Streszczenie
Martwicze zapalenie tkanek twarzoczaszki, znane również jako rak wodny lub noma, jest niszczącą tkanki twarzoczaszki infekcją oportunistyczną. Czynnikami ryzyka są: ubóstwo, niedożywienie, zła higiena jamy ustnej, cukrzyca, nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu, niska waga urodzeniowa, zespół nabytego niedoboru odporności (HIV). Bez odpowiedniego leczenia śmiertelność wynosi 70-90%, zwłaszcza wśród dzieci. Zmiany ewoluują od martwiczego zapalenia dziąseł do rozległej zgorzeli ustno-twarzowej powodującej deformację. Choroba ta była obserwowana w obozie Auschwitz. Od końca maja 1943 do sierpnia 1944 roku SS-Hauptsturmführer dr Josef Mengele, pełniący funkcję naczelnego lekarza w tzw. obozie cygańskim, prowadził na zlecenie Instytutu Badań Antropologicznych i Biologiczno-Rasowych Instytutu Cesarza Wilhelma w Dahlem badania antropologiczne różnych grup rasowych, głównie Sinti i Romów, a także bliźniąt, zwłaszcza bliźniąt jednojajowych, oraz mało wówczas znanej choroby raka wodnego. Chorowały na nią głównie dzieci i młodzież. Mengele rozpoczął zbrodnicze doświadczenia nad jej przyczynami i ewentualnym leczeniem. Wobec tragicznych warunków życia w obozie większość pacjentów z nomą zmarła. Badania trwały od jesieni 1943 do czerwca 1944 roku, czyli do czasu likwidacji szpitala w obozie romskim. Ostatecznie w komorach gazowych Auschwitz zginęło 5 tys. jeńców romskich, a pozostałych Romów wysłano do innych obozów koncentracyjnych.

Summary
Necrotizing facial tissue also known as water cancer or noma is a devastating opportunistic infection which destroys the tissues of the face. The risk factors are poverty, malnutrition, poor oral hygiene, diabetes, alcohol abuse and smoking, low birth weight, Acquired Immune Deficiency Syndrome (HIV). Without appropriate treatment, the mortality rate from noma is 70-90% especially among children. It evolves from a necrotizing gingivostomatitis to widespread orofacial gangrene causing deformation. From the end of May 1943 to August 1944, SS-Hauptsturmführer Dr. Josef Mengele held the post of head physician in the „Gypsy camp” in Auschwitz. At the behest of the Institute for Anthropological and Biological-Race Research at the Kaiser Wilhelm Institute in Dahlem, he undertook anthropological studies of various racial groups, mostly Sinti and Roma and also of twins, especially identical twins. A disease known as water cancer, appeared in the Zigeunerlager. Previously unknown among prisoners, it attacked children and young people especially. Mengele began experiments on its causes and treatment. Most of the noma patients died. The research lasted from autumn 1943 to June 1944, i.e. until the dissolution of the hospital in the Romani camp, which was closed down soon afterwards. Five thousand Romani prisoners were killed in the gas chambers and the remaining Romani were sent to other concentration camps.