Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Medycyna Rodzinna 3/2020, s. 109-113 | DOI: 10.25121/MR.2020.23.3.109
Waldemar Gniadek
Bolesław Wieniawa Długoszowski – lekarz, generał, wolnomularz
Boleslaw Wieniawa Dlugoszowski – doctor, general, freemason
Niezależny autor akademicki
Summary
This article discusses the life and activities of a Polish Army general, a doctor, diplomat and freemason, such as Boleslaw Wieniawa Dlugoszowski. After Poland regained independence, he became the personal adjutant of Marshal Jozef Pilsudski. After the outbreak of World War II, President Ignacy Moscicki appointed him as his successor, in case the office was vacated before peace was made.
He is one of the most colourful figures in interwar Poland. He was known for his predilection for beautiful women, fast horses and loud fun. On the one hand, such a view of life caused unusual affection among some and undisguised aversion among others, especially among opponents of his political camp. He was also a writer, wrote poems, painted and maintained constant contact with the artistic community. For several years he was Poland’s ambassador to Rome, he was friends with many outstanding people not only in Poland, but also in the whole of Europe. After settling in the United States, he lived in New York. He was also a journalist and editor-in-chief of “Dziennik Polski” in Detroit. He died tragically in 1942, a few days before taking over the diplomatic post in Havana. He was remembered by his posterity as the author of many popular sayings, later widely quoted throughout the country.



Bolesław Ignacy Florian Wieniawa Długoszowski urodził się 22 lipca 1881 roku w majątku rodzinnym, Maksymówce, wsi położonej nad rzeką Świcą na Kresach. W czasach I Rzeczypospolitej miejscowość leżała w ziemi halickiej ówczesnego województwa ruskiego. W XVIII wieku stanowiła własność rodziny Krechowieckich herbu Sas (1). W czasie zaboru austriackiego, w XIX wieku Maksymówka znajdowała się w powiecie dolińskim Królestwa Galicji i Lodomerii, które nieformalnie dzieliło się na Galicję Zachodnią z głównym miastem Krakowem i Galicję Wschodnią ze Lwowem jako głównym ośrodkiem administracyjnym. W 1880 roku, a więc na rok przed urodzeniem Bolesława, wieś liczyła 283 mieszkańców. Mieszkało tam 221 grekokatolików (parafia w Lolonie) i 36 katolików obrządku łacińskiego (parafia w Wełdzirzu) oraz ewangelicy i starozakonni. W Maksymówce znajdowały się cerkiew Świętej Trójcy, cegielnia oraz fabryka cementu (2). Zdecydowaną większość mieszkańców stanowili Rusini, oprócz nich mieszkali tam Niemcy, Polacy i Żydzi. Rodzicami Bolesława byli Bolesław Długoszowski herbu Wieniawa oraz Józefa ze Struszkiewiczów. Bolesław Wieniawa Długoszowski miał starszego brata Kazimierza i dwie siostry: Teofilę (Michalewską) i Zofię (Kubicką). Ojciec, inżynier, budował linię kolejową biegnącą z Tarnowa przez Bobową do Krynicy-Zdroju. W 1897 roku rodzina Długoszowskich zakupiła XVII-wieczny dwór zwany „zamkiem” wraz z 225 ha ziemi i przeniosła się do Bobowej nad rzeką Białą w pobliżu Gorlic. Była to miejscowość o charakterze rolniczo-rzemieślniczym, posiadająca prawa miejskie nadane jeszcze w średniowieczu. W XVIII wieku jej właścicielem była rodzina Łętowskich, która sprzedała ją dziedzicowi Siedlisk i innych okolicznych wsi, Michałowi Miłkowskiemu. Właścicielem został inż. Bolesław Długoszowski, powstaniec styczniowy, a po jego śmierci posiadłość objął jego najstarszy syn, któremu nowe władze (komuniści) posiadany majątek ziemski znacjonalizowały w 1947 roku.
Do 1939 roku Bobowa była znanym w świecie ośrodkiem chasydyzmu. Mieszkała tam dynastia cadyków Halberstramów, posługujących się tytułem Bobower Rebe, którzy prowadzili słynną jesziwę (3). Przez cały okres międzywojenny pomiędzy bobowskimi Żydami a rodziną Długoszowskich panowały dobre stosunki. W 1889 roku w czasie artystycznej podróży po okolicy w Bobowej zatrzymał się Stanisław Wyspiański, gdzie wykonał 10 szkiców, które po trzecim z kolei, wielkim pożarze, jaki strawił miasto, stały się jedynym wizerunkiem dawnego wyglądu tej miejscowości. W 1916 roku na zaproszenie rodziny Długoszowskich do Bobowej przyjechał Józef Piłsudski.
Mały Bolesław wychowywał się w dworku rodziców, następnie był posyłany do gimnazjów we Lwowie. Jednakże ze względu na burzliwy charakter był parokrotnie relegowany z miejscowych szkół. Jak sam później twierdził, powodami tego były „nieokiełznany od kołyski temperament i niechęć do misteriów greckiej gramatyki”. Na własną prośbę rozpoczął naukę w otwartym w 1886 roku Zakładzie Naukowo-Wychowawczym Ojców Jezuitów w Chyrowie koło Przemyśla. Była to placówka naukowa, ze szkołą o statusie gimnazjum, uważana za najlepiej wyposażone gimnazjum na ziemiach polskich. Jednakże obowiązujący tam system wychowawczy był bardzo rygorystyczny. Andrzej Roztworowski, jeden z wychowanków chyrowskiej placówki, tak oto wspomina tamte czasy: „Na dwu piętrach były tam w sumie 2 kilometry korytarzy. Każda z klas miała oddzielną sypialnię, salę do nauki, salę do rekreacji. Przemarsze przez korytarze odbywały się w milczeniu w dwóch szeregach. W milczeniu wchodziło się do jadalni na 550 osób i dopiero na dzwonek prefekta generalnego, który jadał obiad razem z nimi, wolno było rozmawiać. Na koniec obiadu, na sygnał dzwonka trzeba było zamilknąć, co nie zawsze się udawało zrobić równocześnie. Pobudka była o szóstej rano, cisza nocna o pół do dziesiątej. Lekcje trwały od dziewiątej rano do pierwszej, z trzema kwadransami dużej pauzy i od czwartej do pół do szóstej. Przygotowanie lekcji zajmowało cztery godziny w trzech porcjach, z których pierwsza trwała od ósmej do dziewiątej rano” (4).
Nic więc dziwnego, że nasz bohater ze szkoły tej dość szybko sam uciekł. W 1900 roku zdał eksternistycznie egzaminy maturalne w Gimnazjum Wyższym im. Jana Długosza w Nowym Sączu. Na żądanie ojca rozpoczął studia na utworzonym w 1984 roku Wydziale Medycznym Uniwersytetu Lwowskiego. „Album promotionum na lata 1905/1906” pod liczbą matrykularną 137 podaje, że Długoszowski Wieniawa Bolesław Ignacy Florenty, Polak, urodzony w Maksymówce, ukończył studia 17 marca 1906 roku (5). Studia skończył z wyróżnieniem, uzyskując dyplom doktora wszechnauk lekarskich. Przez cały okres studiów utrzymywał bliskie kontakty ze środowiskiem artystycznym Lwowa. Wtedy to poznał Jana Kasprowicza, Kornela Makuszyńskiego, Stanisława Przybyszewskiego, Leopolda Staffa, Stanisława Wyspiańskiego oraz Boya-Żeleńskiego, który, tak jak Wieniawa, był lekarzem. Z lwowskim środowiskiem Młodej Polski spotykał się w kawiarni Sznajdra. Co ciekawe, stronił od alkoholu i przez długi czas pozostawał abstynentem, a toasty w kawiarniach i restauracjach wznosił wodą. Był zaręczony z córką rektora Uniwersytetu Lwowskiego, Marią Balastis, lecz po niedługim czasie zaręczyny te zerwał. 20 września 1906 roku we wsi Słotwina niedaleko Brzeska zawarł związek małżeński ze śpiewaczką operową Stefanią Calvas, z którą następnie wyjechał do Berlina, gdzie uczęszczał na zajęcia w berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych. Po rocznym pobycie w stolicy Niemiec małżeństwo przeniosło się do Paryża, gdzie młody Wieniawa studiował i prowadził prywatną praktykę lekarską. W latach 1907-1914 mieszkał z żoną na Montparnasse, w pełni uczestnicząc w życiu artystycznym stolicy Francji. Poza obowiązkami dnia codziennego malował, pisał wiersze i dokonywał przekładów literatury francuskiej. W 1911 roku, wraz z rzeźbiarzem Stanisławem Kazimierzem Ostrowskim, został jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich. W tym czasie uważano Wieniawę za wiecznego i biernego studenta, aktywnego członka cyganerii paryskiej (6). W 1912 roku wespół z pisarzem Andrzejem Strugiem, Wacławem Sieroszewskim i innymi Polakami przebywającymi w Paryżu utworzył „Cercle des Sciences militaires Parisien”. Rok później Bolesław Wieniawa Długoszowski wraz z utworzoną grupą dołączył do Związku Strzeleckiego, gdzie w grudniu 1913 roku poznał Józefa Piłsudskiego, który przybył na inspekcję oddziału paryskiego.

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Tarnawski A: Szlachta zagrodowa w Polsce południowo-wschodniej. Lwów 1938.
2. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. Tom V. Kutowa Wola-Malczyce, Warszawa 1884.
3. Kubal G: Bobowa w gminie i okolicy. Wydawnictwo Roksana, Krosno 1999.
4. Pl. Wikipedia.org/Wiki/Zakład_Naukowo-Wychowawczy_Ojców_Jezuitów_w_Chyrowie.
5. Bednarski A: Rzut oka na pierwsze ćwierćwiecze istnienia Wydziału Lekarskiego Lwowskiego. bmw 1920.
6. Jana Drohojowskiego wspomnienia dyplomatyczne. Kraków 1969, s. 23, 142, 174.
7. Molenda J: Piłsudczycy a Narodowi Demokraci 1908-1918. Warszawa 1980, s. 232-234.
8. Odprawy Komendy Legionów Polskich, Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. L.120.1.295b, s. 519.
9. Beneteau A: Srvir les interes francais en plein chaosrevolutionnaire. Etude des attaches militaries en Russie, 1916-1920. Bulletin de I`Institut Pierre Renouvin 2008; 47: 61-72.
10. Hass L: Wolnomularze polscy w kraju i na świecie 1821-1999. Słownik biograficzny. Warszawa 1999, s. 104.
11. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 24 z 30 czerwca 1920 roku, poz. 620.
12. Świtalski K: Diariusz 1919-1935. Warszawa 1992, s. 143.
13. Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1923 roku, s. 402.
14. Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 675.
15. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 74 z 2 sierpnia 1924 roku, s. 425.
16. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 90 z 5 sierpnia 1924 roku, s. 506.
17. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 78 z 12 sierpnia 1924 roku, s. 445.
18. Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 537, 597.
19. Sprawa płk. SG Wieniawy Długoszowskiego, „Polska Zbrojna”, Nr 46 z 16 lutego 1927 roku, s. 5.
20. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 25 z 24 września 1926 roku, s. 317.
21. Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 287.
22. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 89.
23. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 4.
24. Majchrowski JM: Ulubienic Cezara, Bolesław Wieniawa Długoszowski. Zarys biografii. Wrocław 1990, s. 193, 203, 205.
25. Januszewski T (red.): Hemar, Lechoń, Słonimski, Tuwim, Szopki 1922-1931, Pikadora i Cyrulika Warszawskiego. Warszawa 2013, s. 67, 72.
26. Romeyko M: Przed i po maju. Warszawa 1967, s. 608.
27. Lisiewicz P: Tornister szwoleżera. Niezależna Gazeta Polska 2007; 2: 26.
28. Krzywobłocka B: Chadecja 1918-1937. Warszawa 1974, s. 116.
29. Rataj M: Pamiętniki 1918-1927. Warszawa 1965, s. 320.
30. Ge. Wieniawa-Długoszowski ambasadorem R.P. przy Kwirynale. Gazeta Lwowska 6 maja 1938, nr 101, s. 1.
31. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej, Monitor Polski z 1939, nr 213, poz. 2.
32. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej, Monitor Polski z 1939, nr 214-217, poz. 3.
33. Żebrowski M: Jerzy Giedroyć Życie przed „Kulturą”. Kraków 2012, s. 271.
34. Baliszewski D: Wojna tajemnica miłość. Warszawa 2016, s. 268, 269.
35. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Zck-krakow.pl/lokator (dostęp z dnia: 15.09.2020).
otrzymano: 2020-08-24
zaakceptowano do druku: 2020-09-14

Adres do korespondencji:
Waldemar Gniadek
Ludwinowo Zegrzyńskie 41
05-140 Serock
tel.: + 48 602-260-637
w_gniadek@poczta.onet.pl

Medycyna Rodzinna 3/2020
Strona internetowa czasopisma Medycyna Rodzinna