© Borgis - Nowa Stomatologia 4/2004, s. 181-184
Joële Luc1, Elżbieta Dybiżbańska2, Christine Roques3
Działanie bakterio- i grzybobójcze wybranych płukanek stosowanych w pielęgnacji jamy ustnej – badanie in vitro
Bactericidal and fungicidal activity of selected mouthrinses – an in vitro study
1Fonderephar, Toulouse, Francja
2z Zakładu Stomatologii Zachowawczej IS AM w Warszawie
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Maria Wierzbicka
3Laboratoire de Bacteriologie, Virologie et Microbiologie Industrielle, Toulouse, Francja
WSTĘP
Zarówno próchnica zębów jak i choroby przyzębia są chorobami o etiologii bakteryjnej. Drobnoustrojami próchnicotwórczymi są bakterie z gatunków Streptococcus mutans i Lactobacillus acidophilus. Do drobnoustrojów uznanych za patogenne dla przyzębia należą Actinobacillus actinomycetemcomitans, Porphyromonas gingivalis i Tannerella forsythensis, a do potencjalnie patogennych m.in. Prevotella intermedia, Campylobacter rectus, Peptostreptococcus micros, Fusobacterium, Eubacterium i Treponema, a także drożdżaki (1). Wymienione bakterie odkładają się na powierzchniach zębów tworząc biofilm określany mianem płytki bakteryjnej. Podstawową rolę w zapobieganiu próchnicy i chorobom przyzębia odgrywa kontrola płytki. Mechaniczna kontrola płytki nazębnej jest niekiedy nie wystarczająco skuteczna, i zalecane jest dodatkowo stosowanie środków chemicznych. Zdarza się to w przypadku upośledzonych zdolności manualnych, u osób niepełnosprawnych fizycznie lub umysłowo, a także po zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy ustnej (2, 3). Celem chemicznej kontroli płytki jest zapobieganie proliferacji drobnoustrojów (środki bakteriostatyczne), bądź też zabijanie drobnoustrojów, zarówno już znajdujących się w biofilmie, jak i przyłączających się (środki bakteriobójcze) (4). Najczęściej stosowanym nośnikiem dla środka chemicznego o działaniu przeciwbakteryjnym jest płukanka. Stosowane są też pasty do zębów, szpreje, roztwory do irygacji, gumy do żucia, pastylki do ssania oraz lakiery (5). Do najczęściej stosowanych środków do chemicznej kontroli płytki należy chlorheksydyna, należąca do bis biguanidów, a także chlorek cetylopirydyny – czwartorzędowy związek amonowy, związki fenolowe np. triclosan, środki utleniające np. woda utleniona, związki fluoru np. połączenie aminofluorków i fluorku cynawego, sole metali, np. cyna, cynk i inne np. heksetydyna (5).
Skuteczność środków do chemicznej kontroli płytki oceniano w badaniach in vitro oraz in vivo. W badaniach in vitro wykorzystano testy bakteriologiczne, oceniające najmniejsze stężenie hamujące (MIC) i najmniejsze stężenie bakteriobójcze (MBC) środków (4). Celem pracy była ocena in vitro bakterio- i grzybobójczego działania ośmiu płukanek stosowanych do domowej higieny jamy ustnej, w odniesieniu do wybranych gatunków bakterii i grzybów najczęściej spotykanych w próchnicy zębów i zapaleniu przyzębia.
MATERIAŁ I METODY
Badane płukanki przedstawiono w tabeli 1. Działanie bakterio- i grzybobójcze płukanek oceniano w stosunku do szczepów wzorcowych następujących drobnoustrojów: Streptococcus mutans CIP 103220T, Lactobacillus acidophilus CIP 7316T, Fusobacterium nucleatum CIP 101130T, Prevotella intermedia CIP 103607 i Actinobacillus actinomycetemcomitans CIP 52109 oraz Candida albicans IP 4872, pochodzących ze zbiorów l´Institut Pasteur (Paryż).
Tabela 1. Badane płukanki.
| Płukanka | Aktywny składnik | Stężenie użytkowe |
| Corsodyl | 0,20% dwuglukonian chlorheksydyny | czyste |
| Eludril | 0,10% dwuglukonian chlorheksydyny | diluted: 1:2, 1:3 |
| Hextril/Oralden | 0,10% heksetydyna | czyste |
| Meridol | fluoroaminy + 0.025% fluorek cynawy | czyste |
| Tantum verde | 0,15% chlorowodorek benzydaminy | diluted: 1:2 |
| Alodont | 0,005% chlorek cetylopirydyny | czyste |
| Lacalut | 0,20% dwuglukonian chlorheksydyny, mleczan glinu, betaina | czyste |
| Plak out | 0,12% dwuglukonian chlorheksydyny | czyste |
Zawiesiny bakteryjne przygotowano bezpośrednio przed użyciem w jałowej wodzie destylowanej w stężeniu 108-109 bakterii/ml, natomiast C. albicans - w stężeniu 107/ml. Aktywność bakteriobójczą i grzybobójczą oznaczono metodą „rozcieńczenia – neutralizacji” (European Standard). Badanie przeprowadzono dodając 1 ml zawiesiny z drobnoustrojami, o ustalonym stężeniu, do 9 ml badanego roztworu. W celu symulacji zachodzącej in vivo interakcji ze skadnikami organicznymi, do probówki dodano 0,3% albuminy wołowej. Czas kontaktu wynosił minutę, w temperaturze 32°C. Przerwanie kontaktu odbyło się przez przeniesienie 1 ml z probówki testowej do 9 ml podłoża neutralizującego (10% polisorbat, 2% saponina, 2% lecytyna, 0,5% tiosiarczan sodowy, bulion tryptokazowo-sojowy). Po 10 minutach neutralizacji policzono liczby pozostałych żywotnych drobnoustrojów, inkubując 1 ml zawiesiny w podłożu agarowym Schaedler´a (w przypadku S. mutans), podłożu agarowym MRS (dla L. acidophilus) lub agarowym z wyciągiem słodowym (dla C. albicans). W przypadku F. nucleatum, P. intermedia i A. actinomycetemcomitans obliczenia dokonano wysiewując 100 ml na podłoże agarowe Columbia z krwią owczą. Hodowle inkubowano w temperaturze 37°C przez 48-72 godzin w warunkach tlenowych bądź beztlenowych dla bakterii, i w temperaturze 30°C dla C. albicans. Następnie liczono kolonie. Wszystkie badania wykonano dwukrotnie.
WYNIKI
Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny dostęp.
Mam kod dostępu
- Aby uzyskać płatny dostęp do pełnej treści powyższego artykułu albo wszystkich artykułów (w zależności od wybranej opcji), należy wprowadzić kod.
- Wprowadzając kod, akceptują Państwo treść Regulaminu oraz potwierdzają zapoznanie się z nim.
- Aby kupić kod proszę skorzystać z jednej z poniższych opcji.
Opcja #1
29 zł
Wybieram
- dostęp do tego artykułu
- dostęp na 7 dni
uzyskany kod musi być wprowadzony na stronie artykułu, do którego został wykupiony
Opcja #2
69 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 30 dni
- najpopularniejsza opcja
Opcja #3
129 zł
Wybieram
- dostęp do tego i pozostałych ponad 7000 artykułów
- dostęp na 90 dni
- oszczędzasz 78 zł
Piśmiennictwo
1. Slots J.: Primer for antimicrobial therapy. J. Periodont. Res., 2000, 35, 108-114. 2.Ciancio SG.: Use of mouthrinses for professional indications. J. Clin. Periodontol., 1988, 15, 520-523. 3.Zanela NL., et al.: The influence of mouthrinses with antimicrobial solutions on the inhibition of dental plaque and on the levels of mutans streptococci in children. Pesqui. Odontol. Bras., 2002, 16, 101-106. 4.Addy M.:The use of antiseptics in periodontal therapy. W Lindhe J., Karring T., Lang NP.: Clinical periodontology and implant dentistry. Oxford, Blackwell Munksgaard 2003, 464-493. 5.Sreenivasan P., Gaffar A.: Antiplaque biocides and bacterial resistance: a review. J. Clin. Periodontol., 2002, 29, 965-974. 6.Maruniak J., et al.: The effect of 3 mouthrinses on plaque and gingivitis development. J. Clin. Periodontol., 1992, 19, 19-23. 7.Stanley A., et al.: The in vitro effects of chlorhexidine on subgingival plaque bacteria. J. Clin. Periodontol., 1989, 16, 259-264. 8.Hermant C., et al.: In vitro fungicidal activity of main antiseptic solutions used as mouthwash against gingival fungal strains in HIV infected patients. Med. Mal. Infect., 1997,27, 715-718. 9.Luc J., et al.: Activite bactericide in vitro de 5 antiseptiques buccaux vis-a-vis des principaux germes impliques dans les affections bucco-dentaires. J. de Parodontologie 1991,10, 381-387. 10.Brecx M., et al.: Efficacy of Listerine, Meridol and chlorhexidine mouthrinses as supplements to regular tooth - cleaning measures. J. Clin. Periodontol., 1992, 19, 202-207. 11.Richter S., et al.: In vivo study of the efficacy of a mouthrinse containing 0.1% chlorhexidine digluconate. Dent. Med. Probl., 2003, 40, 29-36. 12.Jenkins S., et al.: Dose response of chlorhexidine against plaque and comparison with triclosan. J. Clin. Periodontol., 1994, 21, 250-255. 13.Riep BG., et al.: Comparative antiplaque effectiveness of an essential oil and an amine fluoride/stannous fluoride mouthrinse. J. Clin. Periodontol., 1999, 26, 164-168. 14.Gjermo P., et al.: The plaque - inhibiting capacity of 11 antibacterial compounds. J. Periodont. Res. 1970, 5, 102-109. 15.Moran J., et al.: Comparative effects of quaternary ammonium mouthrinses on 4-day plaque regrowth. J. Clin. Periodontol., 2000, 27, 37-40. 16.Keijser JA., et al.: Comparison of 2 commercially available chlorhexidine mouthrinses. J. Periodontol., 2003, 74, 214-218. 17.Smith RG., et al.: Comparative staining in vitro and plaque inhibitory properties in vivo of 0.12% and 0.2% chlorhexidine mouthrinses. J. Clin. Periodontol., 1995, 22, 613-617. 18.Herrera D., et al.: Differences in antimicrobial activity of four commercial 0,12% chlorhexidine mouthrinse formulations: an in vitro contact test and salivary bacterial counts study. J. Clin. Periodontol., 2003, 30, 307-314. 19. Collaert B., et al.: The effect of delmopinol rinsing on dental plaque formation and gingivitis healing. J.Clin. Periodontol., 1992, 19, 274-280. 20. Lucas GQ., Lucas ON.: Preventive action of short - term and long - term chlorhexidine rinses. Acta Odontol. Latinoam 1999, 12, 45-58. 21.Etemadzadeh H., et al.: Effect on plaque growth and salivary micro-organisms of amine fluoride - stannous fluoride and chlorhexidine - containing mouthrinses. J. Clin. Periodontol., 1989,16, 175-178. 22.Helms JA., et al.: Effects of chlorhexidine on human taste perception. Arch. Oral. Biol., 1995, 40, 913-920. 23.Slots J.: Efficient antimicrobial treatment in periodontal maintenance care. J. Am. Den. Assoc., 2000, 131, 1293-1303.
