© Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2016, s. 14-18
Magdalena Dębińska, Małgorzata Mraz
Jakość życia osób po udarze mózgu
Quality of life people after stroke
Wydział Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Summary
Introduction. The WHO defines stroke as “the most common clinical syndrome characterized by the sudden onset of focal symptoms brain dysfunction” that lasts longer than 24 hours. The quality of life people after stroke affects are not only the consequences from damaged the central nervous system but also age, sex, body weight and time after stroke. Description of changes in quality of life after stroke is not a frequent topic of research.
Aim. The aim of the research was to discuss the subjective assessment of quality of life people after stroke.
Material and methods. The testing of quality of life was performed for 24 patients after stroke (10W, 14M), with right and left hemiparesis, the Quality of Life Index (QLI) Ferrans and Powers.
Results. Evaluation of QLI results in terms of satisfaction and importance showed no significant differences between men and women with right-sided hemiparesis and left-sided hemiparesis.
Analysis of the correlation between health and economic conditions showed statistically significant associations. No association was shown between health and psychological conditions.
Conclusions. Quality of Life in patients after ischemic and hemorrhagic stroke assessed by QLI Ferrans and Powers is independent of gender, and the location of hemiparesis.
Wstęp
Udar mózgu jest najczęściej występującym uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i trzecią co do częstości przyczyną występowania zgonów (1, 2). Rocznie w Polsce dochodzi do około 70 tysięcy udarów. Co czwarta osoba, która doznała udaru, umiera w ciągu pierwszego miesiąca po jego wystąpieniu. Natomiast jedna trzecia chorych, którzy przeżyją pierwsze cztery tygodnie od incydentu, wymaga opieki ze strony innych osób z powodu powstałej niepełnosprawności (3).
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje udar jako „najczęstszy zespół kliniczny charakteryzujący się nagłym wystąpieniem objawów ogniskowego, a czasem uogólnionego zaburzenia czynności mózgu”, który trwa dłużej niż 24 godziny. Wynika on głównie z powodów naczyniowych, jakimi są np. zablokowanie skrzepliną tętnicy – udar niedokrwienny, bądź pęknięcie naczynia skutkujące krwotokiem – udar krwotoczny (4).
Według WHO jakość życia jest to: „poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w aspekcie kulturowym oraz w aspekcie przyjętego systemu wartości, w którym ona żyje, w odniesieniu do jej osiągnięć, oczekiwań, standardów i zainteresowań” (5). Na podstawie badań Rykały i Kwolka duży wpływ na jakość życia osób po udarze mózgu mają konsekwencje wynikające z uszkodzenia OUN, ale także wiek, płeć, masa ciała pacjenta oraz czas, jaki upłynął od dokonania się udaru (6).
Cel pracy
Celem przeprowadzonych przez autorów badań było omówienie subiektywnej oceny jakości życia osób po udarze. Postawiono następujące pytania badawcze:
1. Czy na jakość życia osób po udarze mózgu ma wpływ lokalizacja niedowładu połowiczego?
2. Czy wiek i miejsce zamieszkania to czynniki istotnie wpływające na poziom jakości życia osób po udarze mózgu?
3. Czy istnieją związki między ocenianymi podskalami IJŻ (Indeks Jakości Życia) w aspekcie zadowolenia i ważności u osób po udarze mózgu?
Materiał i metody
Do badań zakwalifikowano grupę 24 pacjentów przebywających w Zakładzie Profilaktyczno-Leczniczym „PROVITA” oraz we Wrocławskim Centrum Rehabilitacji i Medycyny Sportowej. Wszyscy zostali poinformowani, jaki jest cel przeprowadzanych badań, a także każda z osób wyraziła pisemną zgodę na badanie. Na podstawie wywiadu zebrano informacje na temat: wieku, płci, rozpoznania, lokalizacji niedowładu połowiczego, chorób współistniejących oraz miejsca zamieszkania. Badaną grupę stanowiło 10 kobiet oraz 14 mężczyzn. 18 osób mieszkało w mieście, natomiast 6 zamieszkiwało wieś. Niedowład połowiczy prawostronny (NPP) występował u 10 osób (4K, 6M), natomiast niedowład połowiczy lewostronny (NPL) – u 14 osób (6K, 8M). Wszyscy badani deklarowali praworęczność. Do oceny jakości życia badanych osób został wykorzystany wskaźnik jakości życia (Quality of Life Index – QLI) Ferrans i Powers w wersji III ogólnej dla udaru w adaptacji polskiej dokonanej przez Krystynę Jaracz (1). Wskaźnik jakości życia obejmuje dwa aspekty: zadowolenie i ważność; wylicza się go na podstawie odpowiedzi na 33 pytania w sześciostopniowej skali. Obie części ankiety pogrupowane zostały na 4 podskale: zdrowia i funkcjonowania, socjoekonomiczną, psychologiczną/duchową oraz rodziny. Chorzy zostali zbadani jednorazowo.
Analizę statystyczną przeprowadzono w programie Statistica 10. Do opisu zmiennych wykorzystano następujące obliczenia: średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe, testy t-studenta, U Manna-Whitneya oraz korelacja porządku rang Spearmana. Za poziom istotności przyjęto p < 0,05.
Wyniki
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Opara J: Fizjoterapia w udarach mózgu. Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 2011: 10-44. 2. Rożnowska K, Ciborowska H, Członkowska A: Udar mózgu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006: 15-50. 3. Błaszczyszyn M: Wyniki wczesnej rehabilitacji pacjentów po udarze mózgu – doniesienia wstępne. Zeszyty Metodyczno-Naukowe AWF w Katowicach 2006; 20: 177-189. 4. Prusiński A, Domżał T i wsp.: Niedokrwienne udary mózgu. Wydawnictwo Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 1999: 8-40. 5. Pasek J, Opara J, Pasek T i wsp.: Znaczenie badań nad jakością życia w rehabilitacji. Fizjoterapia 2007; 15: 3-8. 6. Rykała J, Kwolek A: Wpływ wybranych czynników na jakość życia oraz stan funkcjonalny pacjentów po udarze mózgu. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 2009; 4: 384-391. 7. Iwańczuk A, Kwolek A, Leszczak J: Jakość życia osób po przebytym udarze mózgu. Zamojskie Studia i Materiały Fizjoterapia 2012; XIV; 2: 89-96. 8. Błaszczyszyn M, Opara J: Ocena jakości życia w okresie wczesnym po udarze mózgu. Zamojskie Studia i Materiały Fizjoterapia 2010; XII; 1(31): 31-39. 9. Carod-Artal J, Egido JA i wsp.: Quality of life among stroke survivors evaluated 1 year after stroke: experience of stroke unit. Stroke 2000; 31: 2995-3000. 10. Jonkman E, de Weerd AW, Vrijnes NLH: Quality of life after a first ischemic stroke. Long-term developments and correlations with changes in neurological deficit, mood and cognitive impairment, Acta Neurologica Scandinavica 1998; 98: 169-175. 11. Ahlesiö B, Britton M i wsp.: Disablement and quality of life after stroke. Stroke 1984; 15: 886-890. 12. Kie J, We EQ, Zheng ZJ: Impact of stroke on health – related quality of life in the noninstitutionalized population in the United States. Stroke 2006; 37: 2567-2572. 13. Jarosławska B, Błaszczyk B: Jakość życia chorych po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu leczonych w rejonie szpitala powiatowego. Studia Medyczne 2012; 26(2): 19-29. 14. Bluvol A, Ford-Gilboe M: Hope, health work and quality of life in families of stroke survivors. JAN 2004; 35: 322-332. 15. Tasiemski T, Knopczyńska A, Wilski M: Jakość życia po udarze mózgu – badania pilotażowe. Gerontologia Polska 2010; 18(3): 128-133.
