U dzieci obserwuje się ostatnio obniżenie poziomu sprawności motorycznej. Niższa sprawność łączy się często z większą zachorowalnością, mniejszą odpornością fizyczną i psychiczną. Obniżanie sprawności motorycznej usprawiedliwia się mało skutecznym systemem wychowania fizycznego w szkole, niepełnym zakresem realizacji programu w klasach początkowych, niewystarczającym wyposażeniem szkół w urządzenia i sprzęt. Jest to tylko część przyczyn. Problem jest znacznie szerszy. Wśród istotnych przyczyn istniejącego stanu wymienić trzeba: niewystarczającą ilość zajęć ruchowych w przedszkolach i pierwszych klasach szkoły podstawowej; system wychowania w rodzinie pozbawiony dbałości o motoryczny rozwój dziecka, brak lub niewłaściwe wyposażenie placów zabaw (szczególnie osiedlowych). O ile poprawienie stanu dwóch pierwszych wymaga zabiegów wieloletnich, o tyle polepszenie wyposażenia placów zabaw można wykonać w stosunkowo krótkim czasie. Stąd aktualna staje się budowa nowych boisk i terenowych urządzeń rekreacyjnych dla dzieci na wolnym powietrzu. Umożliwi to organizowanie zajęć z aktywności ruchowej dostarczającej przyjemnych przeżyć i satysfakcji ze sportowego i indywidualnego sukcesu, stworzy szansę opanowania różnorodnych umiejętności ruchowych i rozwoju rozmaitych zdolności motorycznych u każdego dziecka.

Konieczność opracowania nowej bardziej współczesnej koncepcji wyposażenia placów rekreacyjnych potwierdza fakt, iż w innych krajach problem ten stał się również aktualny. W Niemczech zaproponowano koncepcję rozwoju motorycznego dzieci do lat 8 z wykorzystaniem różnych urządzeń (2). W Austrii (12) uważa się, że ćwiczenia równoważne stanowią podstawę rozwoju motorycznego dziecka i proponuje się zestawy ćwiczeń kształtujących tę zdolność i zwinność z wykorzystaniem prostych urządzeń.

Istnieje wiele wariantów wyposażenia placów rekreacyjnych z urządzeniami kształtującymi głównie zdolności kondycyjne (3-8, 10). Proponujemy nowe warianty wyposażenia placów oparte na koncepcji kształtowania u dzieci głównie zdolności koordynacyjnych.

Celem pracy było:

1. Sformułowanie zasad współczesnej koncepcji wyposażenia placów rekreacyjnych dla dzieci w oparciu o urządzenia rozwijające zdolności koordynacyjne.

2. Propozycja stosowania różnych wariantów rozwiązań w tym zakresie.

Koncepcja dotycząca projektowania nowych urządzeń rekreacyjnych powinna opierać się na następujących zasadach: 1. Na placach zabaw dla dzieci w wieku 5-8 lat winny dominować urządzenia rozwijające zdolności koordynacyjne; 2. Urządzenia te winny być skierowane na rozwój: zdolności do zachowania równowagi, orientacji przestrzennej, „czucia piłki”, szybkości reakcji, różnicowania ruchów (w tym dokładności ruchów i celności); 3. Proponuje się zaprojektowanie urządzeń kształtujących technikę ruchów (np. uderzenie piłki nogą i. 10). ręką, uderzenie 2) rakietą tenisową małej piłki i inne); 4. Urządzenia przeznaczone do pomiaru celności i długości rzutów oraz eksponujące precyzję wykonania ćwiczeń; 5. Urządzenia wymagające wykonania ćwiczeń zarówno o reglamentowanej, jak też dowolnej strukturze ruchów; 6. Na placach zabaw dla 5-8-letnich dzieci winno być 60-70% urządzeń ukierunkowanych na kształtowanie zdolności koordynacyjnych i 30-40% kondycyjnych. Dla dzieci w wieku 9-12 lat proporcja ta winna być zbliżona 50 na 50%, a dla dzieci starszych 70% urządzeń ukierunkować trzeba na kształtowanie zdolności kondycyjnych i 30% koordynacyjnych; 7. Konstrukcje urządzeń powinny być montowane z prostych i standardowych elementów składowych produkowanych przemysłowo; 8. Przy produkcji tych urządzeń więcej używać trzeba części drewnianych i z plastiku, a nie z metalu; 9. Projektowane urządzenia odpowiadać powinny podstawowym wymaganiom ergonomii i estetyki, a nie tylko wyznaczać cele funkcjonalne; 10. Konstrukcja, kolorystyka i kontrastowość urządzeń rekreacyjnych winna wzbudzać u dzieci zainteresowanie, przede wszystkim chęć sprawdzenia poziomu swoich zdolności motorycznych; 11. Konstrukcja urządzeń rekreacyjnych winna umożliwiać dzieciom porównanie ich poziomu zdolności kondycyjnych i koordynacyjnych.