Dawid Luwański1, *Grażyna Jarząbek-Bielecka1, Emilia Warchoł1, Ada Kaczmarek1, Michalina Drejza1, Katarzyna Plagens-Rotman1, Witold Kędzia1, Magdalena Pisarska-Krawczyk2
Holistyczna opieka nad kobietą w czasie pandemii COVID-19 – znaczenie współpracy ginekologa i lekarza rodzinnego
Holistic woman care in the COVID-19 pandemic – the importance of cooperation of a gynecologist and family doctor
1Pracownia Ginekologii Wieku Rozwojowego i Seksuologii, Klinika Ginekologii, Katedra Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
2Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Hipolita Cegielskiego w Gnieźnie
Summary
During the COVID-19 pandemic, in the context of holistic care for women, the cooperation of a gynecologist with a family doctor is particularly important. Deterioration of health, including sexual health, is observed, which may have a potentially long-term negative multidimensional impact on the functioning of women, secondary cycle disorders, also dermatological or dermatological problems. In addition, many women face additional burdens during a pandemic, such as supervising their children while studying at home and working remotely at the same time.
During a pandemic, the practice of a family doctor and gynecologist is observed in female sexual dysfunction, depressive symptoms and fear. Prolonged blockage greatly increases women’s sense of loneliness.
It is important for physicians to pay special attention to such problems as family physicians, gynecologists, sexologists and mental health counselors, as well as violent and abusive partnerships. Any action aimed at developing preventive and intervention measures to mitigate any negative effects of a pandemic is important.
Ludzkość stanęła w obliczu tego samego wroga, nowego koronawirusa SARS-CoV-2. Pandemia stała się powszechnym zjawiskiem, przed którym stoi współczesny świat w dobie globalizacji. W kontekście opieki nad pacjentem jest to także szczególne wyzwanie dla lekarzy rodzinnych, a w kontekście opieki nad kobietą – także dla ginekologów.
W ginekologii jako nauce o kobiecie, także w kontekście pandemii COVID-19, istotne jest holistyczne podejście do opieki nad kobietą, które powinno uwzględniać nie tylko diagnostykę i leczenie, ale też działania promujące zdrowie, w tym zdrowie seksualne.
Analiza piśmiennictwa związanego z problemem pandemii COVID-19, zdrowiem seksualnym kobiet, a także filozofią medycyny oraz obserwacje lekarskie z praktyki ginekologicznej w okresie pandemii wskazują na specyfikę problemów, jakie pojawiły się wraz z nią (1).
Zdrowie według WHO to: stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności. Według tej definicji współczesna koncepcja zdrowia obejmuje zatem aspekty fizyczny, psychiczny, społeczny, duchowy, seksualny i reprodukcyjny. Podkreśla ona, że zdrowie jest wartością pozwalającą jednostce realizować swoje aspiracje oraz aktywnie zmieniać środowisko. Jest ono zatem środkiem do podnoszenia jakości życia i zasobem gwarantującym rozwój.
Obowiązujący w promocji zdrowia paradygmat socjoekologiczny pojmuje zdrowie jako poddającą się zmianom zdolność człowieka do osiągania pełni własnych fizycznych, psychicznych i społecznych możliwości oraz do reagowania na wyzwania otoczenia. Integralną częścią zdrowia rozumianego w sposób holistyczny jest zdrowie seksualne i zależności między nim a pozostałymi.
Zdrowie seksualne to integracja biologicznych, emocjonalnych, intelektualnych i społecznych aspektów życia seksualnego, ważnych dla pozytywnego rozwoju osobowości, komunikacji i miłości.
Pojęcia „promocja zdrowia” po raz pierwszy użył Henry Siegerist w 1945 roku, umieszczając ją jako jeden z czterech filarów medycyny, obok zapobiegania chorobom, leczenia chorób i rehabilitacji. Utożsamiał wówczas promocję zdrowia z szeregiem działań prowadzących do zapewnienia odpowiednich warunków życia, pracy, kształcenia, kultury fizycznej oraz wypoczynku i rekreacji.
Promocja zdrowia to proces umożliwiający jednostkom i grupom społecznym zwiększenie kontroli nad uwarunkowaniami zdrowia w celu poprawy ich stanu zdrowia oraz sprzyjający rozwijaniu zdrowego stylu życia, a także kształtowaniu innych środowiskowych i osobniczych czynników prowadzących do zdrowia.
W praktyce lekarskiej zarówno ginekologicznej, jak i praktyce lekarza rodzinnego wraz z pandemią COVID-19 pojawiły się nowe problemy.
Istotne są holistyczne działania związane z diagnostyką i leczeniem oraz działania profilaktyczne promujące zdrowie zarówno mężczyzn, jak i kobiet (2-9).
Warto w tym miejscu zacytować stanowisko Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące szczepień kobiet ciężarnych przeciwko COVID-19. Należy zdawać sobie sprawę, że kobiety ciężarne należą do grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia ciężkiego przebiegu zakażenia wirusem SARS-CoV-2. To powinno skłaniać do wdrożenia profilaktyki tej choroby w formie szczepień. Nie stwierdza się obecnie zwiększonego ryzyka stosowania szczepień przeciw COVID-19 u kobiet w ciąży w stosunku do pozostałej populacji osób w wieku prokreacyjnym, jak również nie ma danych o szkodliwym działaniu szczepionki na rozwój płodu od momentu zapłodnienia. Niemniej jednak, mając na uwadze niewystarczającą liczbę danych, aby można było oceniać te wyniki zgodnie z kryteriami EBM, należy każdy przypadek szczepień konsultować z lekarzem położnikiem prowadzącym ciążę. Sugerujemy jednak, jeżeli nie ma wskazań do pilnego zaszczepienia kobiety w ciąży, aby powyższą procedurę wykonać po okresie organogenezy.
PTGiP stoi na stanowisku, aby lekarze położnicy przedstawiali kobietom ciężarnym wszelkie merytoryczne informacje nt. szczepień przeciw COVID-19, z uwzględnieniem dwóch rodzajów szczepionek, tj. opartej na technologii mRNA (Pfizer, Moderna) oraz na technologii tzw. wektorowej (AstraZeneca, Johnson & Johnson). Dotychczasowe obserwacje, pozwalające na wyciągnięcie wiarygodnych wniosków, dokonywane są na grupie ciężarnych zaszczepionych głównie w USA, gdzie dominują szczepionki mRNA. Stanowisko ACOG podkreśla, że bezpieczeństwo stosowania obu grup szczepionek u kobiet ciężarnych jest zachowane (przedstawicielem szczepionki z grupy wektorowej w tych opracowaniach była szczepionka firmy Johnson & Johnson). Jednak ze względu na istnienie zdecydowanie większej liczby obserwacji i ocen bezpieczeństwa szczepień kobiet ciężarnych szczepionkami mRNA to one są preferowane do zastosowania w pierwszej kolejności w walce z pandemią COVID-19 u kobiet ciężarnych (9).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Flisiak R, Horban A, Jaroszewicz J et al.: Zalecenia postępowania w zakażeniach SARS-CoV-2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. wersja 31.03.2020.
2. World Health Organization. Global conferences on health promotion – charters, declarations and other documents: Ottawa 1986, Adelaide 1988, Sundsvall 1991, Jakarta 1997, Mexico 2000 and Bangkok 2005. Available at: http://www.who.int/healthpromotion/conferences/en.
3. van den Broucke S: Why health promotion matters to the COVID-19 pandemic, and vice versa. Health Promot Int 2020; 35(2): 181-186.
4. Marquini GV, Martins SB, Oliveira LM et al.: Effects of the COVID-19 Pandemic on Gynecological Health: An Integrative Review. Rev Bras Ginecol Obstet 2022; 44(2): 194-200.
5. Spring H: Health literacy and COVID-19.Health Info Libr J 2020; 37(3): 171-172.
6. Di Ruggiero E, Ardiles P: Health promotion perspectives on COVID-19. Glob Health Promot 2021; 28(1): 3-4.
7. Marquini GV, Martins SB, Oliveira LM et al.: Effects of the COVID-19 Pandemic on Gynecological Health: An Integrative Review. Rev Bras Ginecol Obstet 2022; 44(2): 194-200.
8. Lorent D, Nowak R, Kierzek R et al.: Anti-SARS-CoV-2 antibodies prevalence among healthcare workers in Poland: before and after vaccination. Post Mikrobiol 2021; 60 (supl. 1): 44-45.
9. https://www.ptgin.pl/aktualnosc/stanowisko-ptgip-dotyczace-szczepien-kobiet-ciezarnych-przeciwko-covid19.
10. Turban JL, Keuroghlian AS, Mayer KH: Sexual Health in the SARS-CoV-2 Era Ann Intern Med 2020; 173(5): 387-389.
11. Szuster E, Kostrzewska P, Pawlikowska A et al.: Depressive and sexual disorders during the first and second wave of the COVID-19 pandemic among young Polish women. Int J Environ Res Public Health 2022; 19(3): 1-12.
12. Jarząbek-Bielecka G, Plagens-Rotman K, Mizgier M et al.: Medyczne i humanistyczne zagadnienia związane z psychodermatologią w praktyce lekarza rodzinnego, ginekologa i seksuologa. Medycyna Rodzinna 2020; 3: 96-98.
13. Jarząbek-Bielecka G, Madziar K, Bojanowska K et al.: Zarys problemu cierpienia i bólu w praktyce lekarza rodzinnego. Wybrane aspekty medyczne i humanistyczne również w kontekście pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Medycyna Rodzinna 2020; 1: 22-25.
