Ponad 7000 publikacji medycznych!
Statystyki za 2021 rok:
odsłony: 8 805 378
Artykuły w Czytelni Medycznej o SARS-CoV-2/Covid-19

Poniżej zamieściliśmy fragment artykułu. Informacja nt. dostępu do pełnej treści artykułu
© Borgis - Nowa Medycyna 6/2000
Jan Tatoń, Małgorzata Bernas, Paweł Luźniak, Anna Czech
Intensyfikacja diagnostyki i leczenia cukrzycy w starszym wieku: korelacja między jakością leczenia i jakością życia
z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Katedry: prof. dr hab. med. Jan Tatoń



Przesłanki problemowe

Cukrzyca u osób w wieku powyżej 65 roku życia jest indywidualnym i społecznym zagrożeniem życia i zdrowia o wielowątkowym medyczno-społecznym charakterze. Jego zwalczanie wymaga więc interdyscyplinarnego i zespołowego podejścia.

Współistnienie cukrzycy ze zmianami w czynności i strukturze narządów i tkanek powodowanymi przez proces starzenia się, skojarzenie tych stanów u tej samej osoby i w tym samym czasie z innymi, przewlekłymi chorobami oraz związane z tym trudności medyczne, a także szczególne względy społeczne i organizacyjne, tworzą specyfikę tego problemu. Jest on często niedoceniany lub ujmowany powierzchownie a niekiedy wręcz obłudnie – bez odpowiedniego wykorzystania wielu bardziej intensywnych, nowych możliwości diagnostycznych, zapobiegawczych, leczniczych i rehabilitacyjnych (3, 15, 18).
Skala epidemiologiczna
Wskaźnik chorobowości z powodu cukrzycy w grupie osób powyżej 65 r. życia wynosi 8,6% a z powodu upośledzenia tolerancji glukozy 14,2% (badania własne populacji Warszawy), Są to wielkości wskaźników, w przybliżeniu 2 razy większe aniżeli spotykane w ogólnej populacji. Znaczne zwiększenie występowania cukrzycy u osób w starszym wieku jest zjawiskiem typowym dla wszystkich kontynentów i wszystkich grup etnicznych (3).
Jakie są przyczyny tak znacznej chorobowości z powodu cukrzycy u osób powyżej 65. roku życia?
Lista tych przyczyn jest następująca:
a. Zwiększanie się populacji świata jest coraz szybsze, przyspieszenie to dotyczy szczególnie grupy osób powyżej 65. roku życia. W 1997 r. wśród 5,8 miliardów ludzi było ich 460 milionów. W 2020 r. będzie ich już 690 milionów (World Health Report, WHO, Geneva, 1998). Szczególnie zwiększa się warstwa ludności powyżej 75. roku życia.
Odsetek tej szczególnej populacji w niektórych krajach przedstawia tabela 1 (Rocznik ONZ).
Tabela 1. Liczba osób w wieku powyżej 75 lat w odsetkach ogólnej populacji w 5 wybranych krajach Europy w 1996 i 2025 r.
KrajRok
19962025
Liczba osób w wieku powyżej 75 lat jako odsetek ogólnej populacji
Grecja5,812,0
Francja6,511,4
Niemcy6,411,0
Szwecja8,511,6
Włochy6,712,9
Liczbę osób powyżej 65. roku życia w Polsce w 2000 r. i prognozowaną na 2020 r. podano w tabeli 2. (GUS – Rocznik demograficzny, 1998, W-wa).
Tabela 2. Liczba osób powyżej 65. roku życia w podziale według płci w roku 2000 i w roku 2020 (prognoza) w Polsce.
RokMężczyźniKobiety
Liczba osób w wieku powyżej 65. roku życia
2000w tysiącach
1784,22897,4
odsetek ogólnej populacji
9,4514,50
2020w tysiącach
2660,63829,3
odsetek ogólnej populacji
13,4218,35
b. Proces starzenia się ma znaczenie diabetogenne. Patofizjologiczne mechanizmy tej tendencji są złożone i obejmują wiele ogniw regulacji metabolizmu. Dodatkowo w wieku starszym coraz większego znaczenia nabierają wpływy środowiskowe związane ze stylem życia i dodatkową chorobowością (3, 7).
Zestawiając okoliczności przedstawione powyżej (a i b) uzyskuje się wyjaśnienie przyspieszonego zwiększania się w stosunku do innych subpopulacji wiekowych współczynnika chorobowości z przewodu cukrzycy w starszym wieku.
Charakter cukrzycy
U 95% osób w starszym wieku napotyka się na różnie nasiloną cukrzycę typu 2. W pozostałej części mieści się cukrzyca wtórna oraz bardzo rzadkie przypadki paradoksalnie późnej cukrzycy typu 1 (9, 10, 17).
W analizowanej w naszym ośrodku kohorcie 320 chorych na cukrzycę u osób w wieku powyżej 65 lat, pochodzących z 2 dzielnic Warszawy stwierdzono następujący rozkład częstości różnego rodzaju leczenia hipoglikemizującego (17) (tab. 3):
Tabela 3. Częstość różnego rodzaju hipoglikemizującego leczenia w kohorcie 320 osób z cukrzycą powyżej 65. roku życia.
Rodzaj leczeniaOdsetki
wyłącznie dieta22
pochodne sulfonylomocznika18
akarboza11
pochodne biguanidu9
leczenie skojarzone pochodne sulfonylomocznika oraz leki doustne z innej grupy14
wyłącznie insulina12
insulina w skojarzeniu 
   a) z pochodnymi sulfonylomocznika
8
   b) z pochodnymi biguanidu6
W sumie leczenie niefarmakologiczne dotyczyło 22%, leczenie wyłącznie doustnymi lekami hipoglikemizującymi 38% a leczenie samą insuliną 12% badanych. Wskazuje to na rozmaitość postaci cukrzycy typu 2 w grupie osób starszych.
Jednocześnie w tej samej grupie stwierdzono następujące wyniki oznaczeń HbA1c (17) (tab. 4):
Tabela 4. Częstość różnych poziomów HbA1c w kohorcie 320 osób z cukrzycą powyżej 65. roku życia.
HbA1COdsetek badanych
<7%12
7-8%37
8-9%36
9-10%10
> 10%5
Wyniki mieszczące się w kategorii wystarczającej skuteczności leczenia dotyczyły 48% a w grupie niedostatecznej kontroli 52% leczonych (4, 16). Częstość klinicznych rozpoznań głównych powikłań cukrzycy oraz istotnych przewlekłych, dodatkowych chorób wynosiła wg danych w tabeli 5.
Tabela 5. Częstość przewlekłych powikłań cukrzycy i chorób skojarzonych w kohorcie 320 osób z cukrzycą powyżej 65. roku życia.
Wzrok
retinopatia cukrzycowa28%
zaćma i zmętnienia soczewki85%
jaskra4%
angiopatia nadciśnieniowa42%
stwardnienie tętniczek46%
Nerki
nefropatia cukrzycowa
(białkomocz> 300 mg/24 godz)
8%
inne choroby nerek i/lub dróg moczowych42%
kreatynina> 2,0 mg/dl6%
Serce
choroba niedokrwienna42%
przebyty zawał serca15%
cechy przewlekłej niewydolności serca14%
Mózg
objawowe niedokrwienie mózgu17%
stan po udarze4%
Kończyny dolne
chromanie przestankowe9%
stan po amputacji (amputacje większe i mniejsze) 5%
Inne choroby przewlekłe62%

Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
  • Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
  • Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
  • Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.

Opcja #1

29

Wybieram
  • dostęp do tego artykułu
  • dostęp na 7 dni

uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony

Opcja #2

69

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 30 dni
  • najpopularniejsza opcja

Opcja #3

129

Wybieram
  • dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
  • dostęp na 90 dni
  • oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Coulston A.M. et al.: Dietary management of nursing home residents with non-insulin dependent diabetes mellitus. Am. J. Clin. Nutr. 1990, 51:67. 2. Does F.E.E van der et al.: Symptoms and well-being in relation to glycaemic control in type II diabetes. Diabetes Care 1996, 19:204-210. 3. Finucane P., Sinclair A.J. red.: Diabetes in Old Age. John Wiley and Sons Ltd. Chichester 1995. 4. Gale E.A.M. et al.: Severly uncontrolled diabetes in the over-50s. Diabetologia 1981, 21:25-28. 5. Harris M.I.: Epidemiology of diabetes mellitus among the elderly in the United States. Clin. Geriatr. Med. 1990, 6:703-719. 6. Kuusito J. et al.: Non-insulin-dependent diabetes and its metabolic control are important predictors of stroke in elderly subjects. Stroke 1994, 25, 1157-1164. 7. Mooradian A.D.: Management of diabetes in elderly [W:] Morle J.E., Korenman S.G. (red.). Endocrinology and metabolism in the elderly. Blackwell Scientific Publications, Boston 388-405. 8. Morisaki N. et al.: Diabetic control and progression of retinopathy in elderly patients: five year follow-up study. J. Am. Ger. Soc. 1994, 42:142-145. 9. Morley J.E. et al.: Diabetes mellitus in elderly patients. Is it different? Am. J. Med. 1987, 83:533-44. 10. Morley J.E., Kaiser F.E.: Unique aspects of diabetes mellitus in the elderly. Clin. Geriatr. Med. 1990, 6:693-701. 11. Muggeo M. et al.: Long term instabilit of fasting plasma glucose predicys mortality in elderly NIDDM patients: the Verona Diabetes Study. Diabetologia 1995, 38:672-679. 12. Nabliboff B.D., Rosenthal M.: Effects of age on complications in adult onset diabetes.J. M. Geriatr. Soc. 1989, 37:838-842. 13. Recommendations for the Management of Diabetes in Primary Care, 1993, British Diabetic Association, London. 14. Reed R.L., Moordian A.D.: Nutritional status and dietary management of elderly diabetic patients. Clin. Geriatr. Med. 1990, 6:883-901. 15. Simmons D., Wiliam E.: Diabetes in the elderly, an underdiagnosed condition. Diabet. Med. 1992, 10:264-266. 16. Sinclair A.J., Barnett A.H.: Special needs of elderly diabetic patients. B.M.J. 1993, 306:1142-1143. 17. Taton J., Czech A. (red.): Diabetologia, Warszawa, PZWL, w przygotowaniu. 18. Tattersall R.B.: Diabetes in the elderly – a neglected area. Diabetologia 1994, 27:167-173. 19. Weinberger M. et al.: Economic impact of diabetes mellitus in the elderly. Clin. Geriatr. Med. 1990, 6:959-970.
Nowa Medycyna 6/2000
Strona internetowa czasopisma Nowa Medycyna