Streszczenie
Większość leków stosowanych obecnie w terapii osteoporozy wykazuje działanie przeciwresorpcyjne, tzn. spowalnia utratę masy kostnej poprzez hamowanie resorpcji kostnej. Stanowią one idealne leczenie w celu zapobiegania postępowi osteoporozy, wykazują jednak ograniczoną przydatność, kiedy choroba jest zaawansowana, a architektura kości uszkodzona. Redukcja ryzyka złamań, uzyskiwana w trakcie leczenia antyresorpcyjnego, jest dla chorych z ciężką osteoporozą niewystarczająca, aby powstrzymać postępujący spadek jakości ich życia i rosnące zagrożenie przedwczesnym zgonem. Działanie otrzymywanego w technologii inżynierii genetycznej analogu PTH, rekombinowanego N-końcowego fragmentu 1-34 ludzkiego parathormonu (teriparatide; 1-34 rhPTH) wyraża się nasileniem obrotu kostnego i promuje tworzenie nowej kości poprzez stymulowanie aktywności osteoblastów w większym stopniu, niż aktywności osteoklastów. Badania kliniczne wykazały, że leczenie teriparatide skutecznie zapobiega wszystkim typom złamań osteoporotycznych u kobiet po menopauzie z osteoporozą. Zarówno przyrosty BMD, jak i skuteczność przeciwzłamaniowa teriparatidu są znacznie większe, niż osiągane przez ten sam okres stosowania jakiegokolwiek leku antyresorpcyjnego. Względnie krótkotrwałe leczenie teriparatide (18-24 miesiące) powinno być następnie kontynuowane leczeniem antyresorpcyjnym, zapobiegającym ubytkowi masy kostnej po odstawieniu teriparatide. Ranelinian strontu jest pierwszym lekiem przeciwosteoporotycznym, o unikalnym mechanizmie działania na tkankę kostną, charakteryzującym się jednoczasowym hamowaniem resorpcji kostnej i pobudzaniem kościotworzenia. Prowadzi to w konsekwencji do rozszczepienie cyklu remodelingu kostnego i dodatniego bilansu kostnego. Skuteczność przeciwzłamaniową ranelinianu strontu u kobiet po menopauzie potwierdzono w dwóch międzynarodowych, randomizowanych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych SOTI i TROPOS, dokumentując ją niezależnie od ciężkości osteoporozy (z wcześniejszymi złamaniami kręgów lub bez), lokalizacji (kręgosłup, biodro), czy wieku chorych (chorych tym u pacjentek po 80 roku życia). Po trzech latach leczenia ranelinianem strontu (2,0 g/d doustnie) uzyskano redukcję ryzyka względnego złamań kręgów o 41%, złamań pozakręgowych o 16% i złamań biodra o 36%. Ponadto udowodniono utrzymywanie się skuteczności w zapobieganiu złamaniom kręgów i złamaniom pozakręgowym w okresie pięcioletniej terapii. Leczenie ranelinianem strontu powoduje również znamienną poprawę wskaźników jakości życia pacjentek z osteoporozą.

Summary
All contemporary osteoporosis treatment agents act primarily by inhibiting bone resorption. Calcium, estrogen, calcitonin, the bisphosphonates, and the SERMs are thus described as „antiresorptive” agents. Through the operation of an unidentified coupling process, a treatment-induced decrease in bone resorption is followed by a decrease in bone formation, thus restricting the net increase in bone mass to a filling of the resorption cavities (the so-called „remodeling space”) already present in bone at the time treatment is initiated. However, clinical effect of antiresorptives, fracture risk reduction, seems to be not sufficient for patients with advanced osteoporosis. Teriparatide, amino-terminal recombinant human PTH (1-34), is the anabolic agent that is developed as a therapy for osteoporosis, with proven antifracture efficacy. In postmenopausal osteoporotic women treated with daily 20 mcg subcutaneous injections of rhPTH(1-34) for 18 months, spinal BMD increased approximately 10%, hip BMD increased by roughly 3% and more importantly, vertebral fracture risk was reduced by 65% and nonvertebral fracture risk by some 53% – larger than expected with any antiresorptive therapy. An increased bone density seen with relatively short – term treatment (18-24 months) with teriparatide may be maintained with further antiresorptive therapy. Strontium ranelate is the first antiosteoporotic agent with a dual mode of action, resulting in a simultaneous increase in bone formation and decrease in bone resorption. This dual action rebalances bone turnover in favor of the formation of new bone. Two international, randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trials, SOTI and TROPOS confirmed the antifracture effectiveness of strontium ranelate whatever the severity of the disease (with – or without previous vertebral fractures), whatever the site (vertebra, hip) and whatever the age (including patients aged 80 and above). After 3 years of treatment, strontium ranelate 2.0 g/d orally resulted in 41% reduction in relative risk of new vertebral fracture and 16% reduction in relative risk of nonvertebral fractures in all osteoporotic postmenopausal women and 36% reduction in relative risk of hip fractures in osteoporotic patients aged 74 years and more. Moreover, sustained reduction in vertebral and non-vertebral fratures up to five years of the strontium ranelate treatment was documented. Strontium ranelate also significantly improved patients´ quality of life.