© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2002, s. 93-95
Ewa Borys, Renata Stawicka-Wychowańska, Maciej Nowak
Diagnozowanie grzybicy jamy ustnej przy pomocy testów Candida ID firmy Bio-Merieux
Diagnosis of the oral cavity candidosis with Bio-merieux candida id test
z Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Instytutu Stomatologii Akademii Medycznej w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Renata Górska
Kandydoza należy do zakażeń wywołanych przez wiele różnych gatunków grzybów z rodzaju Candida. Candida albicans jest gatunkiem najczęściej odpowiedzialnym za powstawanie kandydozy w jamie ustnej u ludzi. Zakażenia te mogą być także wywoływane przez inne gatunki grzybów, rzadziej spotykanych, takich jak: C. tropikalis, C. parapsilosis, C. crusei oraz C. glabrata (2, 5, 6).
Drożdżaki z rodzaju Candida, a zwłaszcza C. albicans występują u 40-80% zdrowych ludzi i należą do saprofitycznej flory jamy ustnej, przewodu pokarmowego i narządów płciowych (3, 8, 9).
W związku z powszechnym występowaniem C. albicans trudne jest określenie kiedy i dlaczego mikroorganizm ten może stać się patogenem chorobotwórczym. Samo wyizolowanie kolonii C. albicans z materiału klinicznego nie jest jednoznaczne ze stwierdzeniem jego patogenności, której pojawienie się jest związane z konwersją drobnoustroju do formy pseudomycelialnej (strzępkowej, grzybniowej), lub za jej wyznacznik przyjmuje się masywność wzrostu kolonii (5, 6, 7). Z punktu widzenia lekarza praktyka, najistotniejszym jest aspekt kliniczny. W tym kontekście drobnoustrój, który wywołał w organizmie określone zmiany kliniczne lub inne subiektywne objawy zapalenia najprawdopodobniej odgrywa rolę patogenu.
W jamie ustnej występują następujące postacie kliniczne kandydozy: ostra rzekomobłoniasta, przewlekła rzekomobłoniasta, ostra zanikowa, przewlekła zanikowa, przewlekła śluzowo-skórna, przewlekła hiperplastyczna oraz zapalenie kątów ust (5, 8, 9).
Czynniki predysponujące, które mogą mieć istotny wpływ na zakażenie drożdżakami, można podzielić na czynniki niezależne od drobnoustroju, związane z organizmem żywiciela i determinanty chorobotwórczości zależne od gatunku C. albicans (tab. 1).
Tabela 1. Czynniki predysponujące, które mogą mieć istotny wpływ na zakażenie drożdżakami.
| A. Czynniki związane z organizmem żywiciela |
- Uszkodzona bariera nabłonkowa
- oparzenia
- brak dostępu powietrza
- ciała obce
- cytostatyki
- antybiotyki
- narażenie na kontakt z wodą/maceracja
- cewniki założone na stałe
- zwiększone pH soku żołądkowego
- napromieniowanie
- rany
- brak dostępu powietrza
- ciała obce
- antybiotyki
|
- Zaburzenia ogólnoustrojowe
- cukrzyca
- niedoczynność tarczycy
- poliendokrynopatie
- niedożywienie
- niedobór żelaza
- niedobór biotyny
- niedoczynność nadnerczy
- niedoczynność przytarczyc
- ciąża
- zespoły złego wchłaniania
|
- Zaburzenia dotyczące neutrofili i makrofagów
- neuropenia
- leukopenia
- agranulocytoza
- Acrodermatitis Entheropatica
- niedobór mieloperoksydazy
- przewlekła choroba ziarniniakowa
|
- Zaburzenia odporności (pierwotne i nabyte)
- aglezja grasicy i tkanki chłonnej
- niedorozwój grasicy
- zespół nadmiaru IgE
- zespół nabytego niedoboru odporności
- ciężki, złożony niedobór odporności
- przewlekła kandydoza śluzowo-skórna
|
- Nowotwory i choroby krwi
- białaczka
- grasiczak
- chłoniaki
- zaawansowany rak
|
- Leki i inne działania lecznicze
- antybiotyki
- kolchicyna
- cytostatyki
- napromieniowanie
- kortykosteroidy
- fenylobutazon
- antymetabolity
- immunosupresja
|
| B. Czynniki związane z cechami drobnoustroju (determinanty) |
- adherencja, czyli przyleganie do komórek gospodarza
i substancji białkowych w przestrzeni międzykomórkowej (fibronektyny, kolagenu, lamininyora z fibryny). Z badań wynika, że czynnik ten odgrywa jedną z wiodących ról
w patogenezie.
|
- enzymy hydrolityczne
Grzyby wydzielają do środowiska enzymy odpowiedzialne za katalizowanie reakcji hydrolizy określane ogólnie jako hydrolazy. Wyróżnia się: esterazy, glikozydazy, peptydazy, enzymy hydrolizujące wiązania C-N. Proteinaza kwaśna (asparginowa) ułatwia pokonanie barier keratynowych naskórka
i stanowi ogólnie uznany czynnik wirulencji. Tak więc, błony komórkowe organizmu są obiektem "enzymatycznego ataku" enzymów hydrolitycznych produkowanych przez C. albicans.
|
- właściwości hydrofobowe (tworzenie agregatów złożonych
z dużej liczby blastosporów) co przyczynia się do większej zdolności przylegania grzybów do różnych powierzchni
|
- wymiany fenotypowe
Szczepy C. albicans i C. tropicalis charakteryzują się dużą częstotliwością dziedzicznych odwracalnych zmian fenotypowych dotyczących morfologii komórki. Dzięki zdolności dokonywania szybkich zmian fenotypowych szczepy te z łatwością przystosowują się do zmiennych warunków otoczenia.
|
Cel pracy
Celem pracy było określenie jak często wstępna diagnoza, oparta na dokładnym wywiadzie oraz badaniu przedmiotowym, jest zgodna z wynikiem badania mykologicznego, przeprowadzonego w gabinecie stomatologicznym oraz zweryfikowanego kolejnym badaniem, w specjalistycznej pracowni mykologicznej.
Materiały i metody
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Górska R. i wsp.: Zakażenie HIV i Zespół Nabytego Upośledzenia Odporności. Nowa Stomatologia 2000, 13, V, 207-209. 2. Górska R., Nowak M.: Tytoń jako czynnik ryzyka zmian patologicznych błony śluzowej jamy ustnej. Czasopismo Stomatologiczne 1997, 6:394-399. 3. Jabłońska S.: Choroby skóry. PZWL Wydanie II, 1997, Warszawa. 4. Jakóbisiak M.: Immunologia PWN Wydanie II, Warszawa 1997. 5. Jańczuk Z., Banach J.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia. PZWL Warszawa 1995. 6. Knychalska-Karwan Z.: Podstawy chorób przyzębia. Collegium Medicum UJ, VI wydanie, Kraków 1996. 7. Lenglais R., Miller C.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej. Urban & Partner, Wydanie I, Wrocław 1997. 8. Smosarska H.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej. PZWL Wydanie II, Warszawa, 1980. 9. Tyldesley W.: Color Atlas of Oral Medicine. Mosby Wolfe, Wydanie II, Londyn 1994.
