Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) obejmuje szeroki zakres patologii począwszy od niewielkich zmian o charakterze żył siateczkowatych i teleangiektazji nie wpływających w sposób istotny na jakość życia chorych, do rozległych owrzodzeń żylnych doprowadzających do ciężkiego kalectwa. Większość rozważań epidemiologicznych dotyczy tylko wybranych fragmentów patologii, np. żylaków, owrzodzeń, zmian troficznych w przebiegu PNŻ, ponadto charakteryzuje je niejednolitość w stosowanym nazewnictwie i definiowaniu morfologicznych stadiów niewydolności żylnej (1). Teleangiektazje i żyły siateczkowate są najbardziej rozpowszechnionymi zmianami chorobowymi układu żylnego. Szacuje się, że występują u ponad połowy mężczyzn i u blisko 65% kobiet. Żylaki w krajach Europy Zachodniej występują u 25-33% kobiet i 10-20% mężczyzn. Częstość ich występowania wyraźnie wzrasta z wiekiem, od 3% u mężczyzn i 20% u kobiet w trzeciej dekadzie życia, do odpowiednio 40 i 50% po 70 roku życia. Zwykle proporcję występowania żylaków u kobiet i mężczyzn przedstawia stosunek 2:1, ale niektóre nowsze badania wykazują wyrównywanie się częstości występowania tej patologii u obu płci, a nawet częstsze ich występowanie u mężczyzn (61 vs 51% w populacji między 55. a 64. r.ż. – Edinburgh Vein Study) (1, 2, 3, 4). Zmiany skórne takie jak hiperpigmentacja, stwardnienie tłuszczowo-skórne, a także występowanie obrzęków, są źle udokumentowane epidemiologicznie. Wśród osób z żylakami kończyn dolnych 10% mężczyzn i 20% kobiet ma obrzęki. Zmiany troficzne skóry są nieco częstsze u kobiet i wg różnych danych ich występowanie w populacji ogólnej nie przekracza zazwyczaj 5-10%. Podobnie jak w przypadku żylaków częstość ich występowania wzrasta z wiekiem (1, 2, 3). Czynne owrzodzenia żylne goleni występują u około 0,3% dorosłej populacji krajów Europy Zachodniej. Owrzodzenia czynne i zagojone (blizny po owrzodzeniach) występują łącznie u około 1% populacji. Dwa, trzy razy częściej występują u kobiet i częstość ich występowania wyraźnie wzrasta z wiekiem (1, 3).

W dostępnych badaniach polskich przewlekła niewydolność żylna charakteryzuje się podobną strukturą epidemiologiczną, jak w krajach Europy Zachodniej. Badania mieszkańców Lublina wykazały że przewlekła niewydolność żylna w 70% dotyczy kobiet i jej częstość wzrasta wraz z wiekiem. W 300-tysięcznym mieście 55 tysięcy chorych w ciągu roku leczy się z powodu PNŻ (5). W ogólnopolskim wieloośrodkowym badaniu przekrojowym, wśród osób zasięgających porady u lekarza pierwszego kontaktu, cechy przewlekłej niewydolności żylnej stwierdzono u ponad 47% kobiet i 36% mężczyzn. U blisko 2% kobiet i ponad 3% mężczyzn z rozpoznaną niewydolnością żylną stwierdzono obecność czynnego lub zagojonego owrzodzenia (6).

Wobec powszechności chorób żył oraz rozwoju wiedzy na ich temat, pojawiło się zapotrzebowanie na unifikację nazewnictwa i stworzenie nowoczesnej klasyfikacji przewlekłej niewydolności żylnej (PNŻ) kończyn dolnych (2, 7).

W lutym 1994 roku, na Hawajach, w czasie konferencji Amerykańskiego Forum Żylnego powstał dokument „Classification and Grading of Chronic Venous Disease in the Lower Limbs” („Klasyfikacja i ocena zaawansowania przewlekłej choroby żylnej kończyn dolnych”) (8, 9). Ideą stworzenia klasyfikacji obok uporządkowania i kategoryzacji podstawowych pojęć z zakresu PNŻ, było dostarczenie uniwersalnego, dostatecznie prostego dla powszechnej akceptacji systemu oceny, tak aby mogło stać się możliwe swobodne porównywanie kończyn oraz prowadzenie wieloośrodkowych badań z jednolitym systemem raportowania. Pierwsza część dokumentu to propozycja klasyfikacji PNŻ, druga przedstawia punktowy system oceny ciężkości choroby.

Klasyfikacja zawiera cztery odrębne składowe kodowane symbolami:

C0	Oznacza, że nie ma widocznych ani badalnych objawów chorób żył
C1	Teleangiektazje lub/i żyły siateczkowate
C2	Żylaki
C3	Obrzęki
C4	Zmiany skórne przypisywane chorobom żył (np. przebarwienia, wyprysk żylny, ipodermatosclerosis)
C5	Obok zmian skórnych, jak wyżej, stwierdzamy obecność wygojonego owrzodzenia
C6	Obok zmian skórnych, jak wyżej, występuje czynne owrzodzenie