*Monika Jędra, Agnieszka Szostak
Powikłane zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u 4-letniego chłopca – opis przypadku
Acute rhinosinusitis with complications in a 4-year-old boy – case report
Oddział Pediatryczny, Warszawski Szpital dla Dzieci
Kierownik Oddziału: dr n. med. Agnieszka Wypych
Summary
The reported case presents a 4-year-old boy hospitalized in the Paediatric Ward of the Warsaw Hospital for Children, diagnosed with acute rhinosinusitis accompanied by eyelid oedema and orbital cellulitis.
Complications occurred after a relatively short period of illness. During hospital treatment a broad spectrum of antibiotics was included to improve the patient’s condition.
Acute rhinosinusitis is a common childhood disease. Symptoms tend to subside following the application of symptomatic treatment conducted in an outpatient setting.
A small number of cases is characterized by complications such as eyelid oedema, orbital cellulitis, orbital abscess or intracranial complications, which may prove hazardous to the health or life of a patient.
Watchfulness and mindfulness of complications facilitate the diagnosis and implementation of appropriate treatment.
Opis przypadku
Czteroletni chłopiec został przyjęty na Oddział Pediatryczny z powodu gorączki z towarzyszącym obrzękiem tkanek miękkich prawego oczodołu.
W wywiadzie: na tydzień przed zgłoszeniem do szpitala chłopiec miał stan podgorączkowy (temp. 37,8°C) oraz nieżyt nosa utrzymujący się do dnia zgłoszenia.
W dniu poprzedzającym hospitalizację zaobserwowano niewielki obrzęk prawej powieki górnej i dolnej, bez cech ropnego zapalenia spojówek, chłopiec był w stanie swobodnie otwierać oczy. Był osłabiony, senny, apatyczny, nie miał apetytu. Konsultowany pediatrycznie podczas teleporady, zalecono krople do oczu z tobramycyną.
W dniu zgłoszenia do Szpitala objawy uległy nasileniu. Pojawił się większy obrzęk oraz zaczerwienienie powiek, pacjent nie mógł samodzielnie otworzyć oka, utrzymywało się osłabienie. W godzinach wieczornych zaczął gorączkować do 38,4°C. Bez innych dolegliwości.
W wywiadzie osobniczym: dziecko ur. z CI, PSN, w 40. hbd, z ur. m.c. 4000 g, ocenione na 10 pkt w skali Apgar, okres okołoporodowy był niepowikłany. Brak szczepień w 1. d.ż., poza tym szczepienia zgodnie z PSO. Chłopiec nie pozostawał pod opieką poradni specjalistycznych. Leków na stałe nie przyjmował. Alergii nie stwierdzono. Nie był wcześniej hospitalizowany.
Przy przyjęciu na Oddział pacjent był w stanie ogólnym dobrym. W badaniu przedmiotowym zwracało uwagę: obrzęk i zaczerwienienie powieki górnej oraz dolnej prawego oka oraz obrzęk nasady nosa. Dziecko nie otwierało samodzielnie oka. Po rozszerzeniu powiek oko było prawidłowo ruchome, spojówki niezaczerwienione, bez wydzieliny ropnej. W oku lewym spojówki były różowe, bez wydzieliny. Źrenice obustronnie prawidłowo reagowały na światło. Ponadto w badaniu z odchyleń stwierdzono surowiczy nieżyt nosa i zapalenie gardła.
Z uwagi na odchylenia w badaniu przedmiotowym wysunięto podejrzenie zapalenia sitowia. Wykonano TK zatok obocznych nosa bez wzmocnienia kontrastowego. W badaniu uwidoczniono całkowite zacienienie zatok sitowych, klinowych i szczękowych po obu stronach; pogrubienie małżowiny nosowej dolnej i środkowej prawej, niedrożne kompleksy ujściowo-przewodowe. Ponadto w badaniu opisano niewielkie zgrubienia śluzówki w lewej jamie bębenkowej, masywne w komórkach powietrznych lewego wyrostka sutkowatego; niewielki wytrzeszcz prawej gałki ocznej oraz obrzęk tkanek miękkich oczodołu prawego przy ścianie przyśrodkowej i dolnej oczodołu – miejscami przy ścianie przyśrodkowej do 7 mm, obrzęk tkanek miękkich powieki oka prawego oraz tkanek miękkich okolicy nasady nosa.
W badaniach krwi stwierdzono wysokie parametry stanu zapalnego: CRP 15,68 mg/dl (N: < 5), WBC 27 tys./ul, PCT 0,6 ng/ml. Poza tym RBC 4,42 mln/ul, Hgb 11,8 g/dl, Hct 4,4%, PLT 658 tys./ul. Posiewy krwi były jałowe. Test RT PCR w kierunku zakażenia koronawirusem był ujemny (tab. 1).
Tab. 1. Wyniki badań laboratoryjnych
| Parametr laboratoryjny | I doba hospitalizacji | Kontrolne wyniki badań | Jednostka |
| Leukocyty (WBC) | 27,21 | 9,56 | 109/L |
| Neutrofile (NEUT) | 20,19 | 6,95 | 109/L |
| Limfocyty (LYMPH) | 3,11 | 1,51 | 109/L |
| Monocyty (MONO) | 3,39 | 0,91 | 109/L |
| Eozynocyty (EOZ) | 0,08 | 0,02 | 109/L |
| Bazocyty (BASO) | 0,07 | 0,05 | 109/L |
| Erytrocyty (RBC) | 4,24 | 4,01 | 1012/L |
| Hemoglobina (HGB) | 11,8 | 11,1 | g/dL |
| Hematokryt (HCT) | 34,4 | 32,5 | % |
| Średnia obj. krwinki czerwonej (MCV) | 81,2 | 81,1 | fL |
| Liczba płytek krwi (PLT) | 658 | 691 | 109/L |
| Prokalcytonina (PCT) | 0,61 | – | ng/mL |
| Białko C-reaktywne (CRP) | 15,68 | 3,16 | mg/dL |
W trakcie hospitalizacji na Oddziale pacjent był konsultowany laryngologicznie oraz okulistycznie. W badaniach stwierdzono: znaczny obrzęk śluzówki nosa, obrzęk i zaczerwienienie powieki górnej i dolnej oka prawego, niewielki obrzęk przyśrodkowej ściany oczodołu oraz nad zatoką szczękową prawą, bez palpacyjnie badalnego ropnia, chłopiec spontanicznie nie otwierał oka, przy rozchyleniu powiek gałka oczna była ruchoma, spojówki przekrwione, źrenica reagowała na światło. Dno oczu: tarcze n. II o granicach wyraźnych, zagłębienia fizjologicznie zaznaczone, siatkówki różowe, naczynia trudne do oceny (ryc. 1).
Ryc. 1. Pacjent w dniu przyjęcia na Oddział
W leczeniu zastosowano szerokospektralną antybiotykoterapię cefalosporyną III generacji oraz klindamycyną. Podawano także Dexaven dożylnie w stopniowo redukowanych dawkach, krople z ksylometazoliną do nosa oraz krople z norfloksacyną do oczu.
Antybiotykoterapię stosowano przez 10 dni. W wyniku leczenia uzyskano poprawę kliniczną – ustąpienie objawów oraz obniżenie wykładników stanu zapalnego (ryc. 2, 3). Chłopca w stanie ogólnym dobrym wypisano do domu.
Ryc. 2. Druga doba antybiotykoterapii
Ryc. 3. Pacjent w 6. dobie antybiotykoterapii
Dyskusja
Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych obejmuje błonę śluzową nosa i co najmniej jednej z zatok przynosowych. Ma ono nagły początek, trwa do 12 tygodni, a w wyniku właściwie zastosowanego leczenia jego objawy w większości przypadków całkowicie ustępują (1, 2). Występuje stosunkowo często, dotyka 6-15% populacji (3), z największą zachorowalnością w miesiącach zimowych (4).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Hryniewicz W, Albrecht P, Radzikowski A: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2016. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków (online) 2016; htpp://antybiotki.edu.pl/pdf/Rekomendacje2016.pdf.
2. KinisV, Ozbay M, Bakir S et al.: Management of Orbital Complications of Sinusitis in Pediatric Patient. J Craniofac Surg 2013; 24: 1706-1710.
3. Wachnicka-Bąk A, Lipińska-Opałka A, Będzichowska A et al.: Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych. Pediatr Med Rodz 2014; 10(1): 25-31.
4. Felbel-Tyszkowska M: Zapalenie tkanek miękkich oczodołu. Przegląd Okulistyczny 2012; 2(46): 1-3.
5. Grochowski T: Ostre zapalenie błony śluzowej i zatok przynosowych. [W:] Buda P, Grenada R (red.): Poradnik Dyżuranta Pediatria. Wyd. II. Media-Press Sp. z o.o., Warszawa 2021: 391-394.
6. Zawadzka-Głos L: Ostre zapalenie zatok przynosowych. [W:] Kawalec W, Grenda R, Kulus M (red.): Pediatria II. Wyd. II. PZWL, Warszawa 2020: 1272-1273.
7. Oleniacz T: Rola antybiotyków w leczeniu ostrego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Forum Zakażeń 2016; 7(3): 151-157.
8. Szymańska P: Ostre i przewlekłe zapalenie zatok przynosowych. [W:] Dobrzańska A, Obrycki Ł, Socha P (red.): Pediatria w praktyce lekarza POZ. Wyd. I. Media-Press Sp. z o.o., Warszawa 2022: 2013-2019.
9. Welkoborsky HJ, Pitz S, Grass S et al.: Sinogenic Orbital Complications. Dtsch Arztebl Int 2022; 119: 31-37.
10. Mierzwiński J, Mierzwińska P, Haber K: Zapalenie zatok przynosowych u dzieci w świetle wytycznych EPOS 2020. Magazyn Otorynolaryngologiczny 2021; 78(XX): 44-58.
11. Leung AKC, Kellner JD: Acute Sinusitis in Children: Diagnosis and Management. J Pediatr Health Care 2004; 18: 72-76.
