© Borgis - Nowa Medycyna 7/1999, s. 16-19
Alicja Urbańska
Ocena wydolności ortostatycznej układu krążenia zawodników karate i judo
z Zakładu Fizjologii Człowieka Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Szczecińskiego
Kierownik Zakładu: dr Alicja Urbańska
Streszczenie
Crampton´s index was used to estimate orthostatic reaction of karate and judo competitors circulatory system during their body changing position movement. Adaptation of circulatory system to each body position change was on more than average level (getting from recumbent to sitting position, from recumbent to erect position as well as from squatting to erect position). In sitting position occured satisfactory reaction, when in erect position depending on time there were observed both satisfactory and good reactions from circulatory system.
Wstęp
Ocena wydolności ortostatycznej układu krążenia dotyczy fizjologicznej sprawności serca jako pompy poprzez zachowanie się częstości skurczów serca oraz ciśnienia tętniczego podczas zmiany pozycji ciała.
Przyczyną zaburzeń ortostatycznych przy zmianach pozycji ciała może być zarówno niedostateczny wzrost częstości skurczów serca jak również niedostateczny wzrost, brak zmian a przede wszystkim obniżenie się skurczowego i średnie ciśnienia tętniczego. Mechanizmy nietolerancji ortostatycznej mogą dotyczyć zakłóceń nerwowej regulacji częstości skurczów serca, tj. funkcjonalnych zaburzeń układu współczulnego lub regulacji ciśnienia tętniczego (6, 7, 9).
Wysokość ciśnienia tętniczego krwi jest pochodną objętości minutowej serca i ogólnego obwodowego oporu naczyniowego. Zmniejszenie każdego z tych parametrów prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Odruchowe mechanizmy regulacyjne ciśnienia tętniczego zależą przede wszystkim od baroreceptorów w aorcie, tętnicy szyjnej i lewej komorze serca (tzw. układ wysokociśnieniowy) oraz mechanoreceptorów żył i przedsionków serca (tzw. układ niskociśnieniowy) (6, 7).
W mechanizmach regulacyjnych powrotu żylnego należy wymienić także skurcz małych tętniczek opóźniających gromadzenie się krwi w kończynach dolnych oraz wielkość ciśnienia hydrostatycznego (np. 100 mmH2O w mięśniu brzuchatym łydki świadczy o dobrej tolerancji ortostatycznej).
Zmiany objętości krwi przy zmianach pozycji ciała prowadzą do zaburzeń oporu obwodowego i mogą wpływać na zwiększanie ciśnienia i przepływ w naczyniach włosowatych prowadząc do zwiększenia filtracji osocza do przestrzeni śródmiąższowej oraz na zwiększenie diurezy w wyniku zahamowania wydzielania wazopresyny (4, 5, 6, 7, 9).
Celem niniejszej pracy jest ocena wydolności ortostatycznej układu krążenia za pomocą wskaźnika Cramptona (3) przy przejściu z pozycji leżącej do siedzącej, stojącej oraz z pozycji kucznej (przysiad na całych stopach) do pozycji stojącej jak również podczas siedzenia, stania oraz w pozycji przysiadu u zawodników karate i judo.
Materiał i metoda badań
Badania przeprowadzono na dwóch 14-osobowych grupach zawodników karate i judo. Próba polegała na pomiarze tętna (za pomocą sport-testera) oraz ciśnienia skurczowego i rozkurczowego (metodą Korotkowa sfigmomanometrem rtęciowym) w spoczynku po 10 minutach leżenia a następnie po przejściu bezpośrednio do pozycji siedzącej oraz w tej pozycji w ciągu 3 minut. Analogicznie wykonano pomiary po przejściu z pozycji leżącej do stojącej i podczas 3-minutowego stania oraz dodatkowo wykonano pomiary tętna i ciśnienia tętniczego podczas 3-minutowej pozycji kucznej (przysiad na całych stopach) a następnie po przejściu do pozycji stojącej i podczas 3-minutowego stania.
Wyniki badań i omówienie
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Butler G. et al.: Reduced orthostatic tolerance following, 4th head – down tilt. European Journal of Applied Physiology and Occupational Physiology 1991, 62:1-26. 2. Convertino V.A. et al.: Aerobic fittnes does not contribute to prediction of orthostatic tolerance Med. Sci. Sports Exercise. 1986, 18:551. 3. Crampton C.: A test of condition: preliminary report. Medical News 1905, 87:529. 4. Drygas W.: Ocena wartości próby ortostatycznej sprawności układu krążenia w diagnostyce stanu zdrowia i wytrenowania sportowców. Wych. Fiz. i Sport 1980, 24:4-61. 5. Drygas W.: Interpretacja fizjologiczna i metody oceny sprawności ortostatycznej układu krążenia w diagnostyce sportowo-lekarskiej. Wych. Fiz. i Sport 1980, 24, 2, 95. 6. Ganong W.F.: Podstawy fizjologii lekarskiej. PZWL, W-wa 1994. 7. Klein K. et al.: Tagesrhytmik und funktionsdiagnostik des peripherischen Kreislaufregulation. Ins. Z. angew. Physiol. 1966, 23:125. 8. Kozłowski S.: Wpływ pozycji ciała na czynność narządu krążenia i oddychania. Acta Physiol. Pol. 1952, 1. 9. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL, W-wa 1995. 10. Levine B.D. et al.: Physical fitnes and cardiovascular regulation mechanisms of orthostatic intolerance. Journal Applied Physiology 1991, 70:1-112. 11. Luft U.C. et al.: A study of factores affecting tolerance of gravitational stress simulated by lower body negative pressure. Lovelance Found Med. Educ. Res. 1986. 12. Łukaszewska M., Weinberg-Onichimoska D.: Zastosowanie testu Cramptona w ocenie wydolności sercowo-naczyniowej wioślarek Wych. Fiz. i Sport 1961, 5:1. 13. Malarecki I. i wsp.: Modyfikacja próby ortostatycznej. Wych. Fiz. i Sport 1997, 1-2, 142. 14. Stegeman J. et al.: Influence of fitnes on the blood pressure system control in man. Aerosp. Med. 1984, 45.
