© Borgis - Nowa Stomatologia 2/2004, s. 80-82
Aleksandra Rogalska, Katarzyna Zieleniewicz, Maciej Mikołajczyk, Jacek Pypeć
Poziom wiedzy rodziców na temat stanu jamy ustnej dzieci
The level of parents knowledge abort their children´s prezent oral state
z Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Katedra Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. n. med. M. Wochna-Sobańska
WSTĘP
Obecnie prowadzonych jest w Polsce wiele programów mających na celu poprawę stanu higieny jamy ustnej u dzieci, między innymi program „Radosny Uśmiech, Radosna Przyszłość” przygotowany przez firmę Colgate i wprowadzany w drugiej klasie szkoły podstawowej, program profilaktyczny przygotowany przez PTS oraz liczne lokalne programy opracowywane przez uczelnie medyczne. Realizacja ich jest oparta o cel 18. Narodowego Programu Zdrowia na lata 1996-2005, który zakłada „Intensyfikację profilaktyki próchnicy zębów i chorób przyzębia u dzieci, młodzieży oraz kobiet ciężarnych” (1). Autorzy programów podają, że ich prowadzenie wśród dzieci skutkuje zmniejszeniem rocznego przyrostu wskaźnika PUW nawet trzykrotnie (2-4). Różnią się one sposobem realizacji i są skierowane do różnych odbiorców obejmując wyłącznie dzieci, lub też dzieci i rodziców. W większości skupiają się tylko na zagadnieniach profilaktyki próchnicy wśród dzieci (2, 5). Tymczasem zagadnienia te rozpatrywać należy jako całość, uwzględniając problemy odżywiania i higieny oraz możliwie wczesnej diagnostyki zaburzeń rozwoju narządu żucia dziecka. Zadania te powinny spoczywać przede wszystkim na rodzicach z uwzględnieniem udziału dzieci oraz lekarza stomatologa. Sukces każdego programu profilaktycznego zależy od ścisłej współpracy z rodzicami, która wymaga od nich posiadania przynajmniej podstawowej wiedzy na temat zasad higieny oraz stanu jamy ustnej dzieci.
CEL PRACY
Sprawdzenie poziomu wiedzy rodziców o stanie jamy ustnej ich dzieci, określenie stopnia zainteresowania rodziców przeprowadzanym u dzieci leczeniem stomatologicznym oraz określenie umiejętności wykorzystania w domu posiadanej przez rodziców wiedzy na temat zasad profilaktyki próchnicy.
MATERIAŁ I METODY
Wykonano badania ankietowe wśród 50 rodziców dzieci w wieku 6-12 lat, będących pacjentami Katedry Stomatologii Wieku Rozwojowego UM w Łodzi. Wśród ankietowanych były matki 37 chłopców i 13 dziewczynek. Ankieta była przeprowadzana w trakcie wykonywania przez lekarza zabiegów u dziecka. Zawierała ona 45 pytań, zarówno wymagających udzielenia pisemnej odpowiedzi przez rodziców, jak i pytań testowych wielokrotnego wyboru. Po wypełnieniu ankiety przez rodzica, lekarz prowadzący leczenie dziecka umieszczał w niej dane odnośnie liczby zębów, liczby wypełnień oraz dodatkowych pytań zadawanych przez rodziców.
Pytania zawarte w ankiecie zostały podzielone przez nas na 3 grupy tematyczne:
Grupa 1 – poziom wiedzy rodziców o stanie jamy ustnej ich dzieci.
Grupa 2 – stopień zainteresowania rodziców przeprowadzanym u dzieci leczeniem stomatologicznym.
Grupa 3 – określenie umiejętności wykorzystania w domu posiadanej przez rodziców wiedzy na temat zasad profilaktyki próchnicy.
Analiza wyników badań ankietowych została opracowana przy pomocy programu MS Excel firmy Microsoft.
WYNIKI BADAŃ
Grupa 1 – poziom wiedzy rodziców o stanie jamy ustnej ich dzieci
W grupie tematycznej pierwszej z przeprowadzonych badań wynika, że 82% ankietowanych nie wie, ile powinno być wszystkich zębów mlecznych (ryc. 1), a 54% nie wie, ile powinno być zębów stałych. Na pytanie o kolejność wyrzynania zębów 6% odpowiedziało, że pierwszy ząb trzonowy jest pierwszym wyrzynającym się zębem stałym, natomiast według 78% ankietowanych zębem tym jest siekacz. Na pytanie o wiek, w jakim wyrzyna się pierwszy ząb stały, 50% udzieliło odpowiedzi, że jest to wiek: 5-8 lat (ryc. 2). Natomiast aż 90% pytanych rodziców błędnie oceniła obecną liczbę zębów w jamie ustnej ich dziecka.
Ryc. 1. Poziom wiedzy rodziców na temat liczby zębów mlecznych.
Ryc. 2. Wiek dziecka, w którym według wiedzy ankietowanych wyrzyna się pierwszy ząb stały.
Grupa 2 – stopień zainteresowania rodziców przeprowadzanym u dzieci leczeniem stomatologicznym
W grupie tematycznej dotyczącej zagadnienia 2, 40% spośród ankietowanych jako powód pierwszej wizyty podaje badanie kontrolne, pozostali zgłaszają się dopiero w przypadku wystąpienia dolegliwości (w 50% przypadków związanych z próchnicą zębów) (ryc. 3). Co więcej, 74% badanych podaje, że pierwsza wizyta z dzieckiem u stomatologa miała miejsce po ukończeniu 3 roku życia dziecka (ryc. 4). Ostatnia wizyta u stomatologa w przypadku 82% ankietowanych odbyła się w Zakładzie Stomatologii Wieku Rozwojowego UM, a 84% ankietowanych uznało, że w czasie tej wizyty zostało wystarczająco poinformowanych przez lekarza odnośnie jej przebiegu.
Ryc. 3. Powód pierwszej wizyty dziecka u lekarza stomatologa.
Ryc. 4. Wiek dziecka podczas pierwszej w życiu wizyty u stomatologa.
Grupa 3 – określenie umiejętności wykorzystania w domu posiadanej przez rodziców wiedzy na temat zasad profilaktyki próchnicy
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Narodowy Program Zdrowia 1996-2005. Biuro przekształceń systemowych, Warszawa, 1996. 2. Daszkowska M. i wsp.: Ocena stanu uzębienia i potrzeb leczniczych dzieci objętych programem profilaktycznym Radosny uśmiech, radosna przyszłość. Nowa Stomatologia 2002, 22:168-171. 3. Wierzbicka M. i wsp.: Ocena realizacji programu edukacji prozdrowotnej dla dzieci pierwszych klas szkoły podstawowej. Czas. Stomat. 1998, 51(6):363-367. 4. Mielnik-Błaszczak M., Krawczyk D.: Profilaktyka próchnicy zębów u dzieci i młodzieży a cele WHO na 2000 rok. Czas. Stomat. 1995, 48(1):30-34. 5. Lutfi El Ghawi: Dieta a profilaktyka próchnicy zębów u dzieci ze szkół podstawowych. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 2000, 3-4:687-692. 6. Szatko F., Boczkowski A.: Skuteczność systemu opieki stomatologicznej w Polsce. IMP, Łódź 1995. 7. Drop B.: Stan uzębienia i potrzeby lecznicze u dzieci siedmioletnich z terenu Lubelszczyzny. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1994, 6-7:23-25. 8. U. Karczmarek i wsp.:Znajomość zasad higieny jamy ustnej 13-14-letnich dzieci wrocławskich. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1994, 6-7:56-58. 9. Jadwiga Janicha i wsp.: Stan zdrowotny uzębienia stałego u dzieci 12 letnich z makroregionu Warszawy. Stomat. Współ. 1995, 2:119-121. 10. Szatko F., Grzybowski A.: Formalna dostępność a rzeczywista osiągalność opieki stomatologicznej w Polsce - bariery osiągalności. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 2000, 3-4:18-25. 11. Kaczmarczyk J.: Ocena stomatologicznej opieki zdrowotnej nad dziećmi szkolnymi na podstawie obserwacji własnych i prognozy na przyszłość. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1994, 6-7:49-53. 12. Wilk-Sieczak B., Lozańska Z.: Zachowania prozdrowotne i nawyki higieniczne pacjentów leczonych w ramach zajęć dydaktycznych w Zakładzie Stomatologii Zachowawczej we Wrocławiu. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 2001, 2:30-33. 13. U. Karczmarek i wsp.: Nawyki dietetyczne 13-14-letnich dzieci wrocławskich. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1994, 6-7:54-55. 14. Borysewicz-Lewicka M. i wsp.: Spożywanie słodyczy przez młodzież-badania ankietowe zwyczajów żywieniowych jako ocena zachowań prozdrowotnych w stomatologii. Stomat. Współ. 1998, 6:400-404. 15. Borysewicz-Lewicka M., Koralewska H.: Kształtowanie nawyku wykonywania stomatologicznych zabiegów higienicznych u dzieci. Stomat. Współ., 1995, 2:122-126. 16. Szczurek D. Grocholewicz K.: Ocena skuteczności programu profilaktyczno-oświatowego w zakresie higieny jamy ustnej, przyzębia i próchnicy zębów u najmłodszych dzieci szkolnych. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1994, 6-7:115-117. 17. Szczepańska J.: Analiza czynników rokowniczych w przebiegu próchnicy zębów u dzieci 12-letnich zamieszkałych w Łodzi. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1998, 4:33-36. 18. Szczurek D. i wsp.: Ocena skuteczności programów profilaktycznych u 7-8-letnich dzieci. Analiza korelacji wybranych parametrów klinicznych i ankietowych. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1997, 2:17-21. 19. Skowronek A.: Ocena wpływu programu profilaktycznego u 12-13-letnich dzieci na stan uzębienia oraz wybrane parametry śliny po 12-miesięcznej obserwacji. Czas. Stomat. 2000, 9:536-541. 20. Grocholewicz K. i wsp.: Efekty realizacji programów profilaktycznych wśród dzieci szkolnych po dwóch latach od ich zakończenia. Przegl. Stom. Wieku Rozw. 1999, 2-3:24-28.
