Stanisław Sierakowski
Choroba zwyrodnieniowa stawów na progu XXI wieku
Osteoarthritis at the beginning of the XXIST century
z Kliniki Reumatologii i Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Białymstoku
Kierownik Kliniki: dr hab. med. Stanisław Sierakowski
Streszczenie
Summary
Hypothesis concerning the pathogenisis of osteoarthritis (OA) are changing at the tern of this century. Induction of local inflammation by osteorthritis processes are being suggested. New diagnostic methods are being introduced. Osteoarthritis management is going to be rationalised.
Lata 2000-2010 zostały ogłoszone przez Światową Organizację Zdrowia i Organizację Narodów Zjednoczonych DEKADĄ KOŚCI I STAWÓW. To spektakularne docenienie znaczenia chorób stawów nakazuje zwrócenie specjalnej uwagi na tę grupę schorzeń.
Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest najczęstszą chorobą stawów (5). Dotyczy osób w starszym wieku, choć może stanowić poważny problem zdrowotny także u osób przed 50-tym rokiem życia. Postać ChZS z zajęciem stawów kolanowych i biodrowych jest główną przyczyną inwalidztwa u osób starszych (4, 11).
Spośród wszystkich chorób stawów, ChZS cechuje się obecnie najmniejszą możliwością oddziaływania farmakologicznego. Nie ma w chwili obecnej farmakologicznej metody wyleczenia ChZS w rozumieniu usunięcia już powstałych zmian, a nawet nie ma terapeutycznych możliwości skutecznego zahamowania powstawania zmian czy choćby tylko opóźniania progresji powstawania zmian (8, 9, 12). Aktualny zakres możliwości oddziaływania terapeutycznego wyznacza stan wiedzy o tej chorobie. A znajomość patogenezy ChZS była zdecydowanie niepełna (3). Obrazuje to m.in. znacznie mniejsza, w porównaniu do zapalnych chorób stawów, liczba publikacji naukowych.
Jednym z powodów są z całą pewnością trudności metodologiczne podczas prowadzenia badań oraz nie spełniające oczekiwań modele eksperymentalne choroby zwyrodnieniowej stawów. Najlepiej określił to Dr Ronald W. Moskowitz – amerykański nestor badań nad ChZS, który podczas Światowego Kongresu Reumatologów w Rio de Janeiro w 1989 r. dowcipnie porównywał 6-cio godzinny czas trwania doświadczeń z dną moczanową, wykonywanych przez Dr Daniela J. McCarty´ego (badacz ten przeprowadzał doświadczenia na samym sobie indukując napad dny), z trwającymi 6 miesięcy badaniami z ChZS przeprowadzanymi na modelu zwierzęcym.
Niezadowalający stan znajomości patomechanizmów ChZS kontrastuje z opiniami niektórych autorów, którzy uparcie utrzymują, że mamy preparaty farmakologiczne nie tylko pozwalające walczyć z bólem w ChZS, ale także skutecznie wpływające na metabolizm chrząstki stawów, w wyniku czego dochodzi do zatrzymania zmian degeneracyjnych w chrząstce, a nawet do stymulacji zmian regeneracyjnych (8, 9). Wymieniano tu szereg preparatów a także wprowadzono wspólne nazwy dla tych preparatów (m.in. leki modyfikujące przebieg ChZS). Działo się tak pomimo braku przekonywujących dowodów skuteczności terapeutycznej promowanych preparatów. Jest zrozumiałym, że powodowało to dezorientację lekarzy, co z kolei negatywnie odbijało się na leczeniu pacjentów. Kres położyły zalecenia Amerykańskiego Kolegium Reumatologicznego z 1995 r., które zostały zaktualizowane w 2000 r. (12). Autorytet Amerykańskiego Kolegium Reumatologicznego, jak i członków grupy przygotowującej zalecenia i skupiającej najwybitniejszych badaczy tego zagadnienia, nie tylko ze Stanów Zjednoczonych, ale z całego świata, analizujących wyniki badań wg zasad praktyki medycznej opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach (EBM – evidence-based medicine) w pełni uwiarygadnia zalecenia, które podtrzymują, że celem współczesnego leczenia ChZS jest zmniejszenie bólu oraz poprawa sprawności życia przy jednoczesnym unikaniu – o ile to możliwe – działań niepożądanych stosowanych leków (12).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Chikanza I., Fernandes L.: Novel strategies for the treatment of osteoarthritis. Expert Opin. Investig. Drugs. 2000; 9(7): 1499-1510. 2. Dean D.D.: Proteinase-mediated cartilage degradation in osteoarthritis. Semin. Arthritis Rheum. 1991, 20: 2. 3. Dieppe P.: Osteoarthritis: time to shift the paradigm. This includes distinguishing between severe disease and common minor disability. BMJ 1999; 318(7194): 1299. 4. Felson D.T. et al.: Weight loss reduces the risk for symptomatic osteoarthritis in women: the Framingham study. Ann. Intern. Med. 1992, 116: 535. 5. Fliciński J., i wsp.: Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych i biodrowych – występowanie i czynniki ryzyka. Nowa Medycyna 1998, 5: 34. 6. Goldenberg D.L. et al.: Inflammatory synovitis in degenerative joint disease. J. Rheumatol. 1982; 9(2): 204-209. 7. Goldring M.B.: The role of cytokines as inflammatory mediators in osteoarthritis: lessons from animal models. Connect Tissue Res 1999; 40(1):1. 8. Hochberg M.C. et al.: Guidelines for the medical management of osteoarthritis. Part I. Osteoarthritis of the hip. Arthritis Rheum. 1995, 38: 1535. 9. Hochberg M.C. et al.: Guidelines for the medical management of osteoarthritis. Part II. Osteoarthritis of the knee. Arthritis Rheum. 1995, 38: 1541. 10. Nuki G.: Osteoarthritis: a problem of joint failure. Z Rheumatol 1999; 58(3): 142. 11. Moskowitz R.W.: Clinical and Laboratory Findings in Osteoarthritis. In: McCarty D.J. ed. Arthritis and allied conditions,. 11th ed Philadelphia: Lea and Febiger; 1989: 1605. 12. Recommendations for the medical management of osteoarthrisis of the hip and knee. 2000 Update Americal College of Rheumatology Subcommittee on Osteoarhtiris Guidelines. Arthritis Rheum., 2000, 43, 1905. 13. Sierakowski S.: Komentarz do artytułu Sheltona M. Coopera pt. „Postępy w leczeniu choroby zwyrodnieniowej”. Medycyna po Dyplomie, 2000, 9, 78. 14. Szczepański L.: Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza). Standarty diagnostyczno-terapeutyczne w najczęstrzych chorobach reumatycznych. Reumatologia 2000, 38, (Suppl.): 87. 15. Westacott C.I. et al.: Alteration of cartilage metabolism by cells from osteoarthritic bone. Arthritis Rheum 1997; 40(7): 1282-1291. 16. Veys E. et al.: Evolution and Prognosis of Osteoarthritis [w] Osteoarthritis. Clinical and Experimental Aspects. [Red]: Reginster J.Y., Springer-Verlag, Berlin, 1999:312 17. Zimmermann-Górska I.: Komentarz do artykułu pt. Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego i stawu kolanowego. Aktualne (2000) zalecenia Amerykańskiego Kolegium Reumatologicznego. Medycyna Praktyczna, 2001, 3, 112.
