*Paweł Wachowiak1, Konrad Olszewski1, Aleksandra Kudrymska2, Lidia Zwierzyńska3
Ameloblastic fibroodontoma – opis przypadku z przeglądem piśmiennictwa
Ameloblastic fibroodontoma ? a case report with literature review
1Oddział Kliniczny Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Kierownik Oddziału: dr. n. med. Robert Kowalczyk
2Zakład Patomorfologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny Nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Elżbieta Urasińska
3SochaClinic Centrum Stomatologiczne i Szkoleniowe, Szczecin
Kierownik Centrum: dr. n. med. Jolanta Nowakowska-Socha
Streszczenie
Zmiany wchodzące w skład guzów zębopochodnych są grupą niezwykle heterogenną, często o podobnym obrazie klinicznym, a nawet histopatologicznym. Diagnostyka na poziomie mikroskopowym jest bardzo trudna i odgrywa główną rolę w postawieniu ostatecznego rozpoznania, co w konsekwencji decyduje o postępowaniu leczniczym.
Przedstawiamy przypadek niespełna czteroletniego chłopca, który zgłosił się do Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej SPSK-1 w Szczecinie w 2019 roku z powodu wcześniejszego urazu twarzy. Opiekunów zaniepokoiła asymetria policzków. W badaniu klinicznym stwierdzono rozdęcie szczęki prawej oraz patologiczną ruchomość zęba 55. W badaniu tomografii komputerowej z kontrastem stwierdzono rozdęcie kości szczęki prawej, z obecnością struktur cieniujących wewnątrz zmiany. Zmiana została operacyjnie usunięta w całości. Badanie kliniczne i histopatologiczne wskazało na zmianę o typie ameloblastic fibrodontoma. Cechy histologiczne guza jednoznacznie nie pozwalały na klasyfikację guza jako ameloblastic fibroma ani complex odontoma. W trzyletnim okresie obserwacji nie stwierdzono wznowy.
Opisywany przypadek wskazuje na fakt, że mimo braku uwzględnienia AFO w aktualnej klasyfikacji WHO, nadal w praktyce klinicznej możemy spotkać zmiany o tym charakterze.
Summary
Lesions included in odontogenic tumor group are an extremely heterogeneous group, associating similar clinical and histopathological picture. Microscopic diagnostics provides major contribution to the final diagnosis. Its output determines the therapeutic procedure.
We present the case of an almost four-year-old boy who was reffered to the Maxillofacial Surgery Department SPSK-1 in Szczecin in 2019, due to earlier facial injury. The caregivers were concerned about the asymmetry of the cheeks. In a clinical examiniation distention of the right maxilla and pathological mobility of tooth 55 were found. During the examination, computed tomography with contrast revealed distention of the right jaw bone, with the presence of shading structures inside the lesion. Whole lesion was removed during surgery. Clinical and histopathological examination indicated an ameloblastic fibroodontoma. The histological features of the tumor did not allow clearly for tumor classification as ameloblastic fibroma or complex odontoma. During the three-year follow-up period, no recurrence symptoms were found.
The described case indicates that despite the fact that AFO is not included in the current
WHO classification, we can still encounter changes of this nature in clinical practice.
Wstęp
Zgodnie z trzecią edycją klasyfikacji WHO guzów głowy i szyi z 2005 roku guz zębopochodny AFO ? ameloblastic fibroodontoma ? zaliczany był do guzów zębopochodnych łagodnych o pochodzeniu nabłonkowym i mezenchymalnym. Posiadał histologiczne cechy ameloblastic fibroma w połączeniu z obecnością szkliwa i zębiny. Literatura medyczna określała go jako zmianę wolno rosnącą, niebolesną, z tendencją do rozprężającego wzrostu, bez naciekania okolicznych tkanek, niewykazującą skłonności do nawrotów. Szczyt występowania zmiany opisywany był na 1. i 2. dekadę życia (1). Czwarta edycja klasyfikacji WHO z 2017 roku (2) oraz piąta (3) z 2022 roku nie uwzględniają AFO, wskazując brak wystarczających dowodów na istnienie jej jako odrębnej jednostki chorobowej. Według powyższych aktualizacji guzy o charakterze ameloblastic fibroma, które zawierają tkanki twarde zęba, różnicują się w kierunku zębiaka złożonego ? complex odontoma.
Opis przypadku
Do Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej w sierpniu 2019 roku zgłosił się chłopiec w wieku 3 lat 10 miesięcy, po urazie twarzy, do którego doszło 2 dni wcześniej, w wyniku upadku z wysokości własnego ciała. Opiekunkę pacjenta zaniepokoiła asymetria policzków. Dziecko według wywiadu wcześniej nie było leczone stomatologicznie. Wywiad w kierunku wcześniejszych guzów zębopochodnych u chłopca i jego rodziny ? ujemny. W badaniu klinicznym zaobserwowano u pacjenta zewnątrzustnie asymetrię twarzy pod postacią wygórowania prawego policzka (ryc. 1), natomiast wewnątrzustnie patologiczną ruchomość zęba 55, rozdęcie kości wyrostka zębodołowego szczęki prawej (ryc. 2), wyczuwalne palpacyjnie od strony sklepienia przedsionka jamy ustnej i podniebienia po stronie prawej.
Ryc. 1. Obraz zewnątrzustny przedoperacyjny
Ryc. 2. Obraz przedoperacyjny, stan po pobraniu wycinka, przed leczeniem radykalnym
W dniu zgłoszenia się pacjenta do tutejszej kliniki wykonano tomografię komputerową twarzoczaszki z kontrastem (CECT), w której potwierdzono obecność wstępnie rozpoznanego klinicznie guza prawej szczęki (ryc. 3). W badaniu obrazowym uwidoczniono rozdęcie kości szczęki prawej z obecnością struktur cieniujących wewnątrz zmiany oraz zawiązkiem zęba stałego.
Ryc. 3. CECT przedzabiegowe
Wykonano biopsję wycinkową. Preparat umieszczono w 10% roztworze formaliny. W badaniu mikroskopowym stwierdzono guz złożony z trzech komponentów: mezenchymalnego przypominającego strukturę brodawki zębowej, nabłonkowego o morfologii wczesnego stadium narządu szkliwotwórczego oraz twardych elementów zębiny i szkliwa. Komórki bez cech polimorfizmu oraz figur podziału.
W badaniu immunohistochemicznym nie wykazano ekspresji BRAF600V (ryc. 4 i 5).
Ryc. 4. Preparat histologiczny ? wycinek
Ryc. 5. Preparat histologiczny ? wycinek 2
Cechy morfologiczne guza odpowiadały rozpoznaniu szkliwiakowego włókniakozębiaka (ameloblastic fibroodontoma). Po analizie histopatologicznej wycinków postawiono wstępne rozpoznanie AFO ? ameloblastic fibroodontoma. Analiza histopatologiczna wykluczyła możliwość jednoznacznej klasyfikacji zmiany jako ameloblastic fibroma lub complex odontoma.
Po uzyskaniu wyniku powyższego badania wykonano zabieg operacyjny doszczętnego wyłuszczenia zmiany z pozostawieniem klinicznie niezmienionych ścian kostnych wokół zmiany wraz z usunięciem zęba 55. W badaniu histopatologicznym pooperacyjnym stwierdzono utkanie zmiany jak w pierwszym wycinku (ryc. 6).
Ryc. 6. Preparat histologiczny ? pooperacyjny
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Kaczmarzyk T, Stypułkowska J, Tomaszewska R, Czopek J: Nowotwory zębopochodne i guzy nowotworopodobne kości szczękowych. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 2009: 97-114.
2. Kaczmarzyk T, Stypułkowska J, Tomaszewska R: Update of the WHO classification of odontogenic and maxillofacial bone tumours. J Stomatol 2017; 70(5): 484-506.
3. WHO Classification of Tumours Editorial Board. Head and neck tumours. Lyon (France): International Agency for Research on Cancer; forthcoming. (WHO classification of tumours series, 5th ed.; vol. 9., 2024; https://publications.iarc.fr.
4. Howell RM, Burkes EJ Jr: Malignant transformation of ameloblastic fibro-odontoma to ameloblastic fibrosarcoma. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1977; 43(3): 391-401.
5. Gnepp DR, Bishop JA: Gnepp’s Diagnostic Surgical Pathology of the Head and Neck. Elsevier 2021.
6. Campisi P, Forte V, Ngan B-Y, Taylor G: Pediatric Head and Neck Textbook Pathology, Surgery and Imaging. Springer Nature, Switzerland A&G 2021.
7. de Souza Tolentino E, Centurion BS, Lima MC et al.: Ameloblastic fibro-odontoma: a diagnostic challenge. Int J Dent 2010; 2010: 104630.
8. Kumar SLK, Manuel S, Khalam SA et al.: Ameloblastic fibro-odontoma. Int J Surg Case Rep 2014; 5(12): 1142-1144.
9. Ribeiro CM, Santos TT, de Castro SR et al.: Extensive Mandibular Ameloblastic Fibro-Odontoma. J Craniofac Surg 2016; 27(6): e563-565.
10. Sanjai K, Reddy LP, Roopavathi K, Muniswamy HK: Ameloblastic Fibro-Odontoma: A Journey of Progression? J Oral Maxillofac Pathol 2022; 26(Suppl. 1): S40-S45.
11. Karolewski G: Ameloblastic Fibro-Odontoma. A case report in a 12-year-old child. Mag Stomatol 2020; 6: 40-42.
12. Goel M, Qamar A, Daftary M et al.: Ameloblastic fibro-odontoma in the posterior mandible: A case report. Med Int (Lond) 2023; 3(6): 63.