© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2007, s. 150-154
Aneta Zduniak1, Agnieszka Zanio1, Katarzyna Regulska1, Piotr Regulski1, *Olga Androsz-Kowalska2
Ocena częstotliwości zmian na języku u osób w różnych grupach wiekowych
EVALUATION OF THE FREQUENCY OF CHANGES ON THE TONGUE IN VARIOUS AGE GROUPS
1II Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Opiekun Koła: lek. dent. Olga Androsz-Kowalska
2Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Renata Górska
WSTĘP
Język stanowi integralną część narządu żucia i jamy ustnej. Odgrywa on zasadniczą rolę w procesie artykulacji, połykania, żucia oraz odczuwania smaku. Znamienną jest różnorodność zmian stwierdzanych na błonie śluzowej języka. Przyjmuje się, że język jest barometrem obrazującym zmiany w ogólnym stanie zdrowia pacjenta (1), takie jak: pierwsze objawy schorzeń ogólnych, niedobory witaminowe bądź zaburzenia hormonalne. Zmiany na języku podzielić można na wady rozwojowe, zapalenia języka i inne zmiany niezakwalifikowane do żadnej z wyżej wymienionych grup, a spowodowane przez choroby ogólnoustrojowe i skórno-śluzówkowe.
Do wad rozwojowych zalicza się:
– Wrodzony przerost języka (makroglossia) – nieprawidłowość rozwojowa objawiająca się powiększeniem języka, może być spowodowana przerostem mięśni, rozlanym naczyniakiem chłonnym lub krwionośnym (1, 2); obserwowana również w zespole Downa;
– Język płatowy (lingua lobata) – wada rzadko spotykana – obraz dwóch języków, zrośniętych powierzchniami, każdy o prawidłowej budowie (1, 2);
– Wrodzony mały język (mikroglossia) – wada ta może towarzyszyć niedoczynności szyszynki (1);
– Wrodzony zrost języka z dnem jamy ustnej (ankyloglossia) (1, 2);
Do najczęściej spotykanych należą:
– Język pofałdowany (lingua plicata) – wada dotyczy 1-5% populacji (1), powstaje w wyniku nieprawidłowej budowy mięśnia powierzchownego języka, w zależności od ukształtowania bruzd wyróżnia się typ liściasty (foliaceus) – z bruzdą pośrodkową oraz z zagłębieniami na bokach języka, od których odchodzą drobniejsze odgałęzienia – oraz typ podobny do powierzchni mózgu (cerebriformis) (1, 2) (ryc. 1).
Ryc. 1. Język pofałdowany.
– Romboidalne zapalenie środkowej części języka (glossitis rombica mediana) – zmiana umiejscowiona na powierzchni grzbietowej tylnej części języka, dobrze odgraniczona, atroficzna (zanik brodawek), w postaci czerwonej lub białej plamy o kształcie owalnym lub okrągłym (1, 2) (ryc. 2). Zaliczana jest do wad wrodzonych z powodu istnienia przetwałego przewodu tarczowo-językowego. Może powstać w przewlekłego stanu zapalnego lub zakażenia grzybiczego, większa częstość tych zmian jest obserwowowanych u chorych na cukrzycę, chorych z HIV oraz leczonych immunosupresyjnie.
Ryc. 2. Romboidalne zapalenie środkowej części języka.
Do najczęściej obserwowanych zmian zapalnych zaliczono:
– Zapalenie powierzchowne języka (glossitis superficialis), spotykane dość często, wywołane może być przez czynnik mechaniczny, termiczny bądź chemiczny, ale może również wystąpić w przebiegu chorób o podłożu bakteryjnym, wirusowym, na tle alergicznym oraz w wyniku zaniedbań higienicznych (2);
– Język geograficzny (lingua geographica)– zmiana powstała w wyniku złuszczania brodawek nitkowatych powierzchownej warstwy keratyny, manifestująca się występowaniem małych, bladoszarych plam, które powiększają się i powodują spełzanie brodawek nitkowatych na obrzeża zmiany (2) (ryc. 3); towarzyszyć może schorzeniom o podłożu psychosomatycznym, dziedzicznym, zaburzeniom wewnątrzwydzielniczym lub związanym z awitamionozami (sugestia zależności z cukrzycą). Większą predyspozycję do tego schorzenia obserwuje się u dzieci z chorobami serca.
Ryc. 3. Język geograficzny.
– Rogowacenie czarne brodawek języka – język czarny włochaty (lingua nigra villosa) – zmiana charakteryzująca się nieprawidłowym rogowaceniem brodawek nitkowatych i ich wydłużeniem, brodawki mogą przybierać zabarwienie białe, żółte, brązowe lub czarne (2) (ryc. 4); rolę w jego powstawaniu mają czynniki chemiczne, nikotyna, antybiotyki oraz środki do higieny jamy ustnej zawierające chlorheksydynę.
Ryc. 4. Język czarny włochaty.
– Zapalenie języka Huntera (glossitis Hunteri) – zmiana o bardzo nasilonych objawach subiektywnych, niejednokrotnie wyprzedzających objawy kliniczne, pacjenci skarżą się na pieczenie i bolesność języka, zaburzenia smaku, kłucia i parestezje, natomiast klinicznie obserwuje się żywoczerwone plamy i smugi, często przybierające kształt liter O, W, U. Język jest wygładzony, daje wrażenie polakierowanego (2), ten typ zapalenia często jest obserwowany w zespole Addisona-Biermera, czyli niedokrwistości złośliwej spowodowanej brakiem witaminy B12 i kwasu foliowego.
CEL PRACY
Celem pracy była ocena częstotliwości występowania i rodzaju zmian na błonie śluzowej języka u osób w różnych grupach wiekowych.
MATERIAŁ I METODY
Badaniem objęto 196 osób, w tym 92 osoby płci żeńskiej i 104 osoby płci męskiej. Liczebność poszczególnych grup oraz kategorie wiekowe przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Charakterystyka grup badanych.
| | Wiek pacjentów | Ilość zbadanych osób |
| I grupa | 3-6 lat | 24 |
| II grupa | 7-13 lat | 37 |
| III grupa | 19-25 lat | 71 |
| IV grupa | 41-65 lat | 22 |
| V grupa | >65 lat | 42 |
Wszystkich pacjentów poddano badaniu podmiotowemu, ze szczególnym uwzględnieniem dolegliwości subiektywnych, stosowanych używek (nikotyny) oraz badaniu przedmiotowemu, gdzie szczególną uwagę zwracano na stan błony śluzowej języka. Badanie przedmiotowe przeprowadzono przy użyciu lusterka stomatologicznego oraz sztucznego źródła światła.
WYNIKI
Zmiany na błonie śluzowej języka zaobserwowano u 131 osób, co odpowiada 67% badanych. W grupie I zmiany wystąpiły u 5%, w grupie ludzi młodych w wieku 19-25 u 15%, w grupie III u 35% odsetka badanych, w grupie IV u 15% i w ostatniej grupie osób powyżej 65 roku życia u 30% badanych (ryc. 5).
Ryc. 5. Zmiany na języku w poszczególnych grupach.
Oceniając stan błony śluzowej języka stwierdzono występowanie wad wrodzonych u 24% badanych, najczęściej obserwowano język pofałdowany – u 21,9% wszystkich badanych, najczęściej u osób powyżej 65 roku życia. Zaobserwowano również 3 przypadki romboidalnego zapalenia środkowej części języka, co odpowiada 1,5% wszystkich badanych (tab. 2).
Tabela 2. Wady wrodzone.
| | Makroglossia | Język płatowy | Język pofałdowany | Zapalenie romboidalne środkowej części języka | Suma | % |
| I grupa | | 1 | 1 | | 2 | 8,33% |
| II grupa | 1 | | 7 | | 8 | 21,62% |
| III grupa | | | 8 | | 8 | 11,26% |
| IV grupa | | | 6 | 2 | 8 | 36,36% |
| V grupa | | | 21 | 1 | 22 | 52,38% |
| RAZEM | 1 | 1 | 43
(21,9%) | 3
(1,5%) | 48 | 24,4% |
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Knychalska-Karwan Z.: Język; Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; ISBN 83-233-1330-X; Kraków 2000. 2. Górska R.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej; Med. Tour Press International; ISBN 83-87717-02-9; Otwock 2007. 3. Pregiel B., i wsp.: Stan błony śluzowej jamy ustnej słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku we Wrocławiu, Mag. Stom., 2006; 11: 72-75. 4. Knychalska-Karwan Z.: Pacjent geriatryczny w gabinecie stomatologicznym, Mag. Stom., 2004; 7-8: 11-14. 5. Maciąg W., Bachanek T.: Wpływ alkoholu i nikotyny na stan zdrowia jamy ustnej. Doniesienia na podstawie piśmiennictwa; Mag. Stom., 2005; 11: 28-30. 6. Korber A., Dissemond J.: Images in clinical medicine: Black Hairy Tongue; The New England J. of Medicine, 2006; 5: 67. 7. Knychalska-Karwan Z.: Zmiany chorobowe błony śluzowej jamy ustnej u 4752 chorych leczonych w Katedrze i Zakładzie Stomatologii Zachowawczej CM UJ w Krakowie w latach 1961-1998; Mag. Stom., 2004; 2: 10-14. 8. Bruce A.J., i wsp.: The tongue in clinical diagnosis; JEADV 2004; 18: 254-259. 9. Redman R.S.: Prevalence of geographic tongue, fissured tongue, median rhomboid glossitis and hairy tongue among 3611 Minnesota schoolchildren; Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. 1970; 30: 390-395. 10. Dolińska E., Stokowska W.: Ocena stanu przyzębia i periodontologicznych potrzeb leczniczych dzieci 12-letnich z okolic Białegostoku; Mag. Stom., 2006; 9: 122-124. 11. Knychalska-Karwan Z.: Stomatologia wieku podeszłego; Wydawnictwo Czelej Sp. z o. o., 2005; Lublin, 20-21. 12. Banoczy J., i wsp.: Prevalence study of tongue lesions in Hungaries population; Community Dent. Oral Epidemiol., 1993; 21: 224-226. 13. Vernillo T.A.: Diabetes mellitus: Relevance to dental treatment; Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. Oral Radiol. Endod., 2001; 91: 263-270. 14. Terai H., Shimahara M.: Partial atrophic tongue other than median rhomboid glossitis; Clin. Exp. Dermatol., 2007; 18. 15. Urashima Y., i wsp.: Long-term functional outcome of brachyterapy for carcinoma of the mobile tongue: focus on the atrophic change of irradiated tongue; Jpn. J. Clin. Oncol., 2006; 36: 681-687. 16. de la Rosa Garcia E., i wsp.: Oral mucosa symptoms, signs and lesions in end stage renal disease and non-end stage renal disease diabetic patients; Med. Oral Patol. Oral Cir. Bucal., 2006; 11: 467-473. 17. Rioboo-Crespo Mdel R., i wsp.: Epidemiology of the most common oral mucosal diseases in children; Med.Oral Patol. Oral Cir. Bucal., 2005; 10: 376-387. 18. Shulman J.D.: Prevalence of oral mucosal lesions in children and youths in the USA; Int. J. Paediatr. Dent., 2005; 15: 89-97. 19. Kleinman D.V., i wsp.: Epidemiology of oral mucosal lesions in United States schoolchildren: 1986-87; Community Dent. Oral. Epidemiol., 1994; 22: 243-253. 20. Shulman J.D., Carpenter W.M.: Prevalence and risk factor associated with geographic tongue among US adults; Oral Dis., 2006; 12: 381-386. 21. Jarom N., i wsp.: Prevalence of fissured tongue, geographic tongue and median rhomboid glossitis among Israeli adults of different ethnic origins; Dermatology, 2004; 209: 88-94. 22. Lahiri A., i wsp.: Acute exacerbation of macroglossia leading to necrosis of the anterior third of the tongue; J. Plast Reconstr Aesthet. Surg., 2006; 8: 871-873. 23. Woś A., i wsp.: Ocena częstotliwości występowania zmian na języku u osób w wieku podeszłym w zależności od płci, chorób współistniejących i użytkowanych uzupełnień protetycznych; Nowa Stom. 2006; 3: 128-32.
