Akceptacja hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) w Polsce jest stosunkowo niewielka, szczególnie wśród kobiet po menopauzie. Po ustaniu miesiączek każde ponowne pojawienie się plamienia lub krwawienie z macicy jest odbierane jako nieprawidłowość, budząc niepokój zarówno pacjentki jak i lekarza prowadzącego. Zasadnicze powody przerwania HTZ w tym okresie, to w 52% obawa o bezpieczeństwo stosowania tej terapii, przybór masy ciała w 38% oraz plamienia/krwawienia w 34% (1, 6, 7). Jednym z powodów wprowadzenia ciągłej kombinowanej hormonalnej terapii zastępczej było wyeliminowanie krwawień towarzyszących terapii sekwencyjnej. Ponieważ jednak w początkowym okresie leczenia mogą występować nieregularne plamienia lub krwawienia, trudno jest określić, które z nich spowodowane są zaburzeniami funkcjonalnymi błony śluzowej macicy, a które jej zmianami organicznymi. Precyzyjna ocena błony śluzowej macicy za pomocą fali ultradźwiękowej, prowadzona w trakcie ciągłej terapii hormonalnej, pozwala w wielu wypadkach uniknąć narażenia pacjentki na inwazyjne metody diagnostyczne. Dopiero nieprawidłowe obrazy ultrasonograficzne powinny być wskazaniem do poszerzenia diagnostyki i wykonania abrazji frakcjonowanej kanału szyjki macicy i jamy macicy lub też histeroskopii. Zasadniczy objaw uboczny ciągłej kombinowanej HTZ, jakim są plamienia/krwawienia przyczynowo może być związany z:

- rodzajem i dawką progestagenów,

- upośledzeniem ukrwienia podścieliska,

- rozszerzeniem się naczyń,

- wynaczynieniem krwi do jamy macicy,

- czasookresem od ostatniej miesiączki - im dłuższy, tym rzadsze krwawienie.

Obecnie na polskim rynku farmaceutycznym dostępne są jedynie dwa preparaty doustne przeznaczone do stosowania w ciągłej hormonalnej terapii zastępczej. Jeden z nich zawiera tibolon, drugi składa się z mikronizowanego 17-beta estradiolu i octanu noretisteronu. Istnieje również możliwość stosowania preparatu hormonalnego zawierającego levonorgestrel i 17-beta estradiol (Klimonorm) podawanego w formie ciągłej hormonalnej terapii zastępczej.

We własnej rocznej obserwacji oceniono 33 pacjentki. Badano następujące parametry kliniczne: masa ciała, BMI, ciśnienie tętnicze krwi, wskaźniki objawów menopauzalnych wg Metki oraz Kuppermana, częstość oraz natężenie krwawień macicznych, szerokość i strukturę błony śluzowej macicy (badana za pomocą sondy dopochwowej). Oznaczono również takie parametry hormonalne jak: estradiol, FSH i LH.

Wobec pacjentek zastosowano następujące kryteria włączające do badań: naturalne klimakterium (3-5 lat po menopauzie), wartość indeksu Kuppermana większa lub równa "15", pierwsze leczenie hormonami płciowymi od przynajmniej 24 miesięcy.

Wśród kryteriów wykluczających pacjentki z udziału w terapii uwzględniono następujące czynniki ryzyka lub choroby takie jak: nadciśnienie tętnicze, mięśniakowatość macicy, padaczka, rozrusznik serca, AIDS, depresja, miokardiopatia, alergiczne zmiany skórne, zakrzepica w wywiadzie, otyłość, zaburzenia przemiany węglowodanów, palenie papierosów (powyżej 5 dziennie), picie alkoholu (powyżej 20 g czystego alkoholu dziennie), przyjmowanie środków psychotropowych.

W ciągu całej terapii nie uległy istotnym statystycznie zmianom wartości masy ciała (a w związku z tym i BMI) oraz ciśnienia tętniczego krwi.