Pandemia spowodowana przez koronawirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę zakaźną dróg oddechowych, określaną jako ciężki ostry zespół oddechowy (COVID-19), doprowadziła do niszczycielskich skutków dla zdrowia i gospodarki na całym świecie (1).

Wiek i choroby współistniejące, takie jak otyłość, cukrzyca, choroby układu krążenia, nadciśnienie i choroby płuc, wpływają na przebieg zakażenia (2). Ponad 80% przypadków jest łagodnych, podczas gdy pozostałe wiążą się z ciężką niewydolnością płucną, wstrząsem, uszkodzeniem mięśnia sercowego, niewydolnością serca, zaburzeniami krzepnięcia i niewydolnością nerek (3). Ciężki przebieg choroby jest wynikiem nadmiernej reakcji układu odpornościowego, prowadzącej do uwolnienia wielu cytokin i chemokin, zwanych również burzą cytokin (4, 5). Huang i wsp. podali, że u pacjentów z COVID-19 rozwija się zespół ostrej niewydolności oddechowej, po którym następują anemia, ostre urazy serca i wtórne infekcje (3, 6).

Dopiero w ostatnim czasie udało się kilku firmom farmaceutycznym wdrożyć do praktycznego zastosowania szczepionki, trwają dalsze prace nad ich udoskonalaniem, a także poszukuje się innych środków farmakologicznych zapobiegających infekcjom wirusowym i je leczących. Od sierpnia 2020 roku (oprócz szczepionek) nie zgłoszono jednak żadnej skutecznej procedury leczenia COVID-19 i nie wskazano konkretnego leku zalecanego w terapii. Dostępne są tylko leczenie objawowe i działania zapobiegawcze w celu zmniejszenia rozprzestrzeniania się i nasilenia zakażenia (dystans społeczny, częste mycie rąk, konsekwentne i prawidłowe zasłanianie twarzy w miejscach publicznych), ważna jest też wczesna diagnoza (7, 8). W warunkach klinicznych stosuje się leki przeciw grypie i kortykosteroidy. Do tej pory podejmowano próby terapii antybiotykami (cefalosporyny, azytromycyna, wankomycyna, chinolony, tygecyklina), lekami przeciwwirusowymi (lopinawir, rytonawir, remdesiwir i oseltamiwir) oraz kortykosteroidami (deksametazon i karbapenemy) (9, 10). Kliniczna skuteczność wszystkich tych metod leczenia wymaga jednak dalszego potwierdzenia. Inne strategie terapeutyczne obejmują stosowanie surowicy pobranej od osób po rekonwalescencji, interferonu, terapii przeciwzapalnych i wspomagania respiratorowego.

Z tego względu ostatnio coraz częściej powraca się do wyników wcześniejszych badań dotyczących znaczenia immunomodulacyjnego i działania przeciwwirusowego ziół i składników żywności w odniesieniu do wirusa grypy i koronawirusów (11, 12). Ponieważ nie zostały jeszcze opracowane skuteczne leki na zahamowanie obecnej pandemii, uzasadnione jest promowanie stosowania odpowiedniej diety i preparatów ziołowych jako terapii profilaktycznej przeciwko COVID-19 (13-16). Liczba istniejących doniesień literaturowych niepodważalnie dowodzi, że żywność i zioła mają potencjalne właściwości przeciwwirusowe przeciwko SARS-CoV-2 i mogą zapobiegać COVID-19. Zakłada się, że zioła mogą być stosowane w terapii uzupełniającej w celu zapobiegania infekcjom i wzmacniania odporności oraz jako środki przeciwwirusowe do masek i dezynfekujące do ograniczania przenoszenia aerozoli lub odkażające do dezynfekcji powierzchni (17-19).

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) z zadowoleniem przyjmuje wprowadzane na całym świecie innowacje, w tym zmianę przeznaczenia leków tradycyjnych i opracowywanie nowych terapii w poszukiwaniu potencjalnych metod leczenia COVID-19.