*Agnieszka Matkowska1, Urszula Kunicka1, 2
Otyłość jako czynnik ryzyka chorób przyzębia – opis przypadku
Obesity as a risk factor for periodontitis – a case study
1Poradnia Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej Jamy Ustnej, Uniwersyteckie Centrum Stomatologiczne, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Poradni: dr hab. n. med. Aida Kusiak, prof. nadzw.
2Katedra i Zakład Periodontologii i Chorób Błony Śluzowej Jamy Ustnej, Gdański Uniwersytet Medyczny
Kierownik Katedry: dr hab. n. med. Aida Kusiak, prof. nadzw.
Streszczenie
Otyłość jest globalnym problemem zdrowotnym, którego znaczenie wyraźnie wzrosło w ciągu ostatnich lat. Do 2016 odnotowano 1,1 mld otyłych ludzi, a już w 2025 roku jedna czwarta populacji Ziemi będzie zmagała się z nadwagą. Chorują głównie dorośli, choć coraz częściej otyłość dotyka dzieci oraz nastolatków. Jedną z głównych przyczyn nadwagi i otyłości jest siedzący tryb życia i nadmierne spożycie pokarmów, w szczególności wysoko przetworzonych węglowodanów. Otyłość może modulować odporność gospodarza i prowadzić do negatywnych zmian ogólnoustrojowych w organizmie, w tym w jamie ustnej. Jest uważana za czynnik ryzyka w przypadku chorób, takich jak: choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie, cukrzyca i choroby przyzębia. Związek otyłości ze zmianami w przyzębiu jest zauważalny już u dzieci. Prezentowany przypadek przedstawia wpływ czynników ogólnoustrojowych, takich jak otyłość oraz niedobór witaminy D na przebieg choroby przyzębia. Pokazuje, jak istotne jest objęcie profilaktyką periodontologiczną otyłych dzieci i młodzieży. Powinna ona obejmować kontrolę czynników ryzyka oraz naukę prawidłowych nawyków higienicznych. Wczesne podjęcie działań profilaktycznych i leczniczych może zapobiec skrajnym, nieodwracalnym zmianom w tkankach przyzębia.
Summary
Over the past years, the significance of obesity as the global health problem has grown. By 2016, there were 1.1 billion obese people, and by 2025 a quarter of the world’s population will be overweight. It is mainly adults who are suffering from it, but we observe an increasing number of children and adolescents are affected as well. One of the main root causes of overweight and obesity is a sedentary lifestyle, excessive food consumption and the highly processed carbohydrates intake. Obesity may modulate the host’s immunity and lead to negative systemic changes in the body, including the oral cavity. Excess weight is considered to be a major risk factor with the patients suffering from ischemic heart disease, high blood pressure, diabetes, as well as periodontitis. The relation between obesity and periodontal changes is already noticeable in children. The presented case shows the influence of systemic factors such as obesity, vitamin D deficiency on the course of periodontal disease. It depicts the importance of introducing periodontal prevention with obese children. It includes the control of risk factors and the teaching of proper hygiene habits. Therefore, taking preventive and curative measures at the early stage can prevent extreme, irreversible changes in periodontal tissues.
Wstęp
W otyłości dochodzi do nadmiernego magazynowania tkanki tłuszczowej. Definiujemy ją na podstawie wskaźnika masy ciała (ang. body mass index – BMI) BMI > 30,0 kg/m2. BMI jest głównym parametrem do przewidywania ryzyka chorób z nią związanych w populacji.
Otyłość to choroba wieloczynnikowa i wielowymiarowa, podobnie jak choroba przyzębia. Współistnienie wielu nakładających się na siebie czynników wpływa na rozwój powyższych chorób. Ostatnio pojawia się coraz więcej doniesień naukowych łączących otyłość z chorobami przyzębia. Przypuszcza się, że kluczową rolę w tej zależności odgrywają podobne mechanizmy patofizjologii. Polegają one na indukowaniu procesu zapalnego przez wydzielanie cytokin (TNF-α, IL-6), hormonów oraz nasilenie stresu oksydacyjnego (1). Podwyższony obwodowy poziom mediatorów prozapalnych prowadzi do stymulacji osteoklastów i nadmiernej aktywacji odpowiedzi gospodarza na periopatogeny, w konsekwencji prowadząc do wystąpienia zapalenia przyzębia (2). Podobnie, TNF-α jest jedną z pierwszych prozapalnych cytokin indukowanych przez patogeny zapalenia przyzębia (2). Tak więc cytokiny prozapalne mogą być wielokierunkowym łącznikiem między zapaleniem przyzębia, otyłością i innymi chorobami przewlekłymi (1).
Opis przypadku
Do Poradni Chorób Przyzębia trafiła pacjentka, lat 25, z powodu ruchomości zębów. Otyłość BMI > 30. Rodzinne występowanie choroby przyzębia. Wywiad zdrowotny bez innych obciążeń. W wieku 16 lat przeprowadzone leczenie ortodontyczne, które trwało krótko ze względu na szybkie ustawienie zębów. Brak zdjęcia OPG przed leczeniem ortodontycznym i po jego zakończeniu. W badaniu stomatologicznym wyraźnie zaznaczony fetor ex ore, obfite złogi kamienia naddziąsłowego, API = 100%, mSBI = 100%, PoB = 100%, Pd do 5 mm, CAL = 9 mm, ruchomość zębów II/III st. przy zębach d22-d25, pozostałe zęby ruchomość I i II st. według skali Halla. Dziąsła purpurowoczerwone, obrzęknięte. Na zdjęciu OPG zaawansowany poziomy zanik kości, utrata kości ok. 70% w stosunku do długości korzenia (ryc. 1). Nie stwierdzono ognisk próchnicy. W badaniu ogólnym krwi podwyższony poziom CRP.
Ryc. 1. Pantomogram – stan przed leczeniem
Rozpoznanie: choroba przyzębia stadium IV stopień C (według klasyfikacji z 2017 r.).
Plan leczenia obejmował higienizację i leczenie przeciwzapalne oraz unieruchomienie uzębienia.
W pierwszym etapie leczenia wykonano higienizację.Następnie przeprowadzono leczenie przeciwzapalne FMD z ogólną antybiotykoterapią (terapię skojarzoną amoksycyliną 500 mg co 8 godzin z metronidazolem 500 mg co 8 godzin przez okres 7 dni). Udzielono instruktażu higieny jamy ustnej. Zlecono poszerzenie diagnostyki w kierunku chorób ogólnoustrojowych. Stwierdzono krytyczny poziom witaminy D. Po konsultacji z lekarzem reumatologiem zalecono stosowanie witaminy D w dawce 8000 j.m. oraz osteogenon. Wykluczono osteoporozę.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Jagannathachary S, Kamaraj D: Obesity and periodontal disease. J Indian Soc Periodontol 2010; 14(2): 96-100.
2. Martinez-Herrera M, Silvestre-Rangil J, Silvestre FJ: Association between obesity and periodontal disease. A systematic review of epidemiological studies and controlled clinical trials. Med Oral Patol Oral Cir Bucal 2017; 22(6): 708?715.
3. Górska R, Konopka T: Periodontologia współczesna. Wydawnictwo Med Tour Press International Sp. z o.o., Otwock 2013: 86-89.
4. Wilkins LM, Kaye EK, Wang HY et al.: Influence of Obesity on Periodontitis Progression Is Conditional on Interleukin-1 Inflammatory Genetic Variation. J Periodontol 2017; 88(1): 59-68.
5. Chrzęszczyk D, Konopka T, Baczyńska D: Wieloczynnikowe modele powstawania zapalenia przyzębia z uwzględnieniem wybranych czynników ryzyka. Dent Med Probl 2014; 51(3): 351-358.
6. Konopka T, Matuszewska A, Chrzęszczyk D, Zawada D: Wskaźnik masy ciała a wybrane periodontologiczne parametry kliniczne. Dent Med Probl 2011; 48(2): 189-197.
7. Deszczyńska K, Piątkiewicz P, Górska R: The effects of overweight and obesity on oral health status in children and adolescents. New Med 2019; 3: 86-95.
8. Lehmann-Kalata AP, Surdacka A, Ciężka-Hsiao E et al.: Kliniczna ocena stanu jamy ustnej oraz właściwości fizycznych i mikrobiologicznych śliny u otyłych pacjentów. Dent Med Probl 2015; 52: 415-423.
9. Amar S, Zhou O, Shaik-Dasthagirsaheb Y, Leeman S: Diet-induced obesity in mice causes changes in immune responses and bone manifested by bacterial challenge. Proc Natl Acad Sci USA 2007; 104(51): 466-471.
10. Goodson JM, Hartman ML, Shi P et al.: The salivary microbiome is altered in the presence of a high salivary glucose concentration. PLoS One 2017; 12(3): e0170437.
11. Borakowska-Siennicka M: Wpływ diety na stan tkanek przyzębia – na podstawie piśmiennictwa. Nowa Stomatol 2012; 3: 130-133.
12. Wąsowski M, Czerwińska E, Marcinowska-Suchowierska E: Otyłość – stan predysponujący do niedoborów witaminy D. Post Nauk Med 2012; 3: 258-264.
13. Cunha KA, Magalhães EI, Loureiro LM et al.: Ingestão de cálcio, níveis sèricos de vitamina D e obesidade infantil: existe associação? [Calcium intake, serum vitamin D and obesity in children: is there an association?]. Rev Paul Pediatr 2015; 33(2): 222?229.
14. Saloom HF, Papageorgiou SN, Carpenter GH, Cobourne MT: Impact of Obesity on Orthodontic Tooth Movement in Adolescents: A Prospective Clinical Cohort Study. J Dent Res 2017; 96(5): 547?554.
15. Ekuni D, Yamamoto T, Koyama R et al.: Relationship between body mass index and periodontitis in young Japanese adults. J Periodontal Res 2008; 43: 417-421.
