© Borgis - Nowa Medycyna 4/2009, s. 187-192
*Monika Waśkow1, Małgorzata Lesińska–Sawicka1, Kazimiera Hebel1, Joanna Przebinda2
Postawa społeczeństwa wobec konsekwencji zakażeń wirusem HPV
The attitude of society against the consequences of HPV infection
1Katedra Nauk o Zdrowiu, Akademia Pomorska w Słupsku
Kierownik Katedry: dr Krystyna Homenda
2Studenckie Koło Naukowe Sanologów, Akademia Pomorska w Słupsku
Streszczenie
Introduction:The Human Papilloma Virus is primarily responsible for genital infections, both women and men. The likelihood of infection with HPV increases with the number of partners. The younger age at the start of sexual relations that potentially greater number of partners and increased risk of infection.
Goal: The aim of this study was determined the attitude of society towards the consequences of infections caused by HPV and the impact of health behaviors of women and their partners in the prevention of diseases caused by HPV.
Materials and methods: Authors used a survey of the diagnostic method as a research tool – the questionnaire by oneself. The study was conducted in March and April 2009. 100 women and 60 men participated in this studies.
Results and conclusions: The most people associate HPV only with the cervical cancer. They don´t awareness that the virus attacks other systems female and male too. Women exhibit much higher level of knowledge about the consequences of HPV infection. A half of women (56% of responses) and a much smaller proportion of men (37% of responses) know that the virus transmits only by men.
Wstęp
Wirus HPV ( Human Papilloma Virus) jest wirusem brodawczaka ludzkiego odpowiadającym za infekcje narządów moczowo-płciowych zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Do tej pory zidentyfikowanych jest ponad 200 typów wirusa HPV, a ok. 100 typów jest zakaźnych wśród ludzi (1). Ponad 40 typów przekazywanych jest drogą płciową, 20 z nich jest odpowiedzialnych za zakażenia szyjki macicy (2).
Typy HPV przenoszone drogą płciową dzieli się na dwie grupy:
a) wirusy niskoonkogenne, czyli niskiego ryzyka: HPV typu: 6, 11, 42, 43, 44;
b) wirusy wysokoonkogenne, czyli wysokiego ryzyka: HPV typu: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 46, 51, 52, 56, 58, 67 (3).
Typ wirusa o niskim potencjale onkogennym odpowiada za powstawanie łagodnych zmian określanych mianem kłykcin kończystych lub brodawek.
Typy obdarzone wysokim potencjałem głównie znajdowane są w komórkach raka szyjki macicy. Odpowiadają również za powstawanie nowotworów odbytu, sromu, prącia, pochwy oraz raka jamy ustnej i gardła.
Wirusy HPV wykazują szczególne powinowactwo do wielowarstwowego nabłonka płaskiego, który pokrywa skórę oraz błony śluzowe, gdzie pełen cykl rozwojowy zachodzi wyłącznie w różnicujących się komórkach nabłonkowych (4).
Wirusem HPV można zarazić się poprzez jakiekolwiek kontakty seksualne, gdzie dochodzi do kontaktu genitaliów. Do przeniesienia zakażenie zaliczamy kontakty genitalno-genitalne, oralno-genitalne oraz analno-genitalne (5).
Podczas kontaktów genitalno-genitalnych może dojść do zakażenia wirusem i rozwoju takich nowotworów, jak np. rak szyjki macicy czy prącia. Podczas stosunków oralno-genitalnych narażonym się jest na przeniesienie wirusa do jamy ustnej oraz górnych dróg oddechowych, co może spowodować m.in. raka krtani lub raka jamy ustnej. Na zakażenia na drodze analno-genitalnej i wiążącego się z tym przykładowego raka odbytu najczęściej narażeni są homoseksualiści.
Prawdopodobieństwo zakażenia wirusem HPV wzrasta wraz z liczbą partnerów. Rozwój zakażenia następuje bezobjawowo, a w wielu przypadkach zależnych od typu HPV, którym nastąpiło zarażenie może nawet ulec regresji (6). Jednak osoba chora nie wykonująca badań przesiewowych zawsze jest nieświadoma zakażenia i zaraża partnera.
Należy zauważyć, że w im młodszym wieku zostaje rozpoczęte współżycie płciowe, tym potencjalnie z większą liczbą partnerów dana osoba może mieć kontakt, a co się z tym wiąże, zwiększa się ryzyko rozwoju zakażenia wirusem, który jest przekazywany z partnera na partnera.
Cel pracy
Celem niniejszej pracy było określenie postawy społeczeństwa wobec konsekwencji zakażeń wywołanych przez wirusa HPV oraz wpływu zachowań zdrowotnych kobiet i ich partnerów na profilaktykę chorób wywoływanych przez wirusa HPV.
Materiał i metody
W przedstawionej pracy została zastosowana metoda sondażu diagnostycznego, natomiast jako narzędziem badawczym posłużono się kwestionariuszem ankiety własnego autorstwa. Dobór badanych grup był losowy. Badania przeprowadzono w marcu i kwietniu 2009 r., badaniami objęto 100 kobiet i 60 mężczyzn. Kwestionariusz ankiety składał się z 29 pytań (skierowany do kobiet) i 26 pytań (skierowany do mężczyzn) otwartych oraz zamkniętych. W części pierwszej ankiety zbadano ogólnie pojęty styl życia, zachowania zdrowotne związane z aktywnością seksualną oraz profilaktyką ginekologiczną. W części drugiej zbadano stan wiedzy respondentów na temat wirusa HPV i związanej z nim profilaktyki oraz postawy społecznej względem tego problemu.
Wyniki badań poddano analizie statystycznej. Analizę korelacji danych wykonano przy pomocy programu Statistica 8.0 (Statsoft Polska). Materiał poddano opracowaniu statystycznemu wykorzystując do tego test Chi-kwadrat Pearsona do weryfikacji niezależności badanych cech.
Wnioskowanie statystyczne wyników przeprowadzono na poziomie istotności p≤ 0,05.
Wyniki
Pierwszą grupą respondentów była 100-osobowa grupa kobiet, drugą grupę stanowili mężczyźni w liczbie 60 osób.
Kobiety, które wzięły udział w badaniu znajdują się w przedziale wiekowym pomiędzy 17. a nawet 52. rokiem życia. Zdecydowana większość respondentek mieszka w mieście (75 wskazań), 18 na wsi, a 7 w małym miasteczku.
Ankietowani mężczyźni mieszczą się w przedziale wiekowym od 19 do 52 roku życia. Z badanej grupy respondentów 35 osób mieszka w mieście, 15 w małym miasteczku, a tylko 10 na wsi.
W przedziale wiekowym 17-25 lat jest to 38% respondentek i 68% respondentów, w przedziale 26-35 lat 28% kobiet i 23% mężczyzn, w przedziale 36-45 lat 27% kobiet i 9%, mężczyzn. Powyżej 46. roku życia znajduje się 7% badanych kobiet.
Spośród respondentek 3% nie rozpoczęło współżycia płciowego, większość, bo 64% swoją inicjację seksualną miało powyżej 19 roku życia, natomiast 10% pomiędzy 17-18 rokiem życia.
Spośród badanych mężczyzn 8% rozpoczęło współżycia płciowe przed 15 rokiem życia, 28% pomiędzy 15-17 rokiem życia. W wieku 17-18 lat życie seksualne rozpoczęło 34% respondentów, a powyżej 19 roku życia 30%.
45% badanych kobiet oraz 21% mężczyzn deklaruje, iż do tej pory były bądź są w związku tylko z jednym partnerem/partnerką, 25% respondentek i 3% respondentów deklaruje do tej pory związek z dwoma partnerami, kolejno 12% i 17% z trzema, 6% i 15% deklaruje związek z czterema partnerami/partnerkami, a 4% respondentek i 8% respondentów z pięcioma partnerami/partnerkami. W badanej grupie respondentek znalazły się również kobiety, które współżyły do tej pory z większą liczbą partnerów, tj. 6, 7, 12 oraz 15, jednak stanowią one po 1% badanej grupy. Liczbę 6 partnerek, 8 i 9 deklaruje kolejno 6%, 3%, 3% badanych mężczyzn. 5% to mężczyźni, którzy deklarują, że współżyli do tej pory z 10 kobietami, 2% miało kontakt seksualny z 12 partnerkami, a 3% z 15 kobietami. Kontakt z 20 i 30 kobietami deklaruje 2% badanych mężczyzn.
Regularną wizytę kontrolną u lekarza ginekologa deklaruje 52% respondentek. Dwa razy w roku na wizytę udaje się 23% kobiet, cztery razy w roku 6% badanych. 5% kontroluje swój stan zdrowia co 3 miesiące. Odnotowano również po 1% kobiet, które na wizytę u ginekologa zgłaszają sie raz na 2 i 3 lata. Brak wizyt u lekarza ginekologa deklaruje aż 11% badanych.
Wykazano korelację pomiędzy wiekiem pierwszej wizyty u lekarza ginekologa a wiekiem rozpoczęcia współżycia przez respondentki (Pearson Chi-square: 27,58682, df=12, p=0,00636). Należy zauważyć, iż część respondentek, która rozpoczęła współżycie płciowe pomiędzy 15.-17. rokiem życia na pierwszą wizytę do lekarza wybrała się dopiero w wieku lat 18 czy 19. Kolejno respondentki, które pierwszą inicjację seksualna przeżyły pomiędzy 17.-18. rokiem życia pierwszą wizytę u lekarza ginekologa miały w wieku 19, 20, a nawet dopiero w wieku 24 lat. Natomiast wśród resopndentek, które rozpoczęły życie płciowe powyżej 19 roku życia również były takie, które udały się na pierwsze badanie kontrolne w wieku 20 lat i więcej. Niestety wśród respondentek znalazły się i takie, które mimo rozpoczęcia współżycia jeszcze nie były u lekarza ginekologa. Jak widać świadomość młodych kobiet na temat profilaktyki pozostawia wiele do życzenia, zaczynają one życie płciowe bez uprzedniej kontroli ginekologicznej, a do lekarza wybierają się czasem nawet kilka lat po odbyciu pierwszego stosunku.
81% badanych respondentek i 53% respondentów deklaruje, że wie czym jest wirus HPV, świadomość że niektóre genotypy HPV są odpowiedzialne za zmiany w obrębie narządów płciowych deklaruje 69% kobiet i 36% mężczyzn. O fakcie, iż wirus wywołuje zmiany nowotworowe w obrębie innych narządów, jak np. krtań zadeklarowało już jedynie 31% kobiet 15% mężczyzn. Wśród badanych 34% kobiet i 26% mężczyzn wie, iż wirus wywołuje zakażenie również u chłopców i mężczyzn, zaś 56% kobiet i 37% mężczyzn zdaje sobie sprawę, że wirus jest przenoszony przez mężczyzn (ryc. 1).
Ryc. 1. Deklarowana wiedza na temat wirusa HPV.
Źródło: badania własne.
Zdecydowana większość respondentek nie miała wykonanego testu na obecność wirusa HPV. Z 5%, które testowi się poddało 3% miało wynik ujemny, a 2% wynik pozytywny.
Spośród respondentów żaden nie miał wykonanego testu na obecność wirusa HPV.
59% badanych kobiet i 22% mężczyzn wie, że można zaszczepić przeciwko HPV dziewczęta, które miały już pierwszy kontakt z partnerem, lecz tylko 28% respondentek i 7% respondentów ma świadomość, iż można także zaszczepić dziewczęta i chłopców, którzy już zetknęli się z wirusem. Wiedzę na temat możliwości zaszczepienia dziewcząt i kobiet w wieku 13-26 lat oraz dziewczynek w wieku 9-12 lat, deklaruje 57% respondentek i tylko 15% respondentów, jednak już tylko 13% kobiet i 4% mężczyzn ma świadomość, iż można poddać szczepieniu chłopców w wieku 9-15 lat (ryc. 2).
Ryc. 2 Deklarowana wiedza na temat szczepień przeciw wirusowi HPV.
Źródło: badania własne.
Wśród kobiet i mężczyzn, którzy posiadają córkę lub syna zaszczepionych jest tylko 1% dzieci respondentów.
61% respondentek wyraża chęć zaszczepienia się przeciw wirusowi HPV, jednak 3% nie wie jak to zrobić, 7% nie wie czy może się zaszczepić, 14% uważa, iż szczepionka jest zbyt droga i nie podda się szczepieniu ze względów ekonomicznych. Brak zgody na szczepienie bez wyjaśnienie przyczyny podało 3% badanych, a 8% nie chce szczepienia, gdyż nie wierzy w skuteczność tej szczepionki. 9% podało inne przyczyny braku zainteresowania szczepieniem, jak np. posiadanie jednego stałego partnera, czy stały kontakt z lekarzem od którego uzależniają swoją decyzję.
Spośród badanych kobiet 74% wie, że istnieje szczepionka przeciw wirusowi HPV, lecz tylko 2% z tej możliwości skorzystało.
63,5% badanych osób chciałoby zaszczepić swoje córki przeciw wirusowi HPV, jednak 64% nie wiedziało, że istnieje taka możliwość, natomiast 4,5% nie chce swoich córek poddać szczepieniu. Jeśli chodzi o popularność szczepień wśród chłopców, to 47,5% badanych deklaruje chęć zaszczepienia swoich synów, 91,5% nie wiedziało, że istnieje taka możliwość. Zaledwie 11% jest przeciwnych szczepieniom.
70% respondentów chciałoby, by ich partnerka poddała się szczepieniu, 17% nie jest o tym przekonanych, natomiast 11% uznało, że to szczepienie nie jest konieczne. Żaden z respondentów nie miał wykonanego testu na obecność wirusa HPV, lecz 78% deklaruje chęć zaszczepienia się przeciw wirusowi HPV.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Burd EM: Human papillomavirus and cervical cancer. Clin Mcrobiol Rev 2003; 16: 1-17. 2. Bottino C, Moretta A: NK cell activating receptors and tumor recognition in humans. Curr Top Microbiol Immunol 2006; 298: 175-182. 3. De Villiers E-M et al.: Classification of papillomaviruses. Virology 2004; 324: 17-27. 4. Baseman JG, Koutsky LA: The epidemiology of human papillomavirus infections. J Clin Virol 2005; 1: 16-24. 5. Wiley DJ et al.: External genital warts: diagnosis, treatment and prevention. Clin Infect Dis 2002; 35, 2: 210-224. 6. Bosch FX et al.: The casual relation between human papillomavirus and cervical cancer. J Clin Pathol 2002; 55: 244-265. 7. Gravitt EP, Jamshidi R: Diagnosis and management of oncogenic cervical human papillomavirus infection. Infect Dis Clin North Am 2005; 19: 439-58. 8. Przebinda J, Waśkow M: Postawa zdrowotna młodych kobiet w profilaktyce raka szyjki macicy. [W:] Homenda K. (red.) Człowiek i jego zdrowie w holistycznym modelu medycyny 2. Akademia Pomorska w Słupsku, Słupsk 2009; 77-85. 9. Zalecenia krajowe i finansowanie szczepień przeciw HPV-podsumowanie na szczeblu globalnym. http://www.profilaktykarakaszyjkimacicy.pl/szczepienia_przeciw_HPV.php 23.05.2009. 10. Baldwin SB et al.: Condom use and other factors affecting penile human papillomavirus detection in men attending a sexually transmitted disease clinic. Sex Trans Dis 2004; 31: 601-607. 11. Pow-Sang MR et al.: Cancer of the penis. Cancer Control 2002; 9: 305-314. 12. Walczak L, Majewski S, Jabłońska S: Zakażenia genitalnymi typami HPV u mężczyzn jako czynnik ryzyka rozwoju raka szyjki macicy u kobiet. [W:] Majewski S, Sikorski M. (red.) Szczepienia przeciw HPV. Profilaktyka raka szyjki macicy i innych zmian związanych z zakażeniami HPV. Czelej, Lublin 2006; 108-116. 13. Kotarski J: Rekomendacje Zespołu Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące szczepienia przeciwko zakażeniom HPV. Ginekologia Polska, 2009; 2: 6.
