowanie próchnicy w zębach mlecznych w Polsce w dalszym ciągu pozostaje na wysokim poziomie. W przypadku 6-latków jedynie 14% dzieci jest wolnych od próchnicy. U dzieci w wieku wczesnoszkolnym w Polsce puw wzrasta od 3. do 7. roku życia z 2,7 do 5,62. Tak więc Polska nie zrealizowała celu wyznaczonego przez WHO na rok 2010 dla krajów europejskich, który oznaczał co najmniej 60% dzieci wolnych od próchnicy w podanym przedziale wiekowym (1-3). Przyczynę tego stanu należy głównie upatrywać w braku świadomości prozdrowotnej rodziców i lekceważeniu przez nich dbałości o zęby mleczne, złej higienie jamy ustnej dzieci, niezgłaszaniu się do stomatologa na pierwszą wizytę około 1,5 roku życia dziecka ani na odpowiednio częste wizyty kontrolne.
Często w leczeniu próchnicy w zębach mlecznych wykorzystywane są kompomery ze względów estetycznych i łatwości zakładania do ubytku. Otwartym problemem jest nadal zastosowanie odpowiedniego systemu wiążącego, który zapewni dobry stan i utrzymanie wypełnienia, a jego stosowanie nie będzie nadmiernie skomplikowane. Najnowsze systemy adhezyjne samotrawiące (ang. self-etch) łączą cechy wytrawiacza, primera i żywicy, których jednym z celów wprowadzenia było skrócenie czasu pracy. Jak wynika z wielu badań, w tym m.in. Brackett i wsp. (4), jednoskładnikowe, samotrawiące systemy wiążące posiadają właściwości kondycjonowania tkanek twardych zęba, jednak nie pozwalają na uzyskanie tak dobrych parametrów połączenia z tkankami zęba jak te wymagające wstępnie wytrawiania. Do dyspozycji pozostają nadal systemy typu „wytraw i spłucz” (ang. total-etch, etch & rinse), wykorzystujące najczęściej 37% kwas fosforowy dla usunięcia warstwy mazistej i polepszenia warunków adhezji (5-8). Jednak szczególnie u małych dzieci zbyt długi zabieg, wiążący się z koniecznością dodatkowego założenia kształtki, oddzielnego zastosowania wytrawiacza, który może powodować pojawienie się nieprzyjemnego smaku oraz wielokrotnego wymieniania wałków ligniny, jest nieraz bardzo trudny do efektywnego przeprowadzenia.
CEL PRACY
Celem pracy była ocena utrzymania i jakości wypełnień kompomerowych po zastosowaniu systemu Opti Bond Solo Plus aplikowanego po wytrawieniu tkanek zęba 37% kwasem fosforowym lub samotrawiącego systemu Xeno V.
MATERIAŁ I METODY
Do badań zakwalifikowano 28 pacjentów w wieku od 2,5 do 8 lat po zebraniu wywiadu, uzyskaniu zgody rodzica i pacjenta oraz po wyjaśnieniu, jak będzie przebiegać proces leczenia. Wypełniano ubytki próchnicowe w 21 pierwszych i 30 drugich zębach trzonowych mlecznych oraz w jednym mlecznym kle. Łącznie opracowano i wypełniono 52 ubytki I, II, V klasy wg Blacka, z próchnicą średnią oraz głęboką. W głębokich ubytkach zakładano podkład z cementu karboksylowego – Adhesor.
System Xeno V, aplikowany do ubytków w 26 zębach, nakładano jednorazowym aplikatorem przez 20 sekund, następnie osuszano powierzchnię przez 5 sekund oraz utwardzano światłem lampy polimeryzacyjnej przez 20 sekund. Po powtórnej aplikacji systemu w taki sam sposób, ubytki wypełniano materiałem kompomerowym Compoglass F i polimeryzowano światłem lampy przez 20 sekund.
W drugiej grupie stosowano Opti Bond Solo Plus również w 26 zębach, po uprzednim wytrawieniu powierzchni szkliwa i zębiny przez 15 sekund 37% kwasem fosforowym. Po dokładnym wypłukaniu kwasu i odizolowaniu ubytków od dostępu śliny wcierano system adhezyjny jednorazowym aplikatorem przez 15 sekund, po 3-sekundowym osuszeniu powierzchni w celu odparowania rozpuszczalnika, polimeryzowano światłem (20 sekund). Następnie ubytki wypełniano materiałem kompomerowym Compoglass F i polimeryzowano (20 sekund).
Oceny stanu wypełnień dokonano po upływie 6 miesięcy od wypełnienia ubytku. Zastosowano czterostopniową skalę Ryge’a według modyfikacji własnej (tab. 1), która polegała na wyróżnieniu w punkcie oceniającym strukturę powierzchni podpunktu „1a”. Zmiana wynikła z zaobserwowanych na powierzchni wypełnienia lekkich porowatości zlokalizowanych głównie w strefie połączenia z brzegiem szkliwa. Widocznych zmian nie można było sklasyfikować jako „uszkodzenie”, rozumiane jako ubytek części kompomeru. Natomiast przerwanie ciągłości połączenia na granicy ubytku i wypełnienia oceniano zgodnie ze stopniem uszkodzenia w punkcie III skali Ryge’a. Oceniano również kształt anatomiczny i retencję założonego materiału Compoglass F.
Tabela 1. Skala Ryge’a.
| I – struktura powierzchni wypełnienia | II – kształt anatomiczny wypełnienia | III – przyleganie brzeżne wypełnienia | IV – retencja wypełnienia |
| 0 – gładka, prawidłowy kolor, brak przebarwień | 0 – odpowiedni kształt anatomiczny, odtworzone guzki, zachowane brzegi sieczne, punkty styczne i kontakty okluzyjne | 0 – brak przerwania ciągłości szpary brzeżnej | 0 – całkowicie zachowana retencja |
1 – lekko porowata, z możliwością przywrócenia gładkości
1a – lekko porowata w miejscu połączenia brzegu ze szkliwem, ale istnieje możliwość przywrócenia gładkości | 1 – wymaga niewielkiej korekty | 1 – widoczne powierzchowne uszkodzenie brzegu | 1 – częściowa mała utrata |
| 2 – mocno porowata, silnie przebarwiona, nie ma możliwości wykonania korekty | 2 – wymaga znacznej korekty, odroczona wymiana | 2 – uszkodzenie brzegu, widoczna zębina lub podkład, ewentualne przebarwienie twardych tkanek zęba | 2 – duża utrata retencji |
| 3 – odłamana, bardzo silnie przebarwiona, konieczność natychmiastowej wymiany | 3 – natychmiastowa wymiana, całkowita utrata retencji | 3 – próchnica wtórna brzeżna, konieczność natychmiastowej wymiany | 3 – całkowita utrata retencji |
Badanie przeprowadzono zgodnie z zaleceniami Konwencji Helsińskiej i zatwierdzono przez Lokalną Komisję Bioetyczną Uniwersytetu Medycznego w Łodzi – Uchwała Nr RNN/27/13/KE z 19 lutego 2013 roku.
WYNIKI
Analizując strukturę powierzchni wypełnień materiału Compoglass F po zastosowaniu systemu łączącego Opti Bond Solo Plus, stwierdzono w 22 z 26 przypadków wypełnień ocenę „0” (wypełnienie gładkie, prawidłowy kolor, brak przebarwień), co stanowiło 84,6%. Natomiast po użyciu systemu Xeno V wypełnień z oceną „0” odnotowano w 10 zębach (38,5% w grupie 26 badanych wypełnień) i była to różnica istotna statystycznie (p = 0,002). Także różnica statystycznie znamienna, między dwoma systemami łączącymi, pojawiła się w ocenie „1” (lekko porowata powierzchnia z możliwością przywrócenia gładkości przez polerowanie) (p = 0,001). Ocenę „2” (powierzchnia mocno porowata, silnie przebarwiona, bez możliwości wykonania korekty wypełnienia) uzyskało 7,7% wypełnień po zastosowaniu systemu Opti Bond Solo Plus. Po użyciu Xeno V w przypadku 7,7% wypełnień odnotowano odłamaną, bardzo silnie przebarwioną powierzchnię i konieczność natychmiastowej wymiany – ocena „3” (tab. 2).
Tabela 2. Ocena struktury powierzchni wypełnienia w zależności od użytego systemu wiążącego Opti Bond Solo Plus oraz Xeno V.
| Skala Ryge’a I | Materiał |
| Solo Bond | Xeno V | Razem | Solo vs Xeno |
| n | % | n | % | n | % | χ2 | p |
| 0 | 22 | 84,6 | 10 | 38,5 | 32 | 61,5 | 9,831 | 0,002 |
| 1a | 2 | 7,7 | 14 | 53,8 | 16 | 30,8 | 10,924 | 0,001 |
| 2 | 2 | 7,7 | 0 | 0,0 | 2 | 3,8 | 0,520 | p > 0,05 |
| 3 | 0 | 0,0 | 2 | 7,7 | 2 | 3,8 | 0,520 | p > 0,05 |
| Razem | 26 | 100,0 | 26 | 100,0 | 52 | 100,0 | – | – |
Ocena struktury powierzchni wypełnień w zależności od klasy ubytku wg Blacka wykazała, że w grupie 18 wypełnień ubytków I klasy 14 oceniono na „0”, co stanowi 77,8%. Ocenę „1” otrzymały 2 wypełnienia (11,1%). W grupie 29 wypełnień klasy II 14 oceniono na „0” (48,3%). Z oceną „1” również odnotowano 14 wypełnień. Spośród 5 wypełnień klasy V ocenę „0” uzyskały 4, co stanowiło 80% badanych wypełnień (tab. 3).
Tabela 3. Ocena struktury powierzchni wypełnienia w odniesieniu do klasy ubytku I, II, V wg Blacka.
| Skala Ryge’a I | Klasa ubytku |
| 1 | 2 | 5 | Razem |
| n | % | n | % | n | % | n | % |
| 0 | 14 | 77,8 | 14 | 48,3 | 4 | 80,0 | 32 | 61,5 |
| 1a | 2 | 11,1 | 14 | 48,3 | 0 | 0,0 | 16 | 30,8 |
| 2 | 1 | 5,6 | 0 | 0,0 | 1 | 20,0 | 2 | 3,8 |
| 3 | 1 | 5,6 | 1 | 3,4 | 0 | 0,0 | 2 | 3,8 |
| Razem | 18 | 100,0 | 29 | 100,0 | 5 | 100,0 | 52 | 100,0 |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Adamowicz-Klepalska B, Borysewicz-Lewicka M, Dobrzańska A et al.: Aktualny stan wiedzy na temat indywidualnej profilaktyki fluorkowej choroby próchnicowej u dzieci i młodzieży. Niezależny Panel Ekspertów. J Stoma 2013; 66(4): 428-453. 2. Szatko F, Rabęda A, Bromblik A: Ocena skuteczności systemu opieki stomatologicznej na podstawie analizy porównawczej stanu uzębienia i potrzeb stomatologicznych dzieci w wieku przedszkolnym. Czas Stomatol 2008; 61(1): 61-68. 3. Bromblik A, Wierzbicka M, Szatko F: Wpływ uwarunkowań środowiskowych na zapadalność i przebieg próchnicy zębów u dzieci. Czas Stomatol 2010; 63(5): 301-309. 4. Brackett W, Ito S, Nishitani Y et al.: The Microtensile Bond Strength of Self-etching Adhesives to Ground Enamel. Oper Dent 2006; 31-33: 332-337. 5. Yaseen S, Subba Reddy V: Comparative evaluation of shear bond strength of two self-etching adhesives (sixth and seventh generation) on dentin of primary and permanent teeth: An in vitro study. J Indian Soc Pedod Prevent dent 2009; 27(1): 33-38. 6. Vashisth P, Goswami M, Mittal M, Chaudhary S: Comparative evaluation of the effect of different bonding agents on the ultramorphology of primary tooth dentin and the resin dentin interface. J Conserv Dent 2012; 15: 357-362. 7. Perdigão J, George G, Lopes M: Influence of conditioning time on enamel adhesion. Quintessence Int 2006; 37: 35-41. 8. Grégoire G, Ahmed Y: Evaluation of the enamel etching capacity of six contemporary self-etching adhesives. J Dent 2007; 35: 388-397. 9. Nicholson J: Polyacid – modified composite resins (“compomers”) and their use in clinical dentistry. Dent Mater 2007; 23: 615-622. 10. Krämer N, Lohbauer U, Frankenberger R: Restorative materials in the primary dentition of poli-caries patients. Eur Arch Paediatr Dent 2007; 8(1): 29-35. 11. Marks L, Faict N, Welbury R: Literature review: Restorations of class II cavities in the primary dentition with compomers. Eur Arch Paediatr Dent 2010; 11(3): 109-114. 12. Van Meerbeek B, Peumans M, Poitevin A et al.: Relationship between bond-strength tests and clinical outcomes. Dent Mater 2010; 26: e100-e112. 13. Mascarenhas Olivieira A, Monti Lima L, Pizzolitto AC, Santos-Pinto L: Evaluation of the Smear Layer and Hybrid Layer in Noncarious and Carious Dentin Prepared by Air Abrasion System and Diamond Tips. Microsc Res Tech 2010; 73: 597-605. 14. Nakajima M, Kunawarote S, Prasansuttiporn T, Tagami J: Bonding to caries-affected dentin. Japanese Dent Sci Rev 2011; 47: 102-114. 15. Yazici A, Çelik Ç, Özgünaltay G, Dayangaç B: Bond strength of different adhesive systems to dental hard tissues. Oper Dent 2007; 32: 166-172. 16. Nakaoki Y, Sasakawa W, Horiuchi S et al.: Effect of double-application of all-in-one adhesives on dentin bonding. J Dent 2005; 33: 765-772. 17. Margvelashvili M, Goracci C, Beloica M et al.: In vitro evaluation of bonding effectiveness to dentin of all-in-one adhesives. J Dent 2010; 38: 106-112. 18. Erickson R, Barkmeier W, Kimmes N: Fatigue of enamel bonds with self-etch adhesives. Dent Mater 2009; 25: 716-720. 19. Frankenberger R, Tay F: Self-etch vs etch-and-rinse adhesives: effect of thermo-mechanical fatigue loadingon marginal quality of bonded resin composite restorations. Dent Mater 2005; 21: 397-412. 20. Ramesh Kumar K, Shanta Sundari K, Venkatesan A, Chandrasekar S: Depth of resin penetration into enamel with 3 types of enamel conditioning methods: A confocal microscopic study. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2011; 140: 479-485. 21. Roggendorf M, Krämer N, Appelt A et al.: Marginal quality of flowable 4-mm base vs. conventionally layered resin composite. J Dent 2011; 39: 643-647. 22. Mithiborwala S, Chaugule V, Munshi A, Patil V: A comparison of the resin tag penetration of the total etch and the self-etch dentin bonding systems in the primary teeth: An in vitro study. Contemp Clin Dent 2012; 3: 158-163. 23. Courson F, Boutern D, Ruse N, Degrange M: Bond strengths of nine current dentine adhesive systems to primary and permanent teeth. J Oral Rehabil 2005; 32: 296-303. 24. Osorio R, Aguilera F, Otero P et al.: Primary dentin etching time, bond strength and ultra-structure characterization of dentin surfaces. J Dent 2010; 38: 222-231. 25. Nör J, Feigal R, Dennison J, Edwards C: Dentin bonding: SEM comparison of the dentin surface in primary and permanent teeth. Pediatr Dent 1997; 19: 246-252. 26. Bolaños-Carmona V, González-López S, Briones-Luján T et al.: Effects of etching time of primary dentin on interface morphology and microtensile bond strength. Dent Mater 2006; 22: 1121-1129.
