Idealna metoda planowania rodziny spełnia kilka podstawowych warunków: jest w pełni skuteczna, bezpieczna, długotrwała, ale jednocześnie jej efekty są szybko odwracalne, dodatkowo powinna być tania i chronić przed zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową. Żadna ze znanych obecnie metod nie spełnia wszystkich powyższych warunków. Planowanie rodziny jest więc dziedziną podlegającą stałemu rozwojowi. Zmierza on w dwóch kierunkach. Pierwszy to badania nowych metod, drugi to doskonalenie już istniejących.

Rozwój techniki i elektroniki umożliwił produkcję aparatów do szybkich pomiarów ciepłoty ciała z pamięcią i możliwością analizy uzyskanych pomiarów z ostatnich kilku miesięcy. Dostępne są również testy do badania obecności LH w moczu. Pomoce te przeznaczone są dla kobiet chcących stosować metody naturalne z powodów religijnych lub medycznych, gdy inne metody są przeciwwskazane. Powyższe urządzenia i testy pozwalają precyzyjniej w porównaniu do tradycyjnie stosowanych pomiarów termometrem rtęciowym i obserwacji śluzu szyjkowego określić dni płodne. Przyczyniają się do obniżenia wskaźnika Pearla. Przeznaczone są dla kobiet, które chcą stosować metody naturalne z przyczyn religijnych lub gdy nie mogą stosować innych metod z przyczyn medycznych.

Stosowane obecnie spermicydy działają na zasadzie detergentów, mogą niszczyć prawidłową florę bakteryjną pochwy. Trwają prace nad substancjami chemicznymi nie będącymi detergentami, nie wywołującymi podrażnień, równomiernie pokrywającymi ściany pochwy, substancjami, które nie zaburzałyby prawidłowej biocenozy i chroniły przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Być może będą to substancje działające na pewne etapy przemian jakim podlegają plemniki, aby mogły połączyć się z komórką jajową (hamowanie uwalniania cholesterolu, blokowanie kanalików wapniowych, hamowanie reakcji akrosomalnej). Być może substancje te będą mogły być stosowane również przez mężczyzn.

Mechaniczne środki dopochwowe oprócz spełniania funkcji mechanicznych traktowane są jako nośniki substancji hormonalnie czynnych. W niedalekiej przyszłości ukażą się w sprzedaży pierścienie dopochwowe uwalniające progesteron. Trwają prace nad błonami pochwowymi, z powierzchni których uwalniane byłyby estrogeny i progestageny przez cały cykl. Błony zakładane byłyby po miesiączce i wyjmowane tuż przed spodziewaną miesiączką.

Popularną metodą antykoncepcji są implanty uwalniające progestageny. W Polsce nie są zarejestrowane. Najbardziej znanym środkiem z tej grupy jest Norplant. Składa się z 6 kapsułek, każda zawiera 36 mg lewonorgestrelu. Dostępny jest już Norplant 2 zawierający dwie kapsułki, jest łatwiejszy do założenia i do usunięcia. Okres działania, podobnie jak Norplantu wynosi 5 lat. Trwają prace nad nowymi implantami (3-keto-desogestrel, nomegesterol, nestorone) oraz implantami, które ulegałyby biodegradacji, ale jednocześnie były łatwe do usunięcia, jeśli zaszłaby taka potrzeba (2).

Doustna antykoncepcja hormonalna jest metodą, która w ostatnich latach podlega stałemu intensywnemu rozwojowi.

Opracowywane są i ukazują się wciąż nowe preparaty zawierające znane sterydy o działaniu estrogennym i progestagennym, różniące się dawką oraz składem ilościowym.

Przy czym uznano, że dawka 20-30 mcg etynyloestradiolu jest dawką optymalną. Dalsze zmniejszenie dawki etynyloestradiolu nie wpływa na skuteczność preparatu, natomiast znacznie częściej zdarzają się acykliczne krwawienia i plamienia (2). Małe dawki sterydów wymagają innego schematu podawania tabletek. Przykładem jest Minesse zawierający 15 mcg etynyloestradiolu i 60 mcg gestodenu. Podawany jest przez 24 dni cyklu z 4-dniową przerwą. Odznacza się wysoką skutecznością. Odsetek działań niepożądanych jest porównywalny do preparatów zawierających niskie dawki sterydów.

Progestagenem różniącym się właściwościami od stosowanych dotychczas jest dienogest. Charakteryzuje się działaniem progestagennym, antyandrogennym, pozbawiony jest działania estrogennego.