Katarzyna Pogorzelczyk1, 2, Marta Gallas3, Marlena Robakowska4, Przemysław Żuratyński1, Sylwia Jałtuszewska5, *Daniel Ślęzak1
Znaczenie polskiego rynku farmaceutycznego dla gospodarki
The importance of the Polish pharmaceutical market for the economy
1Department of Emergency Medicine, Faculty of Health, Medical University of Gdansk, Poland
2Cathedral of the Economic Policy, Economic Department, Medical University of Gdansk, Poland
3Department of Nursing Management, Faculty of Health, Medical University of Gdansk, Poland
4Department of Public Health and Social Medicine, Faculty of Health, Medical University of Gdansk, Poland
5Institute of Theories about the Health, Plant of the Medical Rescue, Pomeranian Academy in Slupsk, Poland
Streszczenie
Rynek farmaceutyczny jest obecnie jednym z najbardziej rozwiniętych sektorów światowej gospodarki. Największe firmy farmaceutyczne elastycznie kształtują modele biznesowe, rezygnując z konsolidacji i inkorporacji na rzecz tworzenia zróżnicowanych organizacji skoncentrowanych na wyspecjalizowanych dziedzinach, przebudowując swoje centra badawczo-rozwojowe. Celem pracy jest zatem analiza aktów ustawodawczych, a także raportów i sprawozdań finansowych polskiego przemysłu farmaceutycznego – z naciskiem na jego rozwój, produkcję, sprzedaż i planowane działania w odniesieniu do gospodarki narodowej. Treść i materiały, na podstawie których dokonano następującej analizy, opierały się przede wszystkim na danych otrzymanych bezpośrednio od aptek i firm farmaceutycznych. Metoda badawcza koncentrowała się na przeglądzie literatury oraz własnej analizie statystycznej i opisowej.
Summary
The pharmaceutical market is one of the most developed sectors of the global economy at present. The largest pharmaceutical companies flexibly are shaping business models, giving up the consolidation and incorporations for forming diversified organizations concentrated on special fields, restructuring one's research-developmental centres. And so analysis of legislative acts, as well as reports and financial statements of the Polish pharmaceutical industry is a purpose of the work – with the pressure on his development, the production, the sale and planned action with reference to the national economy. Contents and materials, based on which they made following analysis, were based above all on data received directly from pharmacies and pharmaceutical companies. Research methods concentrated on the literature review and an own statistical analysis and descriptive.
Wprowadzenie
Rynek farmaceutyczny jest obecnie jednym z najbardziej rozwiniętych sektorów światowej gospodarki. Przedsiębiorstwa należące do omawianej branży wykazują wysoki poziom orientacji marketingowej i umiejętności, napotykając wiele barier w postaci cen leków, procesu systemowego, refundacji i dynamicznego otoczenia rynkowego.
Największe firmy farmaceutyczne elastycznie kształtują modele biznesowe, rezygnując z konsolidacji i inkorporacji na rzecz tworzenia zróżnicowanych organizacji skoncentrowanych na wyspecjalizowanych dziedzinach, przebudowując swoje centra badawczo-rozwojowe. Głównymi celami takich podmiotów stały się ekspansja na rynki wschodzące i przejście od produkcji masowej do wysoko wyspecjalizowanej, szczególnie w dziedzinie biotechnologii farmaceutycznej. Ostatni etap rozwoju przemysłu farmaceutycznego – zarówno globalnego, jak i na rynku krajowym – jest ściśle związany z biotechnologią farmaceutyczną, dziedziną zajmującą się opracowywaniem nowych środków bioterapeutycznych i uzyskiwaniem bardziej bezpiecznych i skutecznych opcji leków znanych już konsumentom.
Polski rynek farmaceutyczny ma niezaprzeczalnie duży wpływ na wygląd polskiej gospodarki.
Cel pracy
Celem pracy jest analiza aktów ustawodawczych, a także raportów i sprawozdań finansowych polskiego przemysłu farmaceutycznego – z naciskiem na jego rozwój, produkcję, sprzedaż i planowane działania w odniesieniu do gospodarki narodowej.
Materiał i metody
Treść i materiały, na podstawie których dokonano następującej analizy, opierały się przede wszystkim na danych otrzymanych bezpośrednio od aptek i firm farmaceutycznych, ich rocznych sprawozdaniach z działalności, analizach wcześniej przeprowadzonych przez firmy konsultingowe, raportach Najwyższej Izby Farmaceutycznej, bazach danych dostępnych m.in. na stronie Głównego Urzędu Statystycznego, orzeczeniach organów ustawodawczych Unii Europejskiej lub aktach prawnych stanowiących normy prawne w Polsce.
Metoda badawcza koncentrowała się na przeglądzie literatury oraz własnej analizie statystycznej i opisowej.
Wyniki
Polski rynek farmaceutyczny znacząco przyczynia się do rozwoju gospodarczego kraju. Generuje około 1,27% polskiego PKB. Średnio rocznie branża ta zwiększała swój potencjał finansowy o 7,7%. Dla porównania globalny wynik PKB wzrósł. Co warte podkreślenia, od początku obecnego wieku nie było ani jednego roku, którego popytu nie charakteryzowałby szybszy wzrost niż produkt krajowy brutto.
Inwestycje finansowane ze środków firm farmaceutycznych nie są również pozbawione znaczenia dla rozwoju gospodarczego kraju. Na koniec 2016 roku łączna wartość nakładów tego typu firm przemysłowych osiągnęła poziom prawie 580,4 mln zł. Były to głównie fundusze przeznaczone na cele związane z budownictwem, specjalistycznymi maszynami, narzędziami, a także środkami specjalistycznego transportu. Kwota 580,4 mln PLN stanowiła zaledwie 1,7% wszystkich nakładów inwestycyjnych całego przemysłu przetwórczego (1,7% z 38 mld PLN) (1). Do 70% najważniejszych firm w branży farmaceutycznej koncentruje się na działaniach zwanych odpowiedzialnością korporacyjną. Zadania zawarte w tej samej koncepcji obejmują wsparcie ochrony środowiska i finansowanie inwestycji mających na celu pomoc krajowym obiektom dbającym o środowisko naturalne.
Wsparcie na cele charytatywne to kolejna kwestia. Aż 46% wszystkich krajowych producentów leków przyznaje się do udziału w takich przedsięwzięciach. Warto również wspomnieć, że firmy farmaceutyczne są znane z tego, że biorą udział w organizowaniu szkoleń lub konferencji naukowych, finansowaniu stypendiów i wymian studentów dla najbardziej utalentowanych w dziedzinie farmacji lub biotechnologii.
Biorąc pod uwagę pełną listę najważniejszych wskaźników ekonomicznych, przemysł farmaceutyczny z roku na rok osiąga coraz lepsze wyniki finansowe w porównaniu z innymi gałęziami gospodarki.
Według raportu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku średnio 1 500 000 000 zł rocznie przepływa z podatków płaconych przez firmy z branży farmaceutycznej.
W latach 2004-2017 kwota ta nadal rosła. Wynik ten wzrósł średnio o prawie 18% w porównaniu z rokiem poprzednim. Największy udział finansowy we wszystkich przychodach stanowił podatek VAT. Jego kwota wzrosła o co najmniej 20% w ubiegłym roku (2). Przemysł farmaceutyczny, co należy zauważyć, oprócz omawianego wyżej podatku płaci również podatek VAT (podatek dochodowy od osób prawnych). Przychody z tego tytułu to niejedyna korzyść, jaką budżet państwa wnosi do działalności i rozwoju branży farmaceutycznej w Polsce (1).
Według literatury zdecydowanie ponad 60% zapotrzebowania społeczeństwa na leki i terapie uzależnione jest od produkcji prowadzonej w kraju. Pod względem wartości sprzedaż produktów krajowych stanowiła prawie 1/3 wszystkich transakcji (ok. 33%).
W kontekście rozwoju społeczeństwa potrzeba promowania innowacji, a także zwiększania znaczenia nowych technologii w celu dalszego zrównoważonego rozwoju gospodarczego wydaje się uzasadniona. W Polsce haniebne wydatki ogólne – zarówno ze strony przedsiębiorstw, jak i bazy budżetowej – na działalność badawczo-rozwojową (na koniec 2016 r.) wyniosły zaledwie 10 416 mln zł (0,74% PKB). Opisana sytuacja jest nieco poprawiona przez sektor przemysłu farmaceutycznego. Mianowicie udział wydatków wewnętrznych na analizy badań i rozwoju na koniec 2016 roku wyniósł około 26,6% (1).
Inwestycje
Obecnie istnieje wiele możliwości finansowania ze środków UE. Polski przemysł farmaceutyczny, w stosunku do innych sektorów gospodarki, otrzymuje stosunkowo duże kwoty na badania i rozwój ze środków pomocowych Komisji Europejskiej.
Sektor farmaceutyczny charakteryzuje się bardzo stabilną sytuacją na wewnętrznym rynku pracy. Tendencja ta jest również zauważalna w okresach niekorzystnych zmian gospodarczych. W odniesieniu do reszty gospodarki i masowych zwolnień wynikających z kryzysu gospodarczego, przemysł farmaceutyczny może pochwalić się stabilnym poziomem pracowników (na poziomie 39-42 tys.). Według bazy danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2016 roku poziom zatrudnienia w przemyśle farmaceutycznym wynosił 41 tys.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Hermanowski T, Drozdowska A: Znaczenie przemysłu farmaceutycznego dla polskiej gospodarki. Problemy Zarządzania 2013; 11; 1(41), t. 2: 146-159.
2. Kula P: Raport: Polski rynek apteczny – szanse i zagrożenia. Pharma Expert, Warszawa 2017.
3. Raport na temat ograniczeń na rynku aptecznym w Unii Europejskiej. Association of Pharmaceutical Employers Pharmanet, Warszawa 2018.
4. Polska opieka zdrowotna w liczbach; https://www.bankier.pl/consciousosc/Polska-sluzba-zdrowia-w-liczbach-7551367.html (data dostępu: 22.11.2019).