Katarzyna Plagens-Rotman1, Grażyna Jarząbek-Bielecka2, Małgorzata Mizgier3, Witold Kędzia2
Wybrane zagadnienia związane z profilaktyką i leczeniem stanów zapalnych w ginekologii i praktyce lekarza rodzinnego
Selected issues related to the prevention and treatment of inflammatory conditions in gynecology and the practice of a family doctor
1Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Hipolita Cegielskiego w Gnieźnie
2Pracownia Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii, Klinika Ginekologii, Katedra Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
3Zakład Dietetyki, Katedra Nauk Biomedycznych i Nauk o Zdrowiu, Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu
Summary
Inflammation within the genital organs in women is an important problem in gynecology and venereology. Understanding the factors contributing to the inflammatory process and the role of defense mechanisms against their occurrence is important in terms of prevention and treatment. The importance of pre and probiotics was also discussed. It has been proven that the use of probiotics, prebiotics and symbiotics in the diet has a beneficial effect on many body functions. Functional food including an important role in the prevention of inflammation in gynecology. The mission of the medical community, in addition to treatment, should be an emphasis on informing parents, teachers and adolescents and indicating sources of reliable knowledge on topics related to health promotion (including the promotion of a proper diet, physical activity, hygienic lifestyle), which also significantly affects the prevention of inflammation, including sexually transmitted diseases.
Wstęp
Ginekologia (z gr. gyne – „kobieta”) swoim obszarem obejmuje diagnozowanie, leczenie i profilaktykę chorób układu rodnego kobiety (1-7). Ginekologię często określa się mianem „choroby kobiece”, co wiąże się przede wszystkim ze specyfiką odrębności anatomicznej i fizjologii płci.
Najbardziej powszechnym problemem ginekologicznym wśród pacjentek niezależnie od wieku, obecnym także na co dzień w praktyce lekarza rodzinnego, jest zapalenie sromu i pochwy – vulvovaginitis (4-15).
Wśród czynników predysponujących do wystąpienia stanów zapalnych należy wymienić:
– cukrzycę, szczególnie niewyrównaną – w obrazie klinicznym obserwuje się uporczywy świąd, obrzęk, zaczerwienienie warg sromowych, przedsionka pochwy, krocza i odbytu; napiętą skórę, obrzmiałe błony śluzowe, sączące, z licznymi pęknięciami,
– długotrwałą antybiotykoterapię,
– immunosupresję,
– wrodzone niedobory odporności,
– alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa,
– choroby alergiczne,
– dietę bogatą w cukry proste (tj. słodycze, pieczywo cukiernicze, słodzone napoje czy słodkie produkty mleczne, spożywanie dużej ilości owoców zawierających fruktozę), pieczywo z mąki rafinowanej (białej), biały ryż, wysokoprzetworzoną żywność (tj. zupy instant, produkty fast-food, konserwy),
– dietę ubogą w produkty zbożowe pełnoziarniste, naturalne, niesłodzone mleczne (ukwaszone), warzywa, w tym ukwaszone ogórki, kapustę (źródło pałeczek kwasu mlekowego) itd.
Do głównych objawów zapalenia sromu i pochwy u dziewcząt i kobiet należą:
– świąd,
– obrzęk i zaczerwienienie warg sromowych,
– nieprawidłowa wydzielina z pochwy, zwykle koloru mlecznożółtego lub zielonkawożółtego o zapachu gnilnym, cuchnącym,
– szczeliny – cecha charakterystyczna zapaleń przewlekłych,
– nadżerki, pęcherzyki czy ubytki naskórka w obrębie skóry sromu,
– objawy dyzuryczne (zakażenie cewki moczowej i gruczołów okołocewkowych) – zakażenie wstępujące układu moczowego ustępujące w około 60% przypadków po wyleczeniu stanu zapalnego sromu i pochwy (16-27).
Leczenie zapalenia sromu i pochwy powinno być adekwatne do wyniku badania bakteriologicznego z antybiogramem:
– u dziewczynek i kobiet z nasilonymi objawami miejscowymi i/lub uogólnionym i przetrwałym zakażeniem – antybiotykoterapia ogólna, przy łagodnym przebiegu klinicznym infekcji – antybiotykoterapia miejscowa (maści, kremy, krople, pręciki, globulki dopochwowe),
– stosowanie leków przeciwhistaminowych,
– wyeliminowanie z diety produktów alergizujących,
– zachowanie prawidłowej higieny poprzez częste przemywanie sromu, unikanie długich kąpieli oraz gorącej wody, dbanie o higienę krocza,
– stosowanie nasiadówek,
– irygacje pochwy (2-3 razy w tygodniu),
– stosowanie miejscowych środków łagodzących (emulsje oliwkowe),
– noszenie luźnej bawełnianej bielizny, wyeliminowanie odzieży wełnianej czy z tworzyw sztucznych oraz czynników drażniących (płyny do higieny intymnej, mydła zapachowe, płyny do kąpieli), pranie bielizny w gorącej wodzie oraz odbudowa flory fizjologicznej pochwy u dziewcząt w okresie dojrzewania (8).
Warto omówić niektóre rodzaje zakażeń narządów płciowych.
Infekcje pasożytnicze:
– Owsiki – szczególnie obserwowane w wieku szkolnym. W obrazie klinicznym zakażenia owsikami dominują zmiany wypryskowe i zadrapania, stan zapalny sromu na skutek wnikania samic owsików do przedsionka pochwy, a u starszych dziewcząt nawet do macicy. Błony śluzowe przedsionka pochwy są przekrwione, a z pochwy może wydobywać się wydzielina śluzowo-ropna. Zakażenie owsikami w przypadku infekcji narządów płciowych diagnozuje się u 9-12% dziewcząt.
– Glista ludzka jest przyczyną opóźnionego rozwoju fizycznego i psychicznego, wzmożonej pobudliwości nerwowej, bezsenności. Obserwuje się piekące i swędzące pokrzywkowate zmiany skórne w okolicy sromu i krocza z towarzyszącymi ropno-krwistymi upławami, nieżytem nosa, obrzękiem twarzy, kaszlem i krwawieniami z górnych dróg oddechowych.
– Wesz łonowa prowadząca do wystąpienia świądu i pieczenia oraz stanu zapalnego miejscowego.
Chlamydia trachomatis
Chlamydia trachomatis należy do wewnątrzkomórkowych bakterii będących najczęstszą przyczyną chorób przenoszonych drogą płciową (ang. sexually transmitted infections – STI) z gromady Chlamydiae, rzędu Chlamydiales, rodziny Chlamydiaceae, razem z Chlamydia muridarum i Chlamydia suis (22, 28, 29). Wyodrębnione Chlamydia pneumoniae i Chlamydia trachomatis są chorobotwórcze dla człowieka, a Chlamydia pecorum i Chlamydia psittaci wywołują zakażenia wśród zwierząt. Zgodnie z najnowszą wiedzą postuluje się, aby sklasyfikować wszystkie 11 znanych gatunków Chlamydiaceae jako jeden rodzaj Chlamydia (3, 28, 30-34).
Chlamydia trachomatis należy do bakterii Gram-ujemnych o małych rozmiarach 0,2-1,3/μm. Cechą charakterystyczną Chlamydii jest wewnątrzkomórkowy cykl rozwojowy trwający od 24 do 48 godzin przy współistnieniu dwóch form morfologicznych (ciałko elementarne i siateczkowe) oraz tworzenie wtrętów cytoplazmatycznych. Ponadto, charakteryzują się ziarenkowatym kształtem, budową ściany komórkowej oraz obecnością dwóch kwasów nukleinowych (DNA i RNA), niektórych organelli komórkowych (30).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Ackerson K, Preston S: A decision theory perspective on why women do or do not decide to have cancer screening: systematic review. J Adv Nurs 2009; 65: 1130-1140.
2. Arie S: Global HPV vaccination. BJM 2011; 342: d1042.
3. Bavoil, P, Kaltenboeck B, Greub G: In Chlamydia veritas. Pathog Dis 2010; 67: 89-90.
4. Boroch J, Jarząbek-Bielecka G, Mizgier M et al.: Selected dermatological and gynecological problems with regard to some dietary aspects in girls. Med Rodz 2018; 21(4): 344-348.
5. Burgis JT, Bacon JL: Communicating with the adolescent gynecology patient. Obstetrics and Gynecology Clinics of North America 2003; 30(2): 251-260.
6. Buxton D, Anderson IE, Longbottom D et al.: Ovine Chlamydial Abortion: Characterization of the inflammatory immune response in placental tissues. J Comp Path 2002; 127: 133-141.
7. Castellsaguè X, Paavonen J, Jaisamrarn U et al.: Risk of first cervical HPV infection and pre?cancerous lesions after onset of sexual activity: analysis of women in the control arm of the randomized, controlled PATRICIA trial. BMC Infect Dis 2014; 14: 551.
8. Casey RK, Veronica Gomez-Lobo V: Częste choroby sromu u dziewcząt komentarz dr hab. Agnieszki Drosdzol-Cop. Ginekologia po Dyplomie 2014; 16(5): 50-58.
9. Cianciara D, Dudzik K, Rdzany R et al.: Szczepienia przeciwko HPV w samorządowych programach zdrowotnych. Porównanie z programami szczepień w innych krajach europejskich. Hygeia Public Health 2015; 50(1): 112-118.
10. Eide ML, De Baque H: HPV detection methods and genotyping techniques in screening for cervical cancer. Ann Pathol 2012; 32(6): 15-23.
11. European Centre for Disease Prevention and Control: Chlamydia infection Annual Epidemiological Report for 2017; https://ecdc.europa.eu/sites/portal/files/documents/AER_for_2017-chlamydia-infection.pdf (data dostępu: 28.08.2019).
12. Filipp E, Tarnowska-Mądra U, Pawłowska A et al.: Stany zapalne sromu i pochwy u dziewcząt przed menarche. Gin Prakt 2005; 84: 69-72.
13. Gravitte PE: The know unknowns of HPV natural history. J Clin Invest 2011; 121(12): 4593-4599.
14. Haggerty CL, Gottlieb SL, Taylor BD et al.: Risk of sequelae after Chlamydia trachomatis genital infection in women. J Infect Dis 2010; 201(suppl. 2): S134-155.
15. Jarząbek-Bielecka G, Bielecki M, Buks J et al.: Operational and conservative methods of dealing in gynecology. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2015; 89-92.
16. Joishy M, Ashtekar C, Jain A et al.: Do we need to treat vulvovaginitis in prepubertal girls? BJM 2005; 330: 186-188.
17. Judlin P, Liao Q, Liu Z et al.: Efficacy and safety of moxifloxacin in uncomplicated pelvic inflammatory disease: the MONALISA study. Br J Obstet Gynaecol 2010; 117: 1475-1484.
18. Kelly H, Coltart CEM, Pant Pai N et al.: Systematic reviews of point-of-care tests for the diagnosis of urogenital Chlamydia trachomatis infections. Sex Transm Infect 2017; 93(S4): S22-S30.
19. Kong FY, Tabrizi SN, Law M et al.: Azithromycin versus doxycycline for the treatment of genital Chlamydia infection: a meta-analysis of randomized controlled trials. Clin Infect Dis 2014; 59: 193-205.
20. Kosińska KW, Lubawa WM, Szczęśniak M et al.: Assessment of women’s awareness about reproductive and breast cancers. Journal of Medical Science 2017; 86(1): 23-29.
21. Lanjouw E, Ouburg S, de Vries HJ et al.: Background review for the ‘2015 European guideline on the management of Chlamydia trachomatis infections’. Int J STD AIDS 2015; 24. pii: 0956462415618838.
22. Lagkouvardos I, Weinmaier T, Lauro FM et al.: Integrating metagenomic and amplicon databases to resolve the phylogenetic and ecological diversity of the Chlamydiae. ISME J 2014; 8: 115-125.
23. Olejek A, Kellas-Ślęczka S, Kozak-Darmas I et al.: Vulvovaginitis in young girls. Ginekol Pol 2009; 80: 931-934.
24. Pandhi D, Sonthalia S: Human papilloma virus vaccins: current scenario. Indain J Sex Transm Dis 2011; 32: 75-85.
25. Páez-Canro C, Alzate JP, González LM et al.: Antibiotics for treating urogenital Chlamydia trachomatis infection in men and non-pregnant women. Cochrane Database Syst Rev 2019; 1: CD010871.
26. Plagens-Rotman K: Rola pielęgniarki, lekarza i farmaceuty w zintegrowanym podejściu do pacjentek ze zdiagnozowanym rakiem szyjki macicy. Farmakoekonomika szpitalna 2020; 49: 53-57.
27. Peuchant O, Lhomme E, Krêt M et al.: Randomized, open-label, multicenter study of azithromycin compared with doxycycline for treating anorectal Chlamydia trachomatis infection concomitant to a vaginal infection (CHLAZIDOXY study). Medicine (Baltimore) 2019; 7: e14572.
28. Sachse K, Bavoil PM, Kaltenboeck B et al.: Emendation of the family Chlamydiaceae: proposal of a single genus, Chlamydia, to include all currently recognized species. Syst Appl Microbiol 2015; 38: 99-103.
29. Subtil A, Collingro A, Horn M: Tracing the primordial Chlamydiae: extinct parasites of plants? Trends Plant Sci 2014; 19: 36-43.
30. Pannekoek Y, Qi-Long Q, Zhang YZ, van der Ende A: Genus delineation of Chlamydiales by analysis of the percentage of conserved proteins justifies the reunifying of the genera Chlamydia and Chlamydophila into one single genus Chlamydia. Pathog Dis 2016; 74(6). pii: ftw071.
31. Pierce A, Hart C: Vulvovaginitis: causes and management. Arch Dis Child 1992; 67: 509-512.
32. Peak S, Merritt D, Mallory S: Pruritus vulvae in prepubertal children. J Am Acad Dermatol 2001; 44: 795-802.
33. Ross J, Guaschino S, Cusini M, Jensen J: 2017 European guideline for the management of pelvic inflammatory disease. Int J STD AIDS 2018; 2: 108-114.
34. Stephens RS, Myers G, Eppinger M, Bavoil PM: Divergence without difference: phylogenetics and taxonomy of Chlamydia resolved. FEMS Immunol Med Microbiol 2009; 55: 115-119.
35. Skinner RS, Wheeler CM, Romanowski B et al.: Progression of HPV infection to detectable cervical lesions or clearance in adult women: analysis of the control arm of the VIVIANE study. Int J Cancer 2016; 138(10): 2428-2438.
36. Wysocki J, Jackowska T, Małecka I et al.: Szczepienia przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) u dzieci i młodzieży jako element profilaktyki raka szyjki macicy. Pediat Pol 2012; 87(6): 637-644.
37. Mojka K: Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje. Probl Hig Epidemiol 2014; 95(3): 541.
38. Mizgier M, Jarząbek-Bielecka G, Mruczyk K, Kędzia W: The role of diet and probiotics in prevention and treatment of bacterial vaginosis and vulvovaginal candidiasis in adolescent girls and non-pregnant women. Ginek Pol 2020; 91(7): 412.
