Marzena Grabarczyk
Budowa somatyczna, zdolności motoryczne i położenie środka ciężkości ciała chłopców w wieku 7-14 lat
The somatic build, motor abilities and the position of body center of mass in boys aged 7-14 years
Katedra Antropologii i Biometrii AWF, Wrocław
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Antoni Janusz
Streszczenie
124 boys aged 7-14 years from Wrocław were examined, from 1979 to 1986, as regards their somatic build (Carter, Heath 1967), motor abilities and the localisation of the body center of mass (direct method with use of one-sided lever). The results show that mesomorphy occurred to be developed to the highest level in whole period. Moreover the scores of boys in the locomotion speed, agility, and the explosive force of lower extremities were better and better. There was set-back of development of two finishing traits in 10-11 and 12-13 years of age. General body center of mass has rising values during subsequent years (from 70.1 to 92.6 cm), the mean value of the body center of mass index shows rather low variability (56.5%-55.5%).
The linear correlation analysis didn´t show clear relationships between the position of the body center of mass and three body components and motor abilities. However there were found correlations between better scores of the motor abilities and the ectomorfic component, also between worse scores of the physical tests and the endomorfic build.
WSTĘP
O zależnościach pomiędzy budową somatyczną, wynikami testów sprawności fizycznej i lokalizacją środka ciężkości ciała pisało wielu autorów (1, 4, 6, 8, 9, 10). U osobników z bardziej rozbudowanymi kończynami dolnymi względne położenie środka ciężkości jest niższe, jednak w związku z dłuższymi kończynami, znajduje się on bezwzględnie wyżej – niż u krótkokończynowych (5). U chłopców w okresie skoku szkolnego i pokwitaniowego ma miejsce znaczne zwiększenie wysokości ciała. Towarzysząca temu zmiana lokalizacji środka ciężkości zaburza równowagę ciała i hamuje rozwój sprawności fizycznej (6, 10). Zaobserwowano też zróżnicowanie cech funkcjonalnych pod względem typologii somatycznej Heath i Catrera (3). Najsłabsze wyniki w testach motorycznych osiągają dzieci z dominacją komponentu otłuszczenia w budowie ciała, najlepsze – osobnicy mezomorficzni i ektomorficzni (7, 10, 11, 12).
Celem pracy była charakterystyka rozwoju komponentów budowy ciała, zdolności motorycznych, bezwzględnej i względnej wartości ogólnego środka ciężkości, oraz przedstawienie zależności pomiędzy tymi cechami.
MATERIAŁ I METODY BADAŃ
Badaniami, prowadzonymi w latach 1979/86, objęto grupę 124 chłopców z Wrocławia, w wieku 7-14 lat. Budowę ciała scharakteryzowano metodą typologiczną Heath i Cartera (3), uwzględniającą stopień wysycenia trzech komponentów: endomorfii – odzwierciedlającej względne otłuszczenie ciała, mezomorfii – określającej rozwój umięśnienia i masywność szkieletu, oraz ektomorfii – opisującej smukłość budowy. Zdolności motoryczne w zakresie szybkości, zwinności i mocy oceniono biegiem na dystansie 20 m, biegiem po torze przeszkód, oraz skokiem w dal z miejsca. Wysokość ogólnego środka ciężkości (OSC) wyznaczono metodą bezpośrednią przy pomocy dźwigni jednostronnej (5). Wskaźnik środka ciężkości (Wosc) obliczono jako udział procentowy OSC w całkowitej wysokości ciała.
Dynamikę rozwoju analizowanych cech zbadano obliczając przyrosty roczne, których istotność oceniono testem t-Studenta dla prób zależnych, związki pomiędzy nimi określono na podstawie współczynnika korelacji prostej Pearsona.
WYNIKI BADAŃ I ICH OMÓWIENIE
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Bober T., Janusz A.: Położenie środka ciężkości a typ budowy ciała, Materiały i Prace Antropologiczne, 1967, 74, 185-190. 2. Burdukiewicz A.: Zmienność budowy ciała dzieci wrocławskich w wieku od 7 do 15 lat w badaniach longitudinalnych, Studia i Monografie AWF, Wrocław 1995, 46. 3. Carter J.E.L., Heath B.H.: A modifieldsomatotype method, American Journal of Physical Anthropology, 1967, 24, 87-99. 4. Chromiński Z.: Wiek biologiczny a sprawność fizyczna uczniów w wieku 10-15 lat, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981. 5. Doński D.: Biomechanika ćwiczeń fizycznych, Sport i Turystyka, 1963. 6. Espenschade A.: The contributions of physical activity to growth, Res. Quart., 1960, 31, 2, part II, 351-364. 7. Ignasiak Z., Janusz A.: Typologia uwarunkowania rozwoju szybkości i siły dzieci i młodzieży wrocławskiej, Studia i Monografie AWF, Wrocław 1992, 173-179. 8. Janusz A., Jarosińska A.: Współzależność pomiędzy cechami morfologicznymi i motorycznymi dzieci w wieku 9-12 lat, Materiały i Prace Antropologiczne, 1979, 96, 39-53. 9. Janusz A. i wsp.: Dymorfizm płciowy w położeniu środka ciężkości ciała dzieci wrocławskich w wieku od 9 do 14 lat, Przegląd Antropologiczny, 1984, t. 50, z. 1, 5-19. 10. Milicer H.: Rozwój somatyczny i motoryczny chłopców w okresie pokwitania, Wychowanie Fizyczne i Sport, 8, 227-249. 11. Osiński W.: Związki między szybkością biegową a wielkością wskaźników proporcji i komponentami ciała u dzieci i młodzieży z populacji wielkomiejskiej, Antropomotoryka, 1989, 1, 51-63. 12. Raudsepp L., Jürimäe T.: Relationships between somatic variables, physical activity, fitness and fundamental motor skills in prepubertal boys, Biology of Sport, 1996, 13, 4, 279-289. 13. Tanner J.M.: Rozwój w okresie pokwitania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1963. 14. Wolański N.: Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
