© Borgis - Nowa Medycyna s1/2007, s. 4-7
*Joanna Świderska
Znaczenie diagnostyki zakażeń wirusem HPV w profilaktyce raka szyjki macicy
Importance of the diagnosis of HPV infections in the prevention of cervical cancer
Nucleagena – Laboratorium Diagnostyki Molekularnej w Warszawie
Streszczenie
Human Papilloma Virus, HPV, belongs to the Papoviridae family and is known to be the most common cause of genital infections. Till present, are identified more than 100 genotypes of this virus, which have also been shown to be host-specific. According to the actual data, HPV infection is the most important risk factor leading to the development of Cervical Intraepithelial Neoplasia (CIN) and cervical cancer. The latest studies, that used PCR as detection method, showed that HPV DNA is present in more than 90% invasive cervical carcinomas, and found out that there are several types of Papillomavirus directly implicated in the initiation of carcinogenesis.
World-wide epidemiological studies have shown that cervical cancer is, after breast cancer, the second most common malignant tumor in women. In Poland over 6500 new cases of this disease are diagnosed every year. .
The most effective method for the diagnosis of a HPV infection is the detection of viral DNA by PCR (Polymerase Chain Reaction) and its variant, real-time PCR. This novel and developing technique allows a precise quantification of the genetic material present in a tested sample with highest accuracy than other diagnostic tests available.
In this article, we summarized the conclusions of the studies concerning HPV and cervical cancer, published till now.
Wirus HPV i epidemiologia
Wirus HPV (z ang. Human Papillomavirus) to ludzki wirus brodawczaka, odgrywający bardzo istotną rolę w powstawaniu raka szyjki macicy. Wirus ten atakuje głównie tkankę skórną i odbytowo-płciową. Wywołuje infekcję średnio u 15% narażonych osób w różnym stopniu w zależności od wieku i innych demograficznych uwarunkowań (1).
Obecnie znanych jest ponad 100 typów wirusa HPV, z czego ponad 40 typów przekazywanych jest drogą płciową. Wirusy tej grupy możemy podzielić na dwie grupy:
– wirusy nisko onkogenne (HPV 6, 11, 42, 43, 44),
– wirusy wysoko onkogenne (HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 46, 51, 52, 56, 58, 67) (2, 3).
Typy wirusa o niskim potencjale onkogennym odpowiedzialne są za powstawanie łagodnych zmian określanych jako kłykciny kończyste bądź brodawki, zaś inne typy HPV obdarzone wysokim potencjałem onkogennym znajdowane są głównie w komórkach raka szyjki macicy (ponad 90%) (4-6).
Z danych statystycznych wynika, że ok. 75% aktywnych seksualnie kobiet na pewnym etapie swojego życia ulega zakażeniu wirusem HPV. U 80%przypadków wirus zwykle ustępuje samoistnie po kilku miesiącach, jednak forma przewlekła zakażenia dotyczy 20% kobiet. Pośród tej grupy zakażenie wywołane wirusem HPV, siedmiokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy (7-9).
Szczyt wykrywalności zakażenia HPV występuje pomiędzy 15 a 25 rokiem życia. Następnie, wraz z wiekiem, obserwuje się stały spadek częstości występowania infekcji HPV. Największa wykrywalność raka szyjki macicy notowana jest u kobiet w wieku 40-55 lat (10). W Polsce rak szyjki macicy jest drugim, co do częstości, nowotworem występującym u kobiet, a wyniki leczenia są złe ze względu na wykrywanie głównie zaawansowanych postaci raka. Według danych z piśmiennictwa 80% nowych zachorowań na raka szyjki macicy dotyczy krajów rozwijających się. Polska ma najwyższe współczynniki zachorowalności i umieralności na raka szyjki macicy ze wszystkich państw stowarzyszonych w Unii Europejskiej. Sytuacja epidemiologiczna, dotycząca występowania raka szyjki macicy w Polsce, stawia nasz kraj na równi z państwami trzeciego świata (11).
Do czynników ryzyka rozwoju raka szyjki macicy zaliczamy: (12, 13).
Czynniki główne to:
– zakażenia HPV typem 16/18 i innymi typami onkogennymi,
– wiek,
– wczesne rozpoczęcie współżycia,
– duża liczba partnerów płciowych,
– duża liczba porodów,
– palenie papierosów,
– niski status socjo-ekonomiczny,
– zmiany dysplastyczne określane jako CIN2 lub CIN3.
Czynniki prawdopodobne to:
– wieloletnie stosowanie hormonalnych leków antykoncepcyjnych,
– dieta uboga w antyoksydanty,
– zakażenie HIV,
– częste stany zapalne pochwy wywołane przez bakterie Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrhoeae.
Jak można się zarazić wirusem HPV
Do przeniesienia zakażenia najczęściej dochodzi podczas kontaktów seksualnych (genitalno-genitalnych, oralno-genitalnych i analno-genitalnych). W przypadku, gdy zmiany wywołane przez HPV zlokalizowane są na zewnętrznych narządach płciowych (na prąciu, sromie), istnieje możliwość przeniesienia zakażenia przez bieliznę, ręcznik, ale są to bardzo rzadkie sytuacje.
Udowodniono, że zakażenie jest także możliwe w czasie ciąży (podczas przechodzenia płodu przez drogi rodne matki zakażonej wirusem HPV). Dziecko może mieć objawy choroby już w wieku kilku miesięcy albo dopiero po 10 latach lub więcej od urodzenia. Szacuje się jednak, że ryzyko wystąpienia brodawczakowatości układu oddechowego u dziecka urodzonego z matki zakażonej HPV wynosi 1 na kilkaset ekspozycji (14) Matka, która ma zmiany wywołane przez HPV, jeśli nie przestrzega higieny, może przenieść zakażenie poprzez palce rąk na skórę lub błony śluzowe dziecka (15).
Jakie są objawy zakażenia HPV
Zakażenie wirusem HPV błon śluzowych może przebiegać w postaci utajonej (bezobjawowej), subklinicznej i klinicznej. Manifestacją kliniczną zakażenia są widoczne gołym okiem brodawki, natomiast infekcja utajona jest możliwa do wykrycia jedynie po wykonaniu testu na obecność DNA HPV. Rozwój infekcji wirusowej jest różny dla typów HPV wysokiego i niskiego ryzyka. Dla typów wysoce onkogennych rozwój jest dłuższy i trwa od 8-13,5 miesięcy, natomiast dla typów HPV nisko onkogennych okres ten wynosi 4,8-8,2 miesiąca (16).
Opisano następujące obrazy kliniczne:
– kłykciny kończyste sromu, pochwy i okolic szyjki pochwy oraz na zewnętrznych narządach płciowych w rejonie odbytu i sporadycznie cewki moczowej (1-3%),
– stany przednowotworowe szyjki macicy (dysplazja, CIN1-3) aż do raka szyjki macicy,
– śródbłonkowa neoplazja sromu (brodawki, choroba Bowen´a) aż do raka sromu i raka brodawkowatego (Buschke-Löwenstein),
– okołoodbytnicze (PAIN) i odbytnicze śródbłonkowe neoplazje (AIN) aż do inwazyjnego raka,
– brodawczak krtaniowy u noworodków i niemowląt (17).
Metody leczenia zakażenia wirusem HPV
Każda kobieta z podejrzeniem infekcji HPV powinna poddać się kolposkopii dla potwierdzenia diagnozy i postawienia dokładniejszego rozpoznania.
Dotychczas żadne leczenie nie eliminuje skutecznie zakażenia narządów płciowych wirusem HPV, ani nie zapobiega postępowi choroby w kierunku nowotworu złośliwego. Wskazaniem do rozpoczęcia leczenia zakażenia narządów płciowych jest obecność objawów klinicznych lub przetrwałe zakażenie utrzymujące się dłużej niż 12 miesięcy. Leczenie nie powinno doprowadzać do tworzenia się blizn, nie może być zbyt agresywne i bolesne. Intensywna terapia powinna dotyczyć brodawek, które potencjalnie mogą ulec transformacji nowotworowej, jak np. guzy Buschke-Loewensteina i powiększające się zmiany w przebiegu brodawkowatej dysplazji naskórka, czy też brodawek u osób z obniżoną odpornością (18, 19, 20).
W leczeniu kłykcin stosuje się różne metody terapeutyczne, jednak żadna z nich nie charakteryzuje się 100% skutecznością. Polegają one na niszczeniu brodawek metodami chemicznymi (stosowane są substancje działające miejscowo, takie jak: podofilina i podofilotoksyna, 5-fluorouracyl, Interferon alfa, Imikwimod) lub fizycznymi (wycięcie chirurgiczne, krioterapia, odparowanie laserem lub elektrokauteryzacja) (21).
Szczególne wskazania do wykonania testu HPV:
– nawracające i przewlekłe stany zapalne dróg rodnych (zapalenia cewki moczowej, zapalenia żołędzia lub napletka u mężczyzn),
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Parkin, et al.: 1999. CA Cancer J. Clin., 49:33-64. 2. Munoz, et al.: 2003. New Engl. J. Med., 348: 518-27. 3. Chan, et al.: 1995. J. Virol., 69: 3074-83. 4. Kędzia W., Józefiak A., Goździcka A.:Akademia Medyczna w Poznaniu; 2005. Rola wirusów brodawczaka w karcinogenezie szyjki macicy cz. I. Lab. Forum., 9-10. 5. Fuchs, P.G., Girardi F., Pfister H.: 1988. Human papillomavirus DNA in normal, metaplastic, preneoplastic and neoplastic epithelia of the cervix uteri. Int. J. Cancer, 41, 41-45. 6. Lorincz, A.T., Temple G.F., Kurman R.J., Jenson A.B., Lancaster W.D.: 1987. Oncogenic association of specific human papillomavirus types with cervical neoplasia. JNCI 79, 671-677. 7. Cates W Jr.: 1999. Estimates of the incidence and prevalence of sexually transmitted diseases in the United States. American Social Health Association Panel. Sex Transm. Dis., 26 (Suppl.): S2-7. 8. CDC – Centers for Disease Control and Prevention. (1999, accessed 1999, October1). STD Trends. http://www.cdc.gov/std/HPV/STDFact-HPV.htm. 9. Elfgren, Kristina, et al.: 2000. A Population-Based Five-Year Follow-Up Study of Cervical Human Papillomavirus Infection. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 183, 3, 561-567. 10. NCI SEER Data, 1990-94; Melkert et al., 1993. Int. J. Canc., 53: 919. 11. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne; 29.05.2004; Diagnostyka, profilaktyka i wczesne wykrywanie raka szyjki macicy. Rekomendacje PTG; zalecenia. http://www.kolposkopia.pl/lek.php?pid=diagnostyka&d=1. 12. Scheurer M.E., Tortolero-Lunay G., Adler-Storthzz K.: 2005. Human papillomavirus infection: biology, epidemiology, and prevention. Int. J. Gynecol. Cancer, 15, 727-746. 13. Ho G.Y., Bierman R., Beardsley L., Chang C.J., Burk R.D.: 1998. Natural history of cervicovaginal papillomavirus infection in young women. N. Engl. J. Med., 338:423-8. 14. Mikołajczyk K., Żaba R.: 2005. Zakażenia HPV jako problem kliniczny, Przew. Lek., 5: 38-47. 15. Majewski S., Pniewski T., Goyal-Stec M.: Rola wirusów brodawczaka w rozwoju zmian łagodnych i złośliwych okolicy narządów płciowych, Zakażenia. 16. Prendiville W., Davies P.: 2004, 2005. The Heath Professional´s HPV Handbook 1 and 3. 17. Weissenbacher A., Schneider, Gissmann L., Gross G., Heinrich J., Hillemanns P., Link M., Petry K.U., Schneede P., Spitzbart H.: 1.03.2003. Recommendations for the Diagnosis and Treatment of HPV Infections of the Female Tract. 18. Braun-Falco O., Plewig G., Wolff H.H., et al.: 2002. Dermatologia. Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o., Lublin. 19. Jabłoński S., Chorzelski T.: 2002. Choroby skóry. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa. 20. Szepietowski J.: 2002. Leczenie chorób skóry i chorób przenoszonych drogą płciową. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa. 21. Kowzan-Korman A.: 2003/5. Kłykciny kończyste – leczenie; PDiA XX, 316-320. 22. Olszak A., Kulig A., Smolarz B., i wsp.: 2003. Wykrywanie HPV – technika reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) w utrwalonych w parafinie tkankach raka szyjki macicy. Prz. Menopauz, 4: 36-9.
