Procedury stomatologiczne są obarczone wysokim ryzykiem transmisji patogenów, takich jak: bakterie, wirusy i grzyby, gdyż zarówno pacjenci, jak i personel medyczny mogą mieć kontakt z krwią, śliną i wydzielinami z dróg oddechowych (1). Lista najgroźniejszych mikroorganizmów, z którymi można się zetknąć w gabinecie stomatologicznym, obejmuje m.in. wirus zapalenia wątroby typu B/C (HBV/HCV), ludzki wirus niedoboru odporności (HIV) oraz wirus opryszczki zwykłej (HSV). Wszyscy pacjenci powinni być zatem traktowani jako potencjalni nosiciele chorób infekcyjnych, co pozwoli na wdrożenie standardów ochronnych. Zabiegi stomatologiczne sprzyjają bezpośredniemu i/lub pośredniemu kontaktowi z krwią i innymi płynami ustrojowymi organizmu człowieka. Może zatem dojść do przeniesienia zakaźnego materiału biologicznego z jednego osobnika na drugiego, w szczególności z pacjenta na pacjenta, pacjenta na członka personelu medycznego i na odwrót oraz między członkami personelu medycznego (2). Wystąpienie takiego zdarzenia nazywane jest zakażeniem krzyżowym. Większość lekarzy dentystów zwraca uwagę na zapobieganie bezpośredniemu kontaktowi z wydzielinami pacjenta, w szczególności z krwią i śliną. W stomatologii zachowawczej bezpośrednie narażenie na zakażenie krzyżowe występuje podczas stosowania niesterylnych instrumentów, braku zmiany wierteł, końcówek stomatologicznych i narzędzi endodontycznych, skaleczenia się niejałowym narzędziem, np. igłą, ostrzem skalpela, końcówką pilnika endodontycznego. Pośredni kontakt z zakażonym materiałem odbywa się poprzez aerozol wodno-powietrzny, powstający podczas zabiegu i, potencjalnie, będący groźniejszym dla zdrowia niż narażenie bezpośrednie. Aerozol zawierający krople wydzielin pacjenta i drobnoustroje rozprzestrzenia się w gabinecie stomatologicznym oraz jego najbliższym otoczeniu, zaś krople wody osadzają się zarówno na instrumentach, jak i przestrzeni roboczej, potęgując ryzyko zakażenia krzyżowego. Aby zapobiec czynnikom ryzyka bezpośredniego i pośredniego stosuje się środki dezynfekcji powierzchniowej, jednorazowe materiały (igły, ostrza skalpela, strzykawki i inne), środki ochrony osobistej (rękawiczki gumowe, okulary, maski ochronne) i inne (końcówki na dmuchawkę, osłony na fotel stomatologiczny i końcówki stomatologiczne). Ponadto, po każdym zabiegu stomatologicznym konieczne jest odkażenie sprzętu, powierzchni roboczych, dezynfekcja i sterylizacja narzędzi wielokrotnego użytku. Szerzenie wiedzy dotyczącej transmisji patogenów w praktyce stomatologicznej i metod jej ograniczania wydaje się być zatem niezbędne (3). Szkolenia powinny odbywać się już w trakcie studiów, gdyż zrozumienie dróg szerzenia się chorób infekcyjnych wśród studentów stomatologii zapewni w przyszłości dobrze chronione środowisko. Niestety, zarówno wiedza personelu medycznego, jak i ich stosunek do zakażeń krzyżowych wahają się pomiędzy szkołami i państwami, co ilustruje tabela 1. Badanie przeprowadzone w Arabii Saudyjskiej (4) ukazuje satysfakcjonujący poziom wiedzy studentów stomatologii i ich pozytywne nastawienie względem problemu zakażeń krzyżowych. Studenci potrafili zidentyfikować zagrożenia wynikające z przezskórnego kontaktu z zakażonymi igłami i wskazać środki ochronne, takie jak: rękawiczki, maseczki czy ochrona oczu (4). W procedurach leczenia zachowawczego zachodzi konieczność ochrony pola zabiegowego za pomocą koferdamu, który znacząco zmniejsza ryzyko przenoszenia zakażeń poprzez ograniczenie rozprysku mikroorganizmów podczas zabiegu (1). Chroni on również narzędzia przed kontaktem z innymi powierzchniami niż ubytek. Mimo że koferdam w stomatologii zachowawczej jest akceptowany, nie jest on rutynowo stosowany (5). Badanie przeprowadzone przez Kumar i wsp. (1) pokazało, że jedynie 29,8% studentów w Indiach rutynowo stosuje koferdam podczas zabiegów zachowawczych. Podobnie, aż 49,6% studentów w Malezji nie używa koferdamu (6). Pomimo faktu, iż studenci uczelni medycznych są świadomi zagrożenia wynikającego z transmisji patogenów, istnieje również uzasadniona obawa o zaprzestanie stosowania wyuczonych procedur po zakończeniu studiów. Badanie przeprowadzone w brytyjskich gabinetach stomatologicznych wskazuje, że ponad 50% lekarzy dentystów zaprzestaje stosowania koferdamu po zakończeniu studiów (7). Większość irlandzkich i walijskich dentystów (63%) nie używa koferdamu do żadnego zabiegu rekonstrukcyjnego (7). Podobna sytuacja rozwinęła się w Turcji, gdzie osłonę koferdamu zanotowano jedynie w 23,7% przypadków (8). Z danych tych wynika konieczność odbywania obowiązkowych szkoleń z zakresu kontroli przenoszenia zakażeń krzyżowych w stomatologii zarówno podczas studiów, jak i po ich ukończeniu.