Anest Inten Terap 2004; 36, 38-40

Protezoplastyka stawu biodrowego jest dużym zabiegiem ortopedycznym wykonywanym najczęściej u osób w starszym wieku, niejednokrotnie z podwyższoną oceną stanu fizycznego wg skali ASA. Jednym z istotnych elementów procedury jest wczesne uruchomienie chorych w okresie pooperacyjnym, co czyni znieczulenie przewodowe postępowaniem z wyboru. Z uwagi na zróżnicowany czas trwania operacji oraz potrzebę podtrzymywania analgezji po zabiegu, często wykonuje się w takich przypadkach ciągłe znieczulenie zewnątrzoponowe.

Spośród wielu środków znieczulenia miejscowego, do celów blokady zewnątrzoponowej najczęściej używany jest roztwór bupiwakainy. Jej popularność warunkują nie tylko względy ekonomiczne ale i pełna przydatność kliniczna potwierdzona latami praktyki. Do wad środka zalicza się między innymi opóźniony czas wystąpienia znieczulenia przy podaniu zewnątrzoponowym oraz potencjalną toksyczność wobec serca [1, 2, 3, 4].

Ropiwakaina jest nowym środkiem znieczulenia miejscowego o budowie aminoamidowej. Uważa się, że nie posiada niekorzystnych cech bupiwakainy i nie wpływa niekorzystnie na układ krążenia. Wadą środka może być natomiast słabsza, niż przy stosowaniu bupiwakainy, blokada ruchowa. Z tych też powodów ropiwakaina stosowana jest w wybranych przypadkach a jej pełna przydatność kliniczna wymaga dodatkowych ocen [5, 6, 7].

Celem podjętych badań było ustalenie przydatności ropiwakainy dla znieczulenia zewnątrzoponowego do operacji ortopedycznych w zakresie stawu biodrowego.

Do badań zakwalifikowano chorych poddawanych zabiegom protezoplastyki stawu biodrowego w trybie planowym.

Godzinę przed znieczuleniem chorzy otrzymywali doustnie 10 mg diazepamu (Relanium, GlaxoSmithKline, Polska). Znieczulenie wykonywano w ułożeniu na lewym boku, przestrzeń zewnątrzoponową identyfikowano metodą zaniku oporu. Cewnik zewnątrzoponowy wprowadzano dogłowowo na głębokość 3 cm przez igłę Tuohy, na poziomie L₃-L₄. Po podaniu dawki testowej 4 ml 2% lidnokainy (Lignocainum, Polfa) przez cewnik wstrzykiwano roztwór 1% ropiwakainy (Naropin, Astra Zeneca, USA). Dawkę środka ustalano indywidualnie w oparciu o zalecenia producenta. Poziom znieczulenia sprawdzano testem ciepłoty, natomiast natężenie blokady motorycznej określano przy użyciu skali Bromage´a. Standardowej ocenie śródoperacyjnej poddawano skurczowe i rozkurczowe ciśnienie tętnicze krwi mierzone metodą pośrednią, czynność bioelektryczną serca, częstość akcji serca, przezskórną saturację krwi. Rejestracji wymienionych parametrów dokonywano co 3 minuty. Na życzenie chorych podawano dożylnie midazolam (Midanium, Polfa). Czas trwania analgezji określano posługując się skalą wizualno-analogową (VAS), przyjmując wartość 1 punktu jako wartość graniczną.

Badaniami objęto 20 chorych. Wśród operowanych było 13 kobiet i 7 mężczyzn, w wieku od 42 do 76 lat. Ich stan fizyczny oceniano jako ASA II: byli obciążeni stabilną chorobą wieńcową (n = 5) lub łagodnym nadciśnieniem tętniczym (n = 17), poddającym się leczeniu.

Objętość ropiwakainy podanej do przestrzeni zewnątrzoponowej u badanych chorych wyniosła średnio 12 ± 4,25 ml.

U wszystkich operowanych uzyskano stopień analgezji i blokady ruchowej umożliwiający wykonanie protezoplastyki stawu biodrowego. Zakres znieczulenia wahał się od Th₆ do Th₁₂. Czas od wstrzyknięcia środka do zniesienia czucia temperatury na poziomie Th₁₂ wynosił 4 ± 1 min. Średni okres analgezji po pojedynczej dawce środka wynosił 315 ± 87 min. Cztery osoby wymagały w trakcie zabiegu podania uzupełniającej dawki ropiwakainy. U 16 chorych nie wymagających dawki uzupełniającej, okres analgezji śródoperacyjnej wynosił 361 ± 20 min. Trzeci stopień blokady ruchowej w skali Bromage´a uzyskano u 10 operowanych – wystąpił on w 20 ± 5 min po podaniu środka i trwał 225 ± 43 min.