Ospa wietrzna (łac. varicella; ang. varicella, chickenpox) jest obecnie jedną z najczęstszych i najbardziej zakaźnych chorób wieku dziecięcego. Mimo wprowadzenia szczepienia przeciwko ospie wietrznej, co roku w Polsce odnotowuje się ok. 200 000 przypadków zachorowań (1).

Wirus ospy wietrznej i półpaśca (ang. varicella zoster virus) należy do rodziny Herpesviridae. Przenosi się drogą kontaktu bezpośredniego, powietrzną i kropelkową. Wrotami zakażenia są górne drogi oddechowe. Okres wylęgania ospy wietrznej wynosi 10-21 dni. Okres zakaźności wynosi 2 dni przed pojawieniem się zmian skórnych i trwa do czasu przyschnięcia wszystkich wykwitów (5-7 dni). Ryzyko zachorowania po bezpośrednim kontakcie z chorym wynosi 80-90%. Po przechorowaniu ospy wietrznej organizm człowieka wytwarza trwałą odporność, wirus pozostaje jednak w stanie utajenia w przykręgowych zwojach nerwowych i najczęściej pod wpływem osłabienia odporności dochodzi do jego aktywacji i w konsekwencji do zachorowania na półpasiec. Ryzyko wystąpienia półpaśca u osoby, która chorowała na ospę, wynosi 8-16%, dotyczy głównie dorosłych. W grupie pacjentów pediatrycznych półpasiec stwierdza się głównie u dzieci, które przechorowały ospę w wieku niemowlęcym (2).

Ospa wietrzna u dzieci zaczyna się od wysokiej gorączki i wysypki, przeważnie bez objawów prodromalnych. U nastolatków i dorosłych na 1-2 dni przed pojawieniem się wysypki obserwuje się bóle głowy, brzucha i mięśni. Czasami przed wystąpieniem charakterystycznej dla ospy wysypki obserwuje się tzw. rush – płoniczopodobną, szybko ustępującą, żywoczerwoną wysypkę.

Wysiewy wysypki przebiegają przeważnie z gorączką i trwają 4-6 dni, dlatego zmiany są wielopostaciowe, począwszy od plamek, grudek, przez pęcherzyki (płyn surowiczy jest wysoce zakaźny), po strupki. Pierwsze pęcherzyki pojawiają się przeważnie na tułowiu, skórze głowy i twarzy, a następnie na kończynach. Charakterystyczny wygląd oraz umiejscowienie zmian skórnych może stanowić podstawę do rozpoznania ospy wietrznej.

Głównym leczeniem ospy wietrznej jest leczenie objawowe. Przeciwgorączkowo należy podawać paracetamol. Według doniesień z lat 90. ubiegłego wieku stosowanie ibuprofenu zwiększa ryzyko nadkażenia skóry paciorkowcem grupy A (3).

Istotne jest również prawidłowe nawodnienie organizmu oraz leczenie przeciwświądowe – leki przeciwhistaminowe I generacji.