© Borgis - Nowa Stomatologia 2-3/2007, s. 70-72
*Michał Fidecki, Elżbieta Jodkowska
Ruchomość zębów u muzyków grających na instrumentach dętych – doniesienie wstępne
Tooth mobility among wind instrument players – initial outcome
Zakład Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Elżbieta Jodkowska
WSTĘP
Wpływ gry na instrumentach dętych na układ stomatognatyczny muzyków pozostaje wciąż zagadnieniem otwartym. W badaniu próbowano ocenić jak siły wytwarzane w trakcie gry na instrumentach dętych oddziałują na ruchomość zębów muzyków.
Instrumenty dęte można podzielić na grupy, w zależności od budowy ustnika.
W grupie pierwszej, instrumentów dętych blaszanych (np. trąbka, puzon), dźwięk wydobywa się poprzez zadęcie do ustnika w kształcie lejka z zaokrąglonymi brzegami, tworzącego tak zwany kielich. Do ustnika bezpośrednio przylegają wargi grającego. Wysunięcie żuchwy do pozycji těte-â-těte, odpowiednie napięcie mięśnia okrężnego ust i wprawienie warg w drgania umożliwia muzykowi wydobycie dźwięku. Podczas gry może istnieć konieczność znacznego ucisku ustnika na wargi, a przez nie – na przednie zęby szczęki i żuchwy.
Dla drugiej grupy, instrumentów jednostroikowych (klarnet), dźwięk wydobywa się za pomocą ustnika. Jest to zwężająca się i zakończona tzw. dziobem rurka z podłużnym otworem, do której przymocowana jest sprężysta trzcinka stroika. Muzyk obejmując ustnik wargami, opiera go poprzez wargę na dolnych zębach i dociska zębami szczęki. Stąd jest wywierana siła na powierzchnie wargowe dolnych zębów siecznych i powierzchnie podniebienne górnych zębów siecznych.
Ustnik trzeciej grupy, instrumentów dwustroikowych np. fagotu, składa się z metalowej rurki i dwóch sprężystych trzcinek. Grający muzyk obejmuje stroik wciągniętymi wargami, opierając je na brzegach zębów siecznych szczęki i żuchwy. Stroik jest delikatny, dlatego na zęby oddziałują niewielkie siły, spowodowane oparciem stroika instrumentu. Główną znaczącą siłą jest napięcie mięśnia okrężnego ust.
Ostatnia grupa to instrumenty wargowe, do których należy flet, którego ustnik różni się zasadniczo od omawianych poprzednio instrumentów. Nie posiada ustnika ani stroika. Dźwięk powstaje w piszczałce wargowej poprzez bezpośrednie zadęcie w otwór wlotowy instrumentu. Flet opiera się na brodzie, tuż poniżej wargi dolnej
CEL PRACY
Ocena ruchomości zębów u muzyków grających na instrumentach dętych blaszanych oraz drewnianych.
MATERIAŁ I METODY
Grupę badaną stanowiło 40 studentów Akademii Muzycznej, zaś grupę kontrolną 20 studentów Akademii Medycznej. Do badań wykorzystano urządzenie Periotest, służące do obiektywnej oceny i monitorowania przyzębia, poprzez pomiar stopnia ruchomości zębów.
Badano ruchomość zębów pierwszych przedtrzonowych, kłów, siekaczy szczęki i żuchwy. W ankiecie zadawano pacjentom pytania o subiektywną ocenę ruchomości zębów oraz o występowanie bólu zębów. Dodatkowo oceniano stan higieny jamy ustnej.
WYNIKI, OMÓWIENIE I DYSKUSJA
Średni staż gry na instrumencie wynosił 9,2 lat.
Ilość ćwiczeń w tygodniu badań dziennie wynosiła 3,5 h.
W badaniach prowadzonych w 2003 roku (1) muzycy skarżyli się na zwiększoną ruchomość zębów po okresie intensywnych ćwiczeń muzycznych. Z kolei inni autorzy podkreślali znaczenie działania poziomych sił pchnięć na zęby przednie w czasie gry (2). Stwierdzali także występowanie parodontopatii, licznych wad zgryzowych, uszkodzenia błony śluzowej i czerwieni warg oraz zębów. Muhlemann (3) podkreślał, że istnieje silna zależność pomiędzy stopniem ruchomości zębów i utratą kości wyrostka zębodołowego.
Ryc. 1. Instrumenty dęte blaszane – trąbka, waltornia, puzon.
Ryc. 2. Instrumenty dęte blaszane – tuba.
Ryc. 3. Instrumenty dęte drewniane jednostroikowe – klarnet.
Ryc. 4. Instrumenty dęte drewniane jednostroikowe – saksofon.
Ryc. 5. Instrumenty dęte drewniane dwustroikowe – fagot.
Ryc. 6. Instrumenty dęte drewniane wargowe – flet.
Badania fizjologicznej ruchomości zębów ze zdrowym przyzębiem (4) wykazywały, iż fizjologiczna amplituda pulsacji przyzębia wynosi 0,87 μm, a średnie wskazania Periotestu dla tej grupy wynoszą 5,86, przy czym wyniki poniżej 10 uznaje się za ruchomość fizjologiczną.
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Zadurska M., i wsp.: Ocena wad zgryzu u osób grających na instrumentach dętych. Czas. Stomat. 2006, LIX, 2: 126-131. 2. Bielecka-Deluga L.: Rodzaje ustników i technika gry na instrumentach dętych a środowisko jamy ustnej, Prot. Stomat. 1969, XIX, 5: 27-33. 3. Muhlemann H.R.: Tooth mobility: a review of clinical aspects and research findings. J. Periodontol. 1967; 38: 686-708. 4. Hideki Ioi, et al.: Evaluation of physiological tooth movements within clinically normal periodontal tissues by means of periodontal pulsation measurements, J. Periodont. Res., 2002; 37: 110-117. 5. Borchers L., et al.: Measurement of tooth displacements and mouthpiece forces during brass instrument playing, Med. Eng. Phys. 1995; 17 (8): 567-570. 6. Rindisbacher T., et al.: Little influence on tooth position from playing a wind instrument. Angle Orthod. 1990; 60 (3): 223-228. 7. Nakago T., et al.: Determination of the tooth mobility change during the orthodontic tooth movement studied by means of PERIOTEST and MIMD (the mechanical impedance measuring device for the periodontal tissue). Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop., 1994; 105: 92-96.
