Chorobami zawodowymi nazywamy te choroby, których związek przyczynowy z warunkami pracy został potwierdzony epidemiologicznie lub wykazuje wysokie prawdopodobieństwo pod względem merytorycznym, i które są w ustawodawstwie danego kraju określane w specjalnych wykazach (5, 6). W Polsce regulację prawną tej kwestii zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 roku w sprawie chorób zawodowych (Dziennik Ustaw Nr 65 poz. 294), z późniejszą zmianą z dnia 10 listopada 1989 r. (Dziennik Ustaw Nr 61 poz. 364). Od 1970 roku gromadzeniem i przetwarzaniem ujednoliconych informacji o chorobach zawodowych stwierdzanych w Polsce zajmuje się Instytut Medycyny Pracy w Łodzi.

Zapadalność na choroby zawodowe w Polsce wykazuje stałą tendencję wzrostową. Wśród stwierdzonych chorób zawodowych jeszcze kilka lat temu przeważały klasyczne choroby zawodowe, takie jak: zawodowe uszkodzenie słuchu, pylice płuc, ostre i przewlekłe zatrucia, zespół wibracyjny (5, 10). Ostatnie lata ujawniły także nowe zagrożenie, jakim stał się długotrwały, nadmierny wysiłek głosowy, prowadzący często do trwałych zmian w narządzie głosu, a występujący głównie u nauczycieli. Zgodnie z definicją, przez choroby zawodowe narządu głosu należy rozumieć przewlekłe, ograniczone schorzenia krtani o charakterze niedowładów fałdów głosowych, przerostowego nieżytu krtani, guzków głosowych, związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym, do którego dochodzi w następstwie stałego i długotrwałego, co najmniej dziesięcioletniego wysiłku głosowego (3, 5, 11, 12). W wielu zawodach wykonywanie pracy wymaga codziennego, często długotrwałego wysiłku głosowego. Zawody te, w zależności od wymagań stawianych narządowi głosowemu podzielono wg zaleceń komisji ekspertów Unii Europejskich Foniatrów na następujące grupy: zawody wymagające specjalnej jakości głosu (śpiewacy, aktorzy, spikerzy radiowi i telewizyjni), zawody stawiające znaczne wymogi narządowi głosowemu (nauczyciele i inne zawody pedagogiczne, tłumacze, telefonistki), zawody wymagające większej niż przeciętna wydolności głosowej oraz zawody wykonywane w hałaśliwym środowisku (adwokaci, pracownicy zatrudnieni w hałasie, gdzie potrzebna jest komunikacja ustna) (8, 9).

Od 1989 r. istnieje wyraźna tendencja wzrostowa liczby stwierdzonych chorób zawodowych narządu głosu, które przesunęły się z trzeciego miejsca na drugie w 1991 r., po zawodowych uszkodzeniach słuchu. W roku 1997 na 11 320 wszystkich stwierdzonych w Polsce chorób zawodowych, w 3000 przypadków były to przewlekłe choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym co stanowi 26,5%. Dla porównania w roku 1987 na 8626 wszystkich chorób zawodowych tylko 835 dotyczyło narządu głosu co stanowiło 9,6%, Świadczy to, że w ciągu ostatnich 10 lat liczba chorób zawodowych narządu głosu w Polsce powiększyła się prawie trzykrotnie (3, 5, 10, 12).