3. ośrodkowe (pierwotne – guzy mózgu, stwardnienie rozsiane oraz wtórne – szumy uszne fantomowe).

Szumy uszne w schorzeniach ucha środkowego obejmują takie stany jak: pourazowe uszkodzenie błony bębenkowej, ostre i przewlekłe zapalenie ucha środkowego, otoskleroza, uraz ciśnieniowy, ziejąca trąbka Eustachiusza.

Szumy uszne pochodzenia ślimakowego mogą mieć etiologię urazową (uraz akustyczny wybuchowy, ostry uraz pohałasowy, tępy uraz czaszkowy, poprzeczne złamanie piramidy), etiologię toksyczną (antybiotyki aminoglikozydowe, diuretyki, salicylany), mogą być pochodzenia naczyniowego (nagła głuchota, apopleksja błędnika, choroba Méniére´a, choroba Lermoyez). Szumy uszne pochodzenia ślimakowo-neuralnego mogą występować w przebiegu presbyacusis, duru plamistego czy kiły.

Obiektywne szumy uszne rozpoznawane są znacznie rzadziej. Określa się je także mianem rzekomych, bądź przedmiotowych. Słyszane są one przez osobę badającą z zewnątrz przez osłuchiwanie uchem, bądź przy pomocy fonendoskopu, odpowiedniej okolicy czaszki. Przyczyny ich powstawania podzielić można na naczyniowe i mechaniczne. Szumy uszne pochodzenia naczyniowego wywołane mogą być między innymi przez przetoki tętniczo-żylne, guzy wewnątrzczaszkowe (np. naczyniaki, kłębczaki), patologie naczyniowe. Szumy uszne pochodzenia mechanicznego spowodowane są najczęściej skurczami klonicznymi (60-200/min) mięśni śródusznych oraz mięśni podniebienia miękkiego, mięśnia trąbkowo-gardłowego lub mięśnia zwieracza gardła górnego.

Inny podział obiektywnych szumów usznych wyodrębnia szumy pulsujące oraz niepulsujące. Szumy niepulsujące mają żylne podłoże, są z reguły obustronne. Szumy pulsujące często są jednostronne. U podłoża szumu pulsującego mogą leżeć: kręty przebieg zatoki esowatej lub stan po jej zakrzepie z następową rekanalizacją, tętniczo-żylne anomalie w oponie twardej, choroba Pageta, nerwiaki przyzwojowe kości skroniowej, silnie unaczynione nowotwory ucha środkowego, naczyniowe anomalie ucha środkowego, łagodnie zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe.

Pierwszym etapem postępowania z pacjentem z szumami usznymi jest zebranie dokładnego, ukierunkowanego wywiadu. Mogą okazać się niezbędne w celu ustalenia rozpoznania informacje o charakterze szumu usznego, takie jak czas trwania szumu (ostry – do 3 miesięcy, podostry – 4 miesiące do 1 roku, przewlekły – powyżej 1 roku), zachowanie się szumu (szum stały, okresowy, zmienny, jedno- czy obustronny), subiektywna głośność szumu, wysokość szumu, podobieństwo do znanych szumów (szum o charakterze tonalnym, podobny do hałasu, kombinacja tonów i hałasu), wpływ na szumy hałasu w otoczeniu, okoliczności wystąpienia objawów, towarzyszące zaburzenia słuchu i narządu równowagi. W ocenie stopniowania natężenia i dokuczliwości szumów pomocna może być siedmiostopniowa skala zaproponowana przez Arenberga (tab. 1). W wywiadzie zwracać się powinno także uwagę na takie elementy, jak autoocena szumu wg jednej z dostępnych skal ocen, np. Tinnitus Handicap Inventory – THI, czy Subjective Tinnitus Severity Scale (STSS), wiek osoby z szumami usznymi, psychosomatyka (tutaj pomocną procedurą mogą być odpowiednie ankiety) oraz osobowość chorego. Ważnych wskazówek mogą dostarczyć też informacje dotyczące pracy zawodowej, w tym narażenia na hałas, życia rodzinnego, używek, przebytych chorób, wypadków czy urazów.