Tendencja do manifestowania problemów psychicznych w postaci skarg somatycznych ma bardzo długą historię (Phillips-2001). Dolegliwości somatyczne, szczególnie bólowe, bez uchwytnej przyczyny organicznej stanowią wyzwanie dla psychiatrów i nie-psychiatrów, szczególnie dla lekarzy pomocy doraźnej. Ich diagnoza jest szczególnie trudna, dlatego iż na obraz kliniczny dolegliwości bólowych wpływać mogą również objawy uboczne (zarówno ze sfery somatycznej, jak i psychicznej) związane z próbami leczenia tych dolegliwości (działanie jatrogenne), a także z próbami „autoterapii” (alkohol, narkotyki) (Phillips-2001). Ból psychogenny, określany w DSM-IV jako „zaburzenie bólowe” (pain disorder) zalicza się, zarówno w ICD-10, jak i w DSM-IV do tzw. zaburzeń somatopodobnych (somatoform disorder). Obok bólu psychogennego („na podłożu psychicznym”), znajdują się tam również inne zaburzenia somatopodobne, a więc: zaburzenie z somatyzacją (somatization disorder), hipochondria (hipochondriasis), zaburzenie dysmorficzne (body dysmorphic disorder) (ICD-10; DSM-IV). Czynnikiem wyróżniającym tę grupę z klasy zaburzeń lękowych (nerwicowych) jest, podobnie jak w konwersji (dawna nerwica histeryczna), tendencja do manifestowania dolegliwości somatycznych, bez uchwytnej przyczyny organicznej, oraz niezdolność osób cierpiących na te zaburzenia do przyjmowania wyjaśnień o psychicznym podłożu tych dolegliwości. Dawniej ta grupa była określana terminami „nerwic narządowych”.

DSM-IV opisuje ból psychogenny, jako „zaburzenie bólowe”, jako zaburzenie somatopodobne spełniające wszystkie podane niżej kryteria: