Aleksandra Karpińska
Możliwości kształtowania zdolności motorycznych przez taniec współczesny
Possibilities of shaping motor skiles through the contemporary dance
Pracownia Organizacji Praktyk, Obozów i Ćwiczeń Terenowych Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Kierownik Pracowni: dr Stanisław Krajewski
Streszczenie
The goal of the paper is to present the advantages of contemporary dance and its comprehensive influence on body posture and motor skills. The paper contains the description of the chosen coordination meter abilities like: kinesthetic differentation, balance keeping, space-time orientation and joining the movements and shows the possibilities of shaping them through the contemporary dance.
WSTĘP
Powstanie tańca współczesnego w Europie sięga początku XX wieku. Jego rozwój był efektem przeciwstawienia się sztywnym regułom baletu klasycznego (1). „Nowy taniec musiał być wolny. Nie tylko od dawnych kanonów piękna i gracji, ale i od wszystkiego, co ograniczało wyzwolenie jednostki” (1). Powstała konieczność połączenia choreograficznego rysunku z osobistą ekspresją wykonawcy, przez którą przebija jego osobowość i spontaniczność wewnętrznych uczuć (4).
Taniec jest formą ciekawą nie tylko ze względu na swoją różnorodność oraz szerokie możliwości rozwiązań ruchowych, ale również poprzez bezpośredni kontakt z innymi dziedzinami sztuki – muzyką, plastyką i teatrem, przez co jego rola staje się znacznie szersza, wpływa on nie tylko na motorykę człowieka, ale również na jego rozwój kulturalny i duchowy.
Celem pracy było ukazanie pozytywnego oddziaływania tańca współczesnego na zdolności motoryczne i koordynacyjne.
KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI KINESTETYCZNEGO RÓŻNICOWANIA RUCHÓW
Zdolność kinestetycznego różnicowania ruchów w tańcu warunkuje dużą dokładność wykonywanych ruchów, zarówno pojedynczych faz cyklu ruchowego, jak i złożonych zadań ruchowych. Istotą tej zdolności jest ocena i przetwarzanie informacji o kątowej pozycji w stawach (komponenty przestrzenne), o stanie napięcia zaangażowanych mięśni (komponenty siłowe) oraz prędkości ruchów (komponenty czasowe) (6). Zdolności te są różnicowane w zależności od poziomu rozwoju techniki u tancerzy. Doskonalenie techniki polega, więc na stałej weryfikacji wrażeń kinestetycznych (5).
W ramach tej zdolności istotne jest, aby tancerze umieli działać w różnych warunkach.
Czucie czasu niezbędne jest przy wykonywaniu układów choreograficznych, w których muzyka nie zawsze dyktuje tempo ruchu. Nie zawsze jest ona rytmiczna, posiadająca określone metrum. Zdarza się, że jest ciągłym, jednostajnym brzmieniem instrumentów. Dlatego tancerz często musi przyspieszać ruch, zwalniać go, zatrzymywać się w bezruchu lub przemieszczać się bez akompaniamentu.
Tancerz pracuje w różnych warunkach, tańczy na śliskim parkiecie, tępej gumowej wykładzinie, a w zależności od stylu tańca lub wykonywanej roli występuje boso, w baletkach lub w butach. Ma to wpływ na użycie odpowiedniej siły zaangażowanych mięśni przy wykonywaniu ewolucji, na przykład obrotów lub skoków.
Czucie partnera lub grupy tancerzy, którzy w tym samym czasie wykonują te same lub inne sekwencje ruchowe to kolejna niezbędna umiejętność dla tancerzy. Wykonują oni pewne fragmenty tańca w kontakcie z partnerem i użycie odpowiedniej siły zapewnia tancerzom bezpieczeństwo. Szczególnie ważne jest to w technice contact improwization, w której wykorzystuje się także elementy akrobatyczne (7).
Kształtowanie zdolności kinestetycznego różnicowania ruchów w treningu tancerza następuje przez wykonywanie tych samych ćwiczeń w różnym charakterze – spokojnie i płynnie, ostro i gwałtownie, wolno i szybko, z wykorzystywaniem różnego akompaniamentu, na przykład muzyki o innej dynamice lub przez zmiany warunków przestrzennych i zmiany partnerów. Podobnie jak w gimnastyce czy łyżwiarstwie figurowym, tak i w tańcu wysoki poziom zdolności kinestetycznego wykonywania ruchów jest warunkiem wirtuozerii, wyrazu artystycznego i ekspresji ruchów.
KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI ZACHOWANIA RÓWNOWAGI
Zdolność zachowania równowagi jest niezbędna w pracy tancerza, bo od jej poziomu zależy wykonanie szeregu różnych ewolucji. Równowagę dzieli się na statyczną – umożliwiającą zachowanie określonej pozycji ciała oraz dynamiczną – pozwalającą na zachowanie lub odzyskanie stanu równowagi w czasie czynności ruchowej bądź też po jej wykonaniu (6).
Elementy równowagi zawarte są w większości ruchów tanecznych, począwszy od pozycji statycznych w staniu, klęku, podporze do dynamicznych związanych z przemieszczeniem, na przykład w obrotach, skokach lub partnerowaniu.
W nauczaniu tańca współczesnego szczególną uwagę zwraca się na sylwetkę ćwiczącego – ustawienie stóp całą i jak największą powierzchnią na podłodze, rozłożenie ciężaru ciała z jego przewagą na przedniej części stopy, świadome zmniejszenie lordozy poprzez wydłużenie kręgosłupa i rozciągnięcie mięśni pleców oraz minimalne podwinięcie miednicy. Następnie po opanowaniu tych umiejętności wprowadza się elementy równowagi statycznej i dynamicznej w formie ćwiczeń lub etiud tanecznych.
W kształtowaniu równowagi statycznej stosuje się pozycje releve (na palcach) z oparciem na dwóch lub jednej nodze, zmieniając ustawienie korpusu, głowy i ramion. Równowagę dynamiczną naucza się przez wykonywanie połączeń ruchowych zawierających następujące po sobie elementy skoków, obrotów, szybkich zmian położenia ciała lub jego części, łączonych przewrotów, przerzutów także z udziałem partnera lub z wykorzystaniem przyrządów – drabin, lin i innych wymyślonych konstrukcji (7).
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Cohen S. J.: Dwie Estetyki. Kwartalnik Kulturalny „Opcje” 1998, 3, 63. 2. Czabański B., Makutynowicz Cz.: Teoria wychowania fizycznego z elementami teorii sportu. AWF Zielona Góra 1989. 3. Drozdowski Z.: Antropologia a kultura fizyczna. Monogr. AWF Poznań 1986. 4. Koziełło D.: Taniec i psychoterapia. UAM Poznań 1999. 5. Osiński W.: Motoryczność człowieka – jej struktura, zmienność i uwarunkowania. Monogr. AWF Poznań 1993. 6. Raczek J. i wsp.: Teoretyczno-empiryczne podstawy kształtowania i diagnozowania koordynacyjnych zdolności motorycznych. AWF Katowice 1998. 7. Sier-Janik B.: Post Modern Dance. Centrum Animacji Kultury Warszawa 1995.
