© Borgis - Nowa Pediatria 2/2016, s. 53-56
Jacek Skiendzielewski, *Bożena Werner
Zastosowanie peptydu natriuretycznego typu B w kardiologii dziecięcej oraz u dzieci bez patologii układu sercowo-naczyniowego
Utility of B-type natriuretic peptide in pediatric cardiology and in children without cardiovascular diseases
Klinika Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Bożena Werner
Summary
B-type natriuretic peptide (BNP) and N-terminal pro-B-type natriuretic peptide (NT-proBNP) are released mainly by cardiomyocytes as a result of wall stress of heart chambers. BNP and NT-proBNP levels are physiologically highest in the first days of life. They gradually decrease reaching the levels similar to adults in preschool-age children.
BNP and NT-proBNP levels correlate with hemodynamic disturbances and clinical signs of heart failure in children with congenital heart anomalies. The assessment of BNP and/or NT-proBNP is useful in patients with dilated cardiomyopathy and pulmonary hypertension in monitoring the effectiveness of pharmacologic treatment.
In some cases it has been observed that BNP and NT-proBNP help to differentiate cardiogenic symptoms and signs from noncardiogenic ones. They can indicate cardiologic complications in certain chronic diseases. It should be always taken into consideration that e.g. brain oedema or severe infection may influence BNP and NT-proBNP results without cardiac involvement.
Wstęp
Peptyd natriuretyczny typu B (BNP) został po raz pierwszy wyizolowany w 1988 roku z mózgu świni. Z tego względu początkowo używano określenia „mózgowy peptyd natriuretyczny” (ang. brain natriuretic peptide). Dalsze badania wykazały, że głównym miejscem jego syntezy są kardiomiocyty komór serca, dlatego aktualnie obowiązująca nazwa tego związku to peptyd natriuretyczny typu B (ang. B-type natriuretic peptide). Najważniejszym czynnikiem stymulującym jego produkcję w mięśniu komór serca jest ich rozciągnięcie wskutek zwiększenia przeciążenia ciśnieniowego (zwiększenie obciążenia następczego) i/lub objętościowego (zwiększenie obciążenia wstępnego) serca (1). Powyższe zaburzenia hemodynamiczne mogą prowadzić do niewydolności serca. Z uwagi na fakt, iż brak jest patognomonicznego objawu dla niewydolności serca, zwłaszcza w tak heterogennej pod względem wieku i etiologii grupie pacjentów pediatrycznych, peptydy natriuretyczne stały się czułym i specyficznym markerem niewydolności serca, o ugruntowanej roli u dorosłych i o coraz szerszym znaczeniu u dzieci z niewydolnością serca (2, 3). Wiele stanów klinicznych współistniejących z niewydolnością serca lub stanowiących odrębną jednostkę chorobową może wpływać na stężenie peptydów natriuretycznych, o czym zawsze należy pamiętać podczas interpretacji wyników.
Metabolizm
Prekursorem peptydu BNP jest propeptyd (proBNP), który po uwolnieniu do krwiobiegu rozkładany jest na dwa związki: aktywny BNP, czyli tzw. C-końcowy fragment proBNP, składający się z 32 aminokwasów, oraz nieaktywny N-końcowy fragment proBNP, zbudowany z 76 aminokwasów (ang. N-terminal pro-B-type natriuretic peptide – NT-proBNP).
BNP po związaniu z receptorem aktywuje wewnątrzkomórkowe szlaki metaboliczne poprzez wzrost stężenia cGMP. Najważniejsze działanie BNP to: nasilenie diurezy, rozszerzenie naczyń oraz hamujący wpływ na układ renina-angiotensyna-aldosteron i układ współczulny. BNP jest metabolizowany przy udziale receptora peptydu natriuretycznego oraz poprzez endopeptydazy, podczas gdy NT-proBNP jest wydalany głównie przez nerki.
Stężenia BNP i NT-proBNP zależą od wieku i płci. Najwyższe stężenia peptydów natriuretycznych odnotowuje się w okresie noworodkowym, w kolejnych miesiącach i latach obserwuje się ich stopniowe obniżanie. Przedziały norm dla poszczególnych grup wiekowych mają ogromne znaczenie. Z tego względu Nir i wsp. (4) na podstawie czterech prac z łącznym udziałem niespełna 700 dzieci od urodzenia do 18. roku życia wyznaczyli przedziały wiekowe, w których normy stężeń NT-proBNP są wspólne (tab. 1).
Tab. 1. Zakresy wartości stężeń NT-proBNP w zależności od wieku według Nira i wsp. (4)
| Wiek | Mediana [pg/ml] | Zakres wartości [pg/ml] | 5 centyl | 95 centyl |
| 0-2 doba | 3183 | 260-13 224 | 321 | 11 987 |
| 3-28 doba | 2210 | 28-7250 | 263 | 5918 |
| 1-12 miesiąc | 141 | 5-1121 | 37 | 646 |
| 1-2 rok | 129 | 31-675 | 39 | 413 |
| 2-6 rok | 70 | 5-391 | 23 | 289 |
| 6-14 rok | 52 | 5-391 | 10 | 157 |
| 14-18 rok | 34 | 5-363 | 6 | 158 |
Czas połowicznego rozpadu NT-proBNP jest około sześciokrotnie dłuższy niż BNP i wynosi mniej więcej 120 minut. Wyjaśnia to dlaczego – mimo że oba związki są uwalniane do krwi w równomolowych ilościach – stężenia NT-proBNP są kilkukrotnie wyższe i wykazują znacznie mniejsze wahania w porównaniu z BNP. Ponadto NT-proBNP wykazuje trzykrotnie dłuższą stabilność w próbce krwi pełnej przechowywanej w temperaturze pokojowej, tj. 72 godziny. Z powyższych powodów to NT-proBNP jest znacznie częściej wykorzystywany w codziennej praktyce klinicznej.
BNP i NT-proBNP u dzieci z chorobami układu krążenia
Wartość diagnostyczna i rokownicza BNP i NT-proBNP została najlepiej przebadana w populacji dorosłych pacjentów z niewydolnością serca. Peptydy natriuretyczne mają w tej grupie chorych ugruntowaną pozycję, o czym świadczy fakt, iż podwyższone stężenie peptydu natriuretycznego jest częścią definicji niewydolności serca (5).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Yasue H, Yoshimura M, Kikuta K et al.: Localization and mechanism of secretion of B-type natriuretic peptide in comparison with those of A-type natriuretic peptide in normal subjects and patients with heart failure. Circ 1994; 90: 195-203. 2. Holmgren D, Westerlind A, Lundberg P-A, Wahlander H: Increased plasma levels of natriuretic peptide type B and A in children with congenital heart defects with left compared with right ventricular volume overload or pressure overload. Clin Physiol Funct Imaging 2005; 25: 263-269. 3. Koch A, Zink S, Singer H: B-type natriuretic peptide in paediatric patients with congenital heart disease. Eur Heart J 2006; 27: 861-866. 4. Nir A, Lindinger A, Rauh M et al.: NT-pro-B-type natriuretic peptide in infants and children: reference values based on combined data from four studies. Pediatr Cardiol 2009; 30: 3-8. 5. Dickstein K, Cohen-Solal A, Filippatos G et al.: The Task Force for the Diagnosis and Treatment of Acute and Chronic Heart Failure 2008 of the European Society of Cardiology. Eur Heart J 2008; 29: 2388-2442. 6. Tomik A, Skiendzielewski J, Werner B: Przewodozależne wrodzone wady serca u dzieci. Nowa Ped 2015; 1: 19-24. 7. Skiendzielewski J: Metody klinicznej oceny zaawansowania niewydolności serca u niemowląt z ubytkiem przegrody międzykomorowej. Nowa Ped 2013; 4: 135-142. 8. Kunii Y, Kamada M, Ohtsuki S et al.: Plasma brain natriuretic peptide and the evaluation of volume overload in infants and children with congenital heart disease. Acta Med Okoyama 2003; 57: 191-197. 9. Suda K, Matsumura M, Matsumoto M: Clinical implication of plasma natriuretic peptides in children with ventricular septal defect. Ped Int 2003; 45: 249-254. 10. Pietrzak R, Werner B: Usefulness of NT-proBNP in assessment of right ventricular function in children after tetralogy of Fallot correction – a preliminary study. Kardiol Pol 2009; 67: 378-383. 11. Rusconi PG, Ludwig DA, Ratnasamy C et al.: Serial measurements of serum NT-proBNP as markers of left ventricular systolic function and remodeling in children with heart failure. Am Heart J 2010; 160: 776-783. 12. Shaddy RE, Boucek MM, Hsu DT et al.: Carvedilol for children and adolescents with heart failure: a randomized controlled trial. JAMA 2007; 298: 1171-1177. 13. Ten Kate CA, Tibboel D, Kraemer US: B-type natriuretic peptide as a parameter for pulmonary hypertension in children. A systematic review. Eur J Pediatr 2015; 174: 1267-1275. 14. Abman SH, Hansmann G, Archer SL et al.: Pediatric Pulmonary Hypertension: Guidelines From the American Heart Association and American Thoracic Society. Circ 2015; 132: 2037-2099. 15. Cohen S, Springer C, Avital A et al.: Amino-terminal pro-brain-type natriuretic peptide: heart or lung disease in pediatric respiratory distress? Pediatrics 2005; 115: 1347-1350. 16. Koulouri S, Acherman RJ, Wong PC et al.: Utility of B-type natriuretic peptide in differentiating congestive heart failure from lung disease in pediatric patients with respiratory distress. Pediatr Cardiol 2004; 25: 341-346. 17. Ekstein S, Nir A, Rein AJJT et al.: N-terminal pro-B-type natriuretic peptide as a marker for acute anthracyclin cardiotoxicity in children. J Pediatr Hematol Oncol 2007; 29: 440-444. 18. Mavinkurve-Groothuis AMC, Kapusta L, Nir A et al.: The role of biomarkers in the early detection of anthracycline-induced cardiotoxicity in children: a review of the literature. Pediatr Hematol Oncol 2008; 25: 655-664. 19. Ben Tov A, Paret G, Sela BA et al.: N-terminal pro B-type natriuretic peptide (N-BNP) levels in cystic fibrosis patient. Pediatr Pulmonol 2007; 42: 699-703. 20. Kirchhoff C, Stegmaier, Bogner V et al.: Intrathecal and systemic concentration of NT-proBNP in patients with severe traumatic brain injury. J Neurotrauma 2006; 23: 943-949. 21. Taskesen M, Celik H, Yaramis A et al.: Role and clinical significance of plasma N-terminal bran natriuretic peptide measurement in children with brain edema. Neuropediatrics 2016; 47: 20-23. 22. McLean AS, Tang B, Nalos M: Increased B-type natriuretic peptide (BNP) level is a strong predictor for cardiac dysfunction in intensive care unit patients. Anaesth Intensive Care 2003; 31: 21-27. 23. Li N, Zhang Y, Fan S et al.: BNP and NT-proBNP levels in patients with sepsis. Front Biosci 2013; 18: 1237-1243. 24. Phua J, Lim TK, Lee KH: B-type natriuretic peptide: issues for intensivist and pulmonologist. Crit Care Med 2005; 33: 2094-2103.
