© Borgis - Nowa Medycyna 1/2008, s. 11-14
*Leopold Śliwa
Wpływ leczenia niepłodności techniką rozrodu wspomaganego na zdrowotność populacji ludzkiej
Effect of the treatment of fertility with assisted reproduction technology on health of human population
Zakład Biologii Rozwoju Człowieka, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum w Krakowie
Kierownik Zakładu: dr hab. Leopold Śliwa
Streszczenie
The birth of Loise Brown in year 1978 can be helped many of infertile couples to overcome their infertility resulting in a delivery and birth of live and in good health child. Medicine, in this moment, have brought advanced techniques of artificial reproduction which in virto fertilization and injection of sperm to the cytoplasm of oocyte to helped of infertile couples. Increased public necessity in treating of infertility and improvements in assisted reproduction technology (ART) cause stable rise of children born using this technique in human population. So question arises how save are those procedures and what is a condition of children obtained using that treatment. Population investigations show that ART children have only slightly higher risk of premature parturitions, congenital malformations and predisposition to some diseases. There are however no reliable data dealing with fertility and possibility of genetic malformation transfer to the progeny of individuals born with help of that technique. Therefore it is impossible to present an unambiguous opinion if ART influences the genetic state of human population.
Dane demograficzne i medyczne opisujące zdrowotność współczesnych populacji ludzkich w wielu krajach wskazują na narastanie problemów związanych z reprodukcją. Zaobserwowano stały wzrost liczby pacjentów z obniżoną lub całkowitą niepłodnością. Zjawiska te w XX i na początku XXI wieku sukcesywnie wydają się narastać. Szacuje się, że ponad 20% par sygnalizuje problem z uzyskaniem naturalną drogą potomka, a ponad 10% wymaga interwencji medycznej w postaci odpowiedniej diagnostyki a wreszcie leczenia. Trudności reprodukcyjne człowieka wynikają obecnie, nie tylko z przyczyn biologicznych, jakimi mogą być zaburzenia genetyczne, rozwojowe, stany chorobowe i wpływ czynników środowiskowych ale również na płodność działają czynniki socjalne, społeczne a wreszcie ekonomiczne. Zagadnienia te zostały stosunkowo dobrze poznane i opisane a jednocześnie wskazano na rosnące oczekiwania ludzi w kierunku medycyny. Rośnie zapotrzebowanie na stosowanie odpowiednich metod diagnostycznych i leczniczych umożliwiających reprodukcję.
W przypadku braku możliwości lub efektywności możliwości leczenia przyczyn niepłodności jednego z partnerów, we współczesnej klinice wprowadzono coraz szerzej leczenie niepłodności metodami rozrodu wspomaganego medycznie (ART – Assisted Reproduction Technology). Działania te obejmują różnorodne sposoby postępowania, których celem jest uzyskanie zdrowego potomstwa przez parę niepłodną w naturalny sposób. Postępowaniami, których celem jest leczenie niepłodności metodą ART są między innymi: sztuczna dopochwowa lub domaciczna inseminacja, różne typy pozaustrojowego zapłodnienia, wśród których coraz powszechniejsze staje się wprowadzanie plemników do komórki jajowej, zamrażanie zarodków dające, między innymi, możliwość coraz dokładniejszej ich diagnostyki przedimplantacyjnej. Rozwój technik klinicznych ma na celu nie tylko zwiększenie efektywności postępowania, czyli podniesienie odsetka pozytywnych prób zakończonych ciążą i urodzeniem potomka, ale również zwiększenie bezpieczeństwa metody czyli zapewnienie zdrowia matki i jej przyszłego dziecka. W celu sprostania temu wymogowi metody postępowania medycznego i laboratoryjnego są stale doskonalone i standaryzowane. Właśnie troska o zdrowie jest przedmiotem stałego niepokoju towarzyszącego lekarzom przeprowadzającym zabiegi ART. Wątpliwości co do stosowania metod pojawiają się również w sferze etycznej, moralnej i prawnej. Wątpliwości tego rodzaju może rozproszyć odpowiednia popularyzacja i propaganda wyjaśniająca istotę zabiegów, ich znaczenie medyczne i biologiczne oraz, co najważniejsze, bezpieczeństwo zdrowotne ich stosowania (1, 2).
Pomimo wątpliwości i pewnych obaw ilość zabiegów ART na świecie stale rośnie, co wynika z wielkiej, wewnętrznej potrzeby płodzenia i wychowywania własnych dzieci przez pary pozostające w stałych związkach a nawet osoby samotne. Przełomowym, medycznie i propagandowo momentem był rok 1978 czyli moment urodzenia się Louise Brown, pierwszego dziecka poczętego w wyniku pozaustrojowego zapłodnienia. W krajach o wysokim stopniu rozwoju medycyny od tego momentu możliwość uzyskania przez niepłodne pary dzieci w wyniku zabiegów ART staje się coraz bardziej realna i dostępna. Obecnie szacuje się, że w populacjach tych krajów dzieci takie stanowią około 3%, a odsetek ten corocznie się powiększa. Biorąc pod uwagę ilość niepłodnych par w wysoko rozwiniętych krajach, szacuje się, że może on wzrosnąć do ponad 5%. Aby uwiarygodnić i propagować ten sposób leczenia konieczne są odpowiednie dane medyczne prezentujące bezpieczeństwo metody, zwłaszcza demonstrujące stan zdrowia dzieci uzyskanych w wyniku stosowania wspomaganego rozrodu. Informacje zebrane przez zainteresowane zagadnieniem instytucje o zasięgu międzynarodowym wskazują, że stosowane w odpowiednio wyposażonych jednostkach i przez dobrze wykształconych teoretycznie, i praktycznie lekarzy, zabiegi są bezpieczne i nie powodują uchwytnego wzrostu występowania zaburzeń w zdrowiu dzieci urodzonych w wyniku wspomaganych metod poczęcia, w stosunku do populacji poczętych w naturalny sposób. W związku z tym, w chwili obecnej, rekomendowane jest stosowanie ART jako skutecznej i bezpiecznej metody leczenia niepłodności (3, 4, 5, 6). Potencjalne obawy co do stanu zdrowia dzieci uzyskanych w wyniku zabiegów wspomaganego rozrodu tkwią w stanie zdrowia i obciążeniu genetycznym potencjalnych rodziców, manipulacjach przeprowadzanych na gametach lub zarodkach, stosowaniu leków hormonalnych oraz przebiegu ciąży, przykładowo, powikłaniach związanych z liczbą implantowanych zarodków i zygotycznością uzyskanych płodów. W trakcie postępowań ART, badaniami zdrowia potomstwa obejmuje się już kobiety będące w ciąży, monitorując jej przebieg a zwłaszcza stan i prawidłowy przebieg rozwoju zarodków i płodów. W tym przypadku zaobserwowano skrócenie trwania ciąży po ART oraz zwiększenie ryzyka przedwczesnego porodu oraz zmniejszenia u dzieci urodzeniowej masy ciała ze średnio 3393 g w normalnych ciążach do 3175 g, a nawet około 1400 g u dzieci po pozaustrojowym zapłodnieniu (7, 8, 9). Badania zdrowia dzieci kontynuowane są najczęściej tuż po porodzie lub w pierwszych okresach ich życia. Niestety, dane medyczne dotyczące późniejszych okresów życia tych dzieci nie są już tak dokładne i pełne, w związku z tym trudniejsze do obiektywnej analizy.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Wołczyński S et al.: Zdrowie dzieci z ciąż po leczeniu technikami rozrodu wspomaganego medycznie. Endocrinol. Pol., 2005; 6: 975-979. 2. Kozioł K et al.: Rozród człowieka. Malejąca rola kobiety w niepłodności małżeńskiej. Nowa Medycyna – Urologia V 2000 http://www.czytelniamedyczna.pl/nm_17.php 3. In vitro fertilization-embryo transfer (IVF-ET) in the United States: 1990 results from INF-ET Registry. Medical Research International Society for Assisted Reproductive Technology (SART). The American Fertility Society. Fertil. Steril., 1992; 57: 15-24. 4. Kuczyński W et al.: Nowe metody w leczeniu niepłodności męskiej. Nowa Medycyna – Ginekologia VII 1999 http://www.czytelniamedyczna.pl/nm_gi18.php 5. Wolski JK: Współczesna andrologia. Nowe możliwości leczenia zaburzeń płodności męskiej. Nowa Medycyna – Urologia IV 1999 http://www.czytelnia medyczna.pl/nm_ur07.php 6. Pisarski T et. al.: Niepłodność. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 1997. 7. Verleanen H et al.: Singleton pregnancy after in vitro fertilization: expectations and outcome. Obstet. Gynecol., 1995; 86: 906-910. 8. Buitendijk SE: Chldren after in vitro fertilization. An overview of the literature. Int. J. Techno. Assess Health Care., 1999; 15: 52-65. 9. Tan SL et al.: Cummulative conception and livebirth rates after in vitro fertilization. Lancet, 1992; 339: 1390-1394. 10. Lidegaard O et al.: Imprinting diseases and IVF: Danish National IVF cohort study. Human Reprod., 2005; 20: 950-954. 11. Hansen M et al.: The risk of major birth defects after intracytoplasmic sperm injection and in vitro fertilization. N. Engel. J. Med. 2002, 346: 725-730. 12. Koivurova S et al.: Neonatal outcome and congenital malformations in children born after in-vitro fertilization Human Reprod., 2002; 17: 1391-1398. 13. Bonduelle M et al.: A multi-centre cohort study of the physical health of 5-year-old children conceived after intracytoplasmic sperm injection, in vitro fertilization, and natural conception. Human Reprod., 2005; 20: 423-429. 14. Bonduelle M et al.: Prenatal testing in ICSI pregnancies: incidence of chromosomal anomalies in 1586 karyotypes and relation to sperm parameters. Human Reprod., 2002; 17: 2600-2614. 15. Bonduelle M et al.: Developmental outcome at 2 years of age for children born after ICSI compared with children born after IVF. Human Reprod., 2003; 18: 342-350. 16. Wolski JK et al: Igłowa biopsja jąder – nowa technika diagnostyki niepłodności męskiej. Urol. Pol., 1997; 50: 35-36. 17. 2004 Compendium os ASRM Practice Committee and Ethics Committee Reports. 18. Korf BR: Genetyka człowieka. Rozwiązywanie problemów medycznych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003. 19. Maher ER et al: Epigenetic risk related to assisted reproductive technology: epigenetics imprinting, ART., and icebergs. Human Reprod., 2003; 18: 2508-2511. 20. De Rycke M et al: Epigenic risk related to assisted reproductive technologies. Human Reprod., 2002; 17: 2487-2494. 21. Hansen M et al: Assisted reproductive technologies and the risk of birth defects – a systematic review. Human Reprod., 2005; 20: 328-338.
