Ostatnie lata cechuje stałe dążenie do obniżenia kosztów leczenia. Jeżeli działaniom tym będzie towarzyszyła troska o zachowanie odpowiedniego poziomu udzielanych świadczeń, to bez wątpienia jesteśmy na dobrej drodze, często bowiem nierozważne oszczędności mogą prowadzić wręcz do wzrostu kosztów leczenia z powodu dodatkowego obciążenia kosztami leczenia powikłań, czy przedłużonego pobytu pacjenta w szpitalu (1). Choć koszty leków anestetycznych stanowią mniej niż 10% ogólnych kosztów hospitalizacji (1), każda możliwość ich obniżenia warta jest rozważenia. Najprostszym sposobem oszczędności związanych ze znieczuleniem ogólnym jest zmniejszenie dopływu świeżych gazów. Niestety znieczulenie ogólne z przepływami poniżej 1 l/min stosuje w Polsce mniej niż 20% anestezjologów¹⁾. Bez wątpienia w wielu przypadkach ograniczeniem jest niedostateczne wyposażenie, ale równie często przyzwyczajenie i ograniczona świadomość lekarzy w zakresie farmakoekonomii.

Celem pracy jest teoretyczne porównanie kosztów podtrzymania znieczulenia przy użyciu czterech anestetyków wziewnych (halotanu, izofluranu, sewofluranu i desfluranu) podawanych w stężeniu 1 MAC w mieszaninie zawierającej 40% O₂ i 60% H₂O w zależności od stosowanych parametrów przepływu gazów (6 l/min, 2 l/min, 1 l/min). Pominięto koszty związane z indukcją znieczulenia oraz zwiotczeniem mięśni, zakładając, że nie różnią się one w zależności od wybranego środka do podtrzymania znieczulenia.

Przyjmując, że z 1 ml środka w temp. 20°C otrzymujemy odpowiednio: 227 ml par halotanu, 195 ml par isofluranu, 183 ml par sewofluranu, 215 ml par desfluranu²⁾ oraz ceny zakupu odpowiednio: O₂ 6,47 zł za m³; N₂O 121,31 zł za butlę 7 kg (tj. ok. 3500 l gazu)³⁾; halotanu (Narcotan, Leciva, Czechy) 140 zł za flakon 250 ml; izofluranu (Forane, AbbottLaboratories, Wielka Brytania) 640 zł za flakon 100 ml; sewofluranu (Sevoflurane, Abbott Laboratories, Wielka Brytania) 1022 zł za flakon 250 ml i desfluranu (Suprane, Baxter) 718 zł za flakon 240 ml; wykonano wyliczenia wg wzoru:

Ze względu na małe objętości zużywanych środków, zwłaszcza przy niskich przepływach, wyliczenia prowadzono, zakładając podtrzymanie znieczulenia przez 60 minut; ostateczny koszt podano jednak dla 1 minuty znieczulenia. Wyniki podano w tabelach I, II, III.

Najtańszym okazało się znieczulenie z zastosowaniem halotanu, który zapewne z powodu najniższej ceny zakupu, jest najpowszechniej stosowanym anestetykiem w Polsce¹. Jednak pomimo niskiej ceny, halotan znajduje coraz mniejsze zastosowanie we współczesnej anestezjologii przede wszystkim z powodu niekorzystnych cech farmakologicznych. Nowoczesne anestetyki zapewniają bowiem znaczną stabilność hemodynamiczną, ryzyko zaburzeń rytmu serca jest niewielkie, możliwym jest, w razie potrzeby, wielokrotne powtarzanie anestezji, a początkowe doniesienia o ryzyku nefrotoksyczności sewofluranu, zwłaszcza przy znieczuleniach z niskim przepływem gazów, nie potwierdziły się w szeregu badań klinicznych [2, 3]. Warto także zwrócić uwagę na zbliżone koszty podtrzymania znieczulenia isofluranem lub sewofluranem przy przepływie 1 l/min i halotanem przy przepływie 6 l/min.

Zastosowanie niskich przepływów umożliwia tak znaczne ograniczenie zużycia gazów, że nowoczesne anestetyki stają się rozwiązaniem ekonomicznie akceptowanym. Środki te, a szczególnie sewofluran i desfluran, umożliwiają łatwe sterowanie głębokością znieczulenia i szybki powrót sprawności psychofizycznej [4, 5], co przy obecnych trendach w chirurgii ma kluczowe znaczenie, przyczyniając się do zmniejszenia zapotrzebowania na inne leki, skracając czas pobytu w sali pooperacyjnej, a więc w ogólnym rozrachunku zmniejszając koszty hospitalizacji.