Lidia Wądołowska, Roman Cichon
Aktywność fizyczna a masa ciała i jej skład u młodzieży w wieku 0d 16 do 19 lat
Physical activity, body weight and body mass composition of adolescents in age between 16 and 19 years old
Instytut Żywienia Człowieka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Dyrektor Instytutu: prof. dr hab. Roman Cichon
Streszczenie
The research was initiated in order to term the correlation between physical activity and body mass and its composition of adolescents in age between 16 and 19 years old. It embraced 200 high school students. The information characterizing the mode of life and the frequency and type of physical activity was gathered with method of direct interview. Nutritional status was estimated by anthropometric methods. The assessment feeding pattern was carried out with method of 24-hour interview.
Active mode of life in leisure time was declared by 18% of girls and 56% of boys, less active – correspondingly by 8% and 12%. People of different physical activity were intaking rations of similar nutritive and energy value. High physical activity was connected with less boys´ body fatness. The actual nutritional status of girls showed no correlation to their physical activity.
WSTĘP
Choroby układu krążenia, otyłość, cukrzyca i niektóre postaci nowotworów są odchyleniami od prawidłowego stanu zdrowia wzajemnie uwarunkowanymi, o wieloczynnikowej etiologii. Wśród czynników ryzyka tych chorób, związanych ze stylem życia, wymienia się palenie papierosów, częste spożywanie produktów wysokotłuszczowych i niskobłonnikowych, małe spożycie warzyw i owoców, a także małą aktywność fizyczną (1, 2, 9, 13, 14, 15, 16).
Problemem zdrowotnym, który może wystąpić już we wczesnym okresie życia jest otyłość (3, 5). Jak wykazują badania, około połowa otyłych dzieci staje się otyłymi dorosłymi, co zwiększa ryzyko występowania innych chorób zwyrodnieniowych i przewlekłych w wieku dojrzałym (5). W wielu pracach wykazywano, że aktywność fizyczna, szczególnie zachowywana przez wiele lat, sprzyjała mniejszej zawartości tłuszczu w organizmie i zmniejszała ryzyko otyłości (6, 7, 14). Jednak Boot i wsp. (3) w badaniach duńskich chłopców wykazali jedynie wpływ aktywności fizycznej na masę ciała szczupłego, zaś brak korelacji z masą tłuszczu w ciele.
Motywacje podejmowania znacznego wysiłku fizycznego przez chłopców i dziewczęta są różne. U chłopców są częściej związane z dążeniem do zwiększenia masy mięśniowej, z kolei dziewczęta częściej zwiększają aktywność fizyczną podczas odchudzania (11).
CEL PRACY
Badania podjęto w celu określenia współzależności pomiędzy aktywnością fizyczną a masą ciała i jej składem u młodzieży w wieku od 16 do 19 lat.
MATERIAŁ I METODY
Badaniami objęto 200 uczniów szkół średnich w wieku od 16 do 19 lat (średnio 16,7±0,7 lat), mieszkających w dwóch internatach zlokalizowanych na terenie Białegostoku. Na podstawie deklarowanej częstotliwości i intensywności wysiłku fizycznego w ciągu tygodnia, w czasie wolnym od zajęć, badaną młodzież podzielono na 3 grupy: osób aktywnych, dość aktywnych i mało aktywnych.
Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono metodą wywiadu 24-godzinnego (4), wykorzystując „Album produktów o zróżnicowanej wielkości porcji” (12). Przeciętne spożycie składników odżywczych określono na podstawie tabel składu i wartości odżywczej produktów (10), które po uwzględnieniu strat porównano z normami na poziomie bezpiecznym (17). W oparciu o pomiary antropometryczne masy i wysokości ciała wyznaczono BMI (kg/m²), a na podstawie pomiarów obwodu ramienia oraz grubości 4 fałdów skórno-tłuszczowych obliczono: obwód mięśni ramienia (AMC, cm) oraz beztłuszczową masę ciała (FFM, kg), masę tłuszczu (FM, kg) i zawartość tłuszczu w ciele (%FM, %) (8).
Współzależność cech trybu życia, sposobu żywienia i stanu odżywienia badanych osób zweryfikowano w oparciu o test chi² i analizę wariancji, przy poziomie istotności p<0,05.
WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Aarnio M. et al.: Associations of health-related behaviors, school type and health status to physical activity patterns in 16 year old boys and girls. Scand. J. Soc. Med., 1997, 25, 156-167. 2. Burke V. et al.: Clustering of health-related behaviours among 18-year-old stralians. Prev. Med., 1997, 26, 724-733. 3. Boot A.M. et al.: Determinants of body composition measured by dual-energy X-ray absorptiometry in Dutch children and adolescents. Am. J. Clin. Nutr., 1997, 66, 232-238. 4. Charzewska J. et al.: Instrukcja do wywiadu 24-godzinnego. IŻŻ, Warszawa, 1997. (maszynopis). 5. Dietz W.H.: Childhood weight affects adult morbidity and morality. J. Nutr., 1998, 128 (2 supl.), 411S-414S. 6. Fogelholm M.: Diet, physical activity and health in Finnish adolescents in the 1990s. Scan. J. Nutr., 1998, 42, 10-12. 7. Fujii T. et al.: The association of physical activity level characteristics and other lifestyles with obesity in Nagoya University alumni, Japan. Scand. J. Med. Sci. Sports, 1998, 8, 57-62. 8. Heymsfield S. B., Williams P. J.: Nutritional assessment by clinical and biochemical methods. W: Modern nutrition in health and disease. Shils M. E., Young V. R. Lea and Febiger, Philadelphia, Ed. 7th, 1988, Ch. 45, 817-860. 9. Key T. J. et al.: Morality in vegetarians and non-vegetarians: a collaborative analysis of 8300 deaths among 76 000 men and women in five prospective studies. Pub. Health Nutr., 1998, 1, 33-41. 10. Łoś-Kuczera M. (red.): Produkty spożywcze. Skład i wartość odżywcza. Wyd. IŻŻ, Warszawa, 1990. 11. Middleman A. B. et al.: Eating patterns, physical activity and attempts to change weight among adolescents. J. Adolesc. Health, 1998, 22, 37-42. 12. Szczygłowa H. i wsp.: Album produktów o zróżnicowanej wielkości porcji. Wyd. IŻŻ, Warszawa, 1991. 13. Twisk J. W. et al.: Which lifestyle parameters discriminate high- from low-risk participants for coronary heart disease risk factors. Longitudinal analysis covering adolescence and young adulthood. J. Cardiovasc. Risk, 1997, 4, 393-400. 14. Twisk J. W. et al.: The relation between „long-term exposure” to lifestyle during youth and young adulthood and risk factors for cardiovascular disease at adult age. J. Adolesc. Health, 1997, 20, 309-319. 15. Twisk J.W. et al.: Relation between the longitudinal development of lipoprotein levels and biological parameters during adolescence and young adulthood in Amsterdam, the Netherlands. J. Epidemiol. Community Health, 1996, 50, 505-511. 16. Whichelow M. J., Prevost A. T.: Dietary patterns and their associations with demografic, lifestyle and health variables in random sample of British adults. Brit. J. Nutr., 1996, 76, 17-30. 17. Ziemlański Ś. i wsp.: Normy żywienia dla ludności w Polsce (energia, białko, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne). Żyw. Człow. Met., 1994, 21, 303-338.
