© Borgis - Nowa Medycyna 7/1999, s. 29-31
Barbara Sobańska, Rafał Pakuła, Kazimierz Szyszka
Przydatność testu laboratoryjnego na bieżni mechanicznej do wyznaczania progu przemian anaerobowych u lekkoatletów trenujących biegi średnie
z Instytutu Wychowania Fizycznego w Gorzowie Wlkp.
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Maria Kwilecka
Streszczenie
The aim of the research was to determine the anaerobic threshold (PPA) on the level of lactic acid equaling 4 mmol x 1-1 in short and medium distance runners.
The subjects of the research were twelve I, II and III sport-class athletes of age ranging from 19 to 24 years. The experiment was conducted twice in the preparatory period, with one-week interval.
In the first exercise the sportsmen were to perform a run on a motor driven treadmill. It was a run of raising speed, till exhaustion.
The speed of the run was increased every 3 minutes and between the particular series a one-minute interval was introduced, during which blood samples from ear lobe were collected in order to determine lactates concentration (enzymatic method).
After a one-week interval, the same athletes performed an analogous field test on the athlete stadium track. During both experiments the heart rate was recorded with the use of Sport-Testers PE 3000.
On the basis of the changes in lactates concentration, the PPA in both of the tests was determined as well as threshold speed (VPPA) and the threshold values of heart rate (HRPPA).
The (VPPA) in the laboratory test was 3.83 x s-1 and was a little lower than the one of the field run (4.18 x s-1).
The heart rate on PPA level equalled 174 min-1 in the treadmill run and 176 min-1 in the field run. The differences in the thresholds values were statistically insignificant. The above experiment proves the possibility of employing a treadmill in determining PPA in athletes.
Wstęp
Pojęcie progu przemian anaerobowych (PPA) zostało wprowadzone przez Wassermana (12) i zdefiniowane jako obciążenie wysiłkowe, powyżej którego następuje ciągłe i szybkie narastanie stężenia mleczanów we krwi, świadczące o przeważającym udziale w wysiłku beztlenowych mechanizmów energetycznych. Karlsson i Jacobs (5) określili PPA jako obciążenie wysiłkowe, przy którym stężenie mleczanu we krwi osiąga wartość 4 mmol x 1-1. Znajomość PPA umożliwia zarówno kierowanie treningiem, jak i kontrolę wysiłku. Zakłada się bowiem, że tlenowa produkcja energii następuje na poziomie mleczanów do 2 mmol x 1-1, strefa tlenowo-beztlenowej resyntezy ATP następuje przy stężeniu 2-4 mmol x 1-1, zaś beztlenowa –powyżej 4 mmol x 1-1 (1, 4).
PPA jako wskaźnik zdolności organizmu do wysiłku wytrzymałościowego, znalazł praktyczne zastosowanie głównie w takich dyscyplinach sportu, w których dominują aerobowe drogi resyntezy ATP.
Przez wiele lat uważano, że system tlenowy jest zbyt wolny, by mógł w porę odpowiedzieć na zapotrzebowanie energetyczne podczas krótkotrwałych, intensywnych wysiłków, takich jak np. sprint, czy bieg na úrednie dystanse. Badania Medb i wsp. (7), Gastina i wsp. (3), a także Spencera i wsp. (10) wskazują na większy, niż dotychczas uważano, udział systemu tlenowego w biegach na 400, 800 i 1500 m. Stąd program treningu, który w sposób optymalny ma przystosować zawodnika do wysokiej intensywności biegów na tych dystansach, powinien zawierać w odpowiedniej proporcji środki stymulujące rozwój systemu tlenowego i beztlenowego (8, 10).
Wiadomo, że doskonałym środkiem kształtującym wydolność tlenową jest wysiłek, którego intensywność znajduje się tuż poniżej stężenia mleczanów 4 mmol x 1-1 (4).
W świetle powyższego, celowym jest wyznaczanie progu przemian anaerobowych, także u lekkoatletów trenujących biegi średnie. Wielokrotne oznaczanie PPA w trakcie cyklu treningowego pozwala na sterowanie i kontrolę treningu.
Celem badań było wyznaczenie PPA na poziomie mleczanów 4 mmol x 1-1 u lekkoatletów trenujących biegi średnie, przy zastosowaniu testu laboratoryjnego na bieżni mechanicznej oraz analogicznego testu terenowego.
Materiał i metody
Badania przeprowadzono na 12 lekkoatletach z II-ligowego klubu AZS-AWF Gorzów Wlkp., posiadających I, II i III klasę sportową. Średni wiek zawodników wynosił 21,20 ? 14 lata, średnia masa ciała 68,75 ? 65 kg, średnia wysokość ciała 179,17 ? 47 cm, a średni staż zawodniczy 5,57 ? 1,78 lat.
Zawodnicy wykonywali test laboratoryjny na bieżni mechanicznej typu TRACKMASTER TM 310, a po tygodniowej przerwie – bieg terenowy. Eksperyment przeprowadzono w okresie przygotowawczym. Zasadniczy wysiłek był każdorazowo poprzedzony 15 min. rozgrzewką. W teście laboratoryjnym zawodnicy wykonywali bieg na bieżni mechanicznej, o narastającej prędkości, aż do odmowy. Kąt nachylenia bieżni wynosił 2°. Początkowa prędkość biegu wynosiła 10,08 km/h i była zwiększana co 3 minuty o 2,08 km/h, aż do odmowy wykonania kolejnego biegu. Test składał się z 5-6 trzyminutowych biegów, oddzielonych od siebie 1-minutową przerwą, w czasie której zawodnikom pobierano krew z płata usznego w celu oznaczenia stężenia mleczanów (metodą enzymatyczną, przy zastosowaniu kuwetowego zestawu odczynnikowego i Minifotometru 8, firmy Dr Lange). Temperatura pomieszczenia, w którym przeprowadzano testy wynosiła 21°C.
Po tygodniowej przerwie, ci sami zawodnicy wykonywali analogiczny test terenowy, na bieżni stadionu lekkoatletycznego, przy temperaturze powietrza 0°C. Podczas obu eksperymentów monitorowano częstość skurczów serca stosując Sport-Testery PE3000. W obu testach zawodnikom pobierano także krew przed wysiłkiem, po jego zakończeniu oraz po 30-minutowym odpoczynku. Na podstawie zmian stężenia mleczanów, wyznaczono próg przemian anaerobowych (PPA) w obu przeprowadzonych testach. Wyznaczono prędkość progową (VPPA) oraz progową częstość skurczów serca (HRPPA) na poziomie mleczanów wynoszącym 4 mmol x 1-1.
Otrzymane wyniki badań poddano analizie statystycznej, stosując test Studenta „t”, przyjmując istotność różnic przy p < 0,05.
Ryc. 1. Przebieg testów wysiłkowych.
Wyniki
Jak wynika z tabeli 1 spoczynkowe wartości stężenia mleczanów w obu testach mieszczą się w granicach normy fizjologicznej. Wykonane testy biegowe spowodowały znaczny wzrost stężenia mleczanów, co pozwala zakwalifikować wysiłki do intensywności maksymalnej (9). Po 30 min. odpoczynku poziom mleczanów obniżył się do 3,91 mmol x 1-1 w teście laboratoryjnym i 3,04 mmol x 1-1 w teście terenowym, co świadczy o tym, iż odpoczynek ten był zbyt krótki na osiągnięcie pełnej równowagi biologicznej.
Tabela 1. Średnie wartości stężenia mleczanów (w mmol ? 1-1) i częstości skurczów serca badanych lekkoatletów (n = 12).
| Bieżnia mechaniczna | Bieżnia stadionu |
| Mleczany | HRmaks (min-1) | Mleczany | HRmaks (min-1) |
| | S | W | R | | S | W | R | |
| x | 1,65 | 11,75 | 3,91 | 193 | 1,74 | 10,51 | 3,04 | 186 |
| SD | 0,28 | 1,87 | 1,24 | 12 | 0,35 | 1,84 | 1,13 | 15 |
| p | > | > | > | > | | | | |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Chwalbińska-Moneta J.: Próg akumulacji mleczanu we krwi. Sport Wyczyn., 1993, 3-4, 51-60. 2. Flore P. et al.: Influence of moderate cold exposure on blood lactate during incremental exercise. Eur. J. Appl. Physiol., 1992, 64:213-217. 3. Gastin P.B., Lawson D.: Influence of training status on maximal accumulated oxygen deficit during all out of cycle exercise. Eur. J. Appl. Physiol. And Occup. Physiol. 1994, 69:321-330. 4. Halicka-Ambroziak D.: Diagnostyka mleczanowa metodą dr Lange. Sport Wyczyn., 1993, 1-2, 59-76. 5. Karlsson J., Jacobs J.: Onset of blood lactate accumulation during muscular exercise as a threshold concept. I. Theoretical considerations. Int. J. Sports Med., 1982, 3:190-201. 6. Mader A. et al.: Zur Beurteilung der Sportartspezifischen Ausdanerlestunsfähigkeit im Labor. Sportartz Sporkmedizin, 1976, 4:80. 7. MedbŘ J.I. et al.: Anaerobic capacity determined by maximal accumulated O2 deficit. J. Appl. Physiol., 1988, 75:1654-1660. 8. Petrofsky J.S.: The influence of recruitment order and temperature on muscle contraction with special reference to motor unit fatigue. Eur. J. Appl. Physiol., 1981, 47:17-25. 9. Roniker A.: Kwas mlekowy a wysiłek fizyczny. Instytut Sportu, W-wa, 1987, 10:99. 10. Spencer M.R. et al.: Pokrycie zapotrzebowania energetycznego podczas biegów od 400 do 1500 m. Sport Wyczyn., 1997, 11-12, 8-15. 11. Theminarias A. et al.: Influence of cold exposure on blood lactate response during incremental exercise. Eur. J. Appl. Physiol., 1989, 58:411-418. 12. Wasserman K., Mc Ilroy M.B.: Detecting the threshold of anaerobic metabolism in cardiac patients during exercise. Am. J. Cardiol., 1964, 14:844-852.
